Το 1993 έφυγε από τη ζωή αφήνοντας πίσω του έναν πολιτιστικό θησαυρό με σχεδόν 500.000 φωτογραφίες που διηγούνται την ιστορία της βιομηχανίας του θεάματος, όπως την κατέγραψε για περισσότερο από 30 χρόνια ξεκινώντας στα 50s. Το αρχείο αυτό ψηφιοποιήθηκε και σήμερα παρουσιάζεται στην αναδρομική έκθεση «Kary H. Lasch: The Golden Years», στο Fotografiska Stockholm στη Στοκχόλμη, αλλά και στην ομότιτλη μονογραφία που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Booxencounters Ab (διαθέσιμη στο amazon.com).
O Τζιν Κέλι καταφτάνει στο «Carlton Hotel» για το Φεστιβάλ των Καννών
Γεννημένος στην Τσεχία το 1914, o Κάρι Χ. Λας μετακόμισε στη Σουηδία το 1939 και εξελίχτηκε σε έναν από τους πιο ονομαστούς φωτογράφους της εποχής του. Ξεκίνησε ως ένας φιλόδοξος νεαρός του Μεσοπολέμου που έπαιρνε την κάμερα του εργοστασιάρχη πατέρα του και επισκεπτόταν μουσεία για να εξερευνήσει τα μυστικά στις προσωπογραφίες των μεγάλων ζωγράφων. Μεγάλωσε σε μία από τις ομορφότερες επαύλεις της Πράγας, σε μια πλούσια οικογένεια όπου τα βραδινά σουαρέ με σαμπάνια των προνομιακών τάξεων της Μπελ Επόκ αποτελούσαν καθημερινότητα.
Μουσική και απρόοπτα στις Κάννες
Με αδυναμία στο ωραίο φύλο, φωτογράφισε τις ομορφότερες γυναίκες της εποχής του, όμως, όπως έλεγε χαριτολογώντας, το πρώτο «κορίτσι» που φωτογράφισε ήταν η Αυστριακή μητέρα του Μάργκαρετ. Παρότι με την εισβολή του Χίτλερ στην Τσεχοσλοβακία και την έναρξη του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου έχασαν τα πάντα, η αισιοδοξία της ευημερίας μέσα στην οποία μεγάλωσε αντικατοπτρίζεται σε όλο το φωτογραφικό έργο του: στην ηλιόλουστη Γαλλική Ριβιέρα και τη χλιδή του Φεστιβάλ των Καννών, στη μόδα, στα αγωνιστικά αυτοκίνητα, στις ταυρομαχίες, στα αμέτρητα ταξίδια του και στην αγαπημένη του Πράγα. Με βάση τη Στοκχόλμη όργωσε την Ευρώπη, απαθανατίζοντας με τον φακό του όλη τη λάμψη των δεκαετιών από το ’50 έως και το ’80.
Ο ιδιοφυής φωτογράφος επί το έργον
Επικοινωνιακός και ευπροσάρμοστος σε κάθε κατάσταση σαν χαμαιλέοντας, φωτογράφισε θρύλους όπως οι Πάμπλο Πικάσο, Σαλβαδόρ Νταλί, Μπριζίτ Μπαρντό, Ινγκριντ Μπέργκμαν, Γκρέις Κέλι, Σοφία Λόρεν, Μπριτ Εκλαντ, Ανίτα Εκμπερκ κ.ά. Γοητευτικός και απίστευτος χιουμορίστας, ατρόμητος και ανοιχτόμυαλος, κατόρθωνε να ανοίγει πόρτες ερμητικά κλειστές για τους περισσότερους. Με την απίστευτη ενέργεια που διέθετε δεν του αντιστεκόταν κανείς. Προσεγγίζοντας τους σταρ με τα αθώα του ψέματα, τους τρέλαινε στέλνοντας τις φωτογραφίες τους την επόμενη μέρα. Ο όγκος της δουλειάς του αποδεικνύει πόσο πολύ αγαπήθηκε.
Ο Λας κατάφερε να μπει στην κουκέτα της Σοφία Λόρεν δωροδοκώντας τον ελεγκτή και να τη φωτογραφίσει λίγο μετά αφού είχε σηκωθεί από το κρεβάτι (50s)
Το 1955, η ανερχόμενη τότε Σοφία Λόρεν ταξίδεψε στη Στοκχόλμη για την Εβδομάδα Ιταλικού Κινηματογράφου. Οι Σουηδοί φωτογράφοι την περίμεναν στον Κεντρικό Σιδηροδρομικό Σταθμό. Λίγες μέρες αργότερα, το περιοδικό «Se» δημοσιεύει αποκλειστικές φωτογραφίες της μέσα από την κουκέτα της. Ηταν του Λας. Ο οποίος είχε πάρει το τρένο από την Κοπεγχάγη, είχε μπει στην κουκέτα της δωροδοκώντας τον ελεγκτή και τη φωτογράφισε μόλις είχε σηκωθεί από το κρεβάτι και ετοιμαζόταν μιλώντας της σε άπταιστα ιταλικά.
Με τη φήμη του να έχει εξαπλωