Βιβλία Πολιτικής Θεωρίας και Ανάλυσης

Γιάννης Βαρουφάκης, Ο Παγκόσμιος Μινώταυρος, εκδόσεις Λιβάνη

Ασχέτως αν διαφωνεί ή συμφωνεί κανείς με τον Γιάννη Βαρουφάκη, το βιβλίο αυτό είναι ένα ενδιαφέρον ανάγνωσμα για το πως ακριβώς διαμορφώθηκε η κρίση που έθρεψε το αδηφάγο κτήνος που λέγεται “Παγκόσμιος Μινώταυρος”. Την έκδοση του 'Παγκόσμιου Μινώταυρου' χαιρέτησε ο ίδιος ο Τέρι Ίνγκλετον κάνοντας λόγο για μια σπάνια έκδοση “για την οποία μπορεί κανείς να πει ότι είναι επείγουσα, έγκαιρη και απολύτως απαραίτητη». Σύμφωνα με τον συγγραφέα πολλοί ειναι οι πρωταίτιοι της σημερινής κρίσης και δύσκολα κάποιος μπορεί να πείσει ότι δεν συνέβαλε με τον δικό του τρόπο ώστε να διαμορφωθεί ο σημερινός λαβύρινθος. Όμως όλα αυτά είναι υποσημειώσεις σε ένα μεγαλοπρεπέστερο, σχεδόν μυθολογικό, δράμα. Ένα οικουμενικό έπος οι ρίζες του οποίου ξεκινούν στη Μεγάλη Ύφεση του 1929 προτού επεκταθούν στη δεκαετία του ’70. Τότε ήταν που, όπως οι Αθηναίοι είχαν αναγκαστεί να τρέφουν με απαίσιους «φόρους υποτέλειας» το έγκλειστο στο Λαβύρινθο κτήνος, έτσι κι ο υπόλοιπος κόσμος άρχισε να χρηματοδοτεί τον αδηφάγο Παγκόσμιο Μινώταυρο – τα αμερικανικά ελλείμματα. Τώρα, από τα ερημωμένα μαγαζιά στους δρόμους των ελληνικών πόλεων μέχρι τις μεγαλεπήβολες συζητήσεις στα κέντρα της αμήχανης διεθνούς εξουσίας, όπου και να κοιτάξουμε, βλέπουμε τις επιπτώσεις του θανάσιμου τραυματισμού του Παγκόσμιου Μινώταυρου. Ο Παγκόσμιος Μινώταυρος αφηγείται τα πρώτα στάδια της κρίσης από την καρδιά της μακρινής Αμερικής (όπου συνέρρεαν τα πλεονάσματα του υπόλοιπου ανεπτυγμένου κόσμου και τοποθετούνταν κυρίως σε επενδύσεις τροφοδοτώντας τεράστια ελλείμματα) φτάνοντας στην ταλανισμένη Αθήνα του σήμερα.  

«Ποιος επιτέλους κυβερνά αυτή τη χώρα;»"  |  Ιγνατίου Μιχάλης&Παπαϊωάννου Κώστας, Λιβάνης


Πενήντα ακριβώς χρόνια πίσω είναι η ιστορική ημερομηνία που επέλεξαν οι συγγραφείς για να ξεδιπλώσουν το πολιτικό μίτο του κακού. Εξετάζοντας τα αμερικανικά αρχεία ο Μιχάλης Ιγνατίου και ο Κώστας Παπαιωάννου ανακαλύπτουν πως το κρίσιμο έτος του 1963 ο ρόλος της Αμερικής ήταν παραπάνω από καταλυτικός: τότε ανακαλύπτουν ένα έτοιµο πραξικόπηµα που απέτρεψαν (δεν επέτρεψαν) οι Αµερικανοί, µια πολιτική δολοφονία του βουλευτή της Αριστεράς Γρηγόρη Λαµπράκη στη Θεσσαλονίκη, που δεν απέτρεψε κανείς (αν και έγινε µπροστά στα µάτια 180 αξιωµατικών και οπλιτών της Χωροφυλακής) και µια σύγκρουση ανακτόρων - πρωθυπουργού (που επίσης δεν απέτρεψαν οι Αµερικανοί) οδήγησαν τον Κωνσταντίνο Καραµανλή αρχικά στη Ζυρίχη για λίγους µήνες και µετά στο Παρίσι για έντεκα χρόνια (και το Κέντρο στην εξουσία). Γεγονότα, δηλαδή, που επέβαλλαν από μόνα τους το αδιάσειστο ερώτημα: «Ποιος επιτέλους κυβερνά αυτή τη χώρα;».

James Robinson, Daron Acemoglou, Γιατί αποτυγχάνουν τα Έθνη, εκδόσεις Λιβάνη

 "Για ποιους λόγους μερικά έθνη είναι πλούσια και κάποια άλλα φτωχά, για ποιους λόγους η ευημερία και η ένδεια, η υγεία και οι ασθένειες, η σίτιση και οι σιτοδείες χωρίζουν τα έθνη;" φαίνεται να αναρωτιούνται οι συγγραφείς του ενδιαφέροντος αυτού βιβλίου που εξετάζει αναλυτικά τους λόγους που αποτυγχάνουν τα έθνη. Ευθύνεται η κουλτούρα, το κλίμα, η γεωγραφία; Ή, μήπως, η άγνοια για το ποιες είναι οι σωστές πολιτικές; Η απάντηση είναι "όχι". Κανένας από αυτούς τους παράγοντες δεν είναι καθοριστικός ή μοιραίος. Διαφορετικά, πώς μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι η Μποτσουάνα είναι μια από τις ταχύτατα αναπτυσσόμενες χώρες στον κόσμο, ενώ άλλα αφρικανικά έθνη, όπως η Ζιμπάμπουε, το Κονγκό και η Σιέρα Λεόνε, είναι βυθισμένα στη φτώχεια και τη βία;Ο Ντάρον Ατζέμογλου και ο Τζέιμς Ρόμπινσον υποστηρίζουν ότι οι πολιτικοί και οικονομικοί θεσμοί αποτελούν τη βάση για την οικονομική επιτυχία ή αποτυχία. Όσο για τα ιστορικά τους τεκμήρια διαπερνούν ένα εντυπωσιακό εύρος πολιτισμών και ιστορικών γεγονότων από τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, τις πόλεις-κράτη των Μάγια, τη μεσαιωνική Βενετία, τη Σοβιετική Ένωση έως τη Λατινική Αμερική, την Αγγλία, την Ευρώπη και την Αμερική.  

Έννοιες και όροι του Κορνήλιου Καστοριάδη (επιλογή Γιώργος Ν. Πολίτης, Καλλιόπη Κατσιφαρέα), Μαρία Κλη, Βιβλιοπέλαγος

Σε μια εποχή όπου η αυτοσυνειδησία συγκρούεται διαρκώς με το “συλλογικό θυμικό” και τα απανωτά μυθεύματα του-εξου και η άνοδος του ρατσισμού-ενώ ταυτόχρονα το λόγον διδόναι απουσιάζει παντελώς από την πολιτική ζωή, το όραμα ή σκέψη- ή ακόμη περισσότερο το λεξιλόγιο του Καστοριάδη-είναι επιτακτικότερο από ποτέ. Αφήνοντας πίσω σχοινοτενείς αναλύσεις που είναι περιττές όταν μιλάει με τόση σαφήνεια το ίδιο το έργο ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιώργος Ν. Πολίτης υπενθυμίζει τις βασικές έννοιες που επιβάλλουν, από μόνες τους, μια επιπλέον επισκόπηση των καστοριαδικών κειμένων.  Μια αυτοθεσμισμένη κοινωνία είναι, εξάλλου, αυτή που θα μπορεί να νοηματοδοτεί τις έννοιες της-κατά τα πρότυπα του Καστοριάδη- όχι με τρόπο ετερόνομο αλλά ακριβώς επειδή θα τις δημιουργεί η ίδια. Τις έννοιες αυτές που αναδεικνύει το Καστοριαδικό έργο κάνοντας λόγο για μια αυτοθεσμισμένη και δημοκρατική κοινωνία επεξηγεί το παρόν τομίδιο μέσα από την επισκόπηση των κειμένων του από το 1944 έως τον θάνατο του το 1997.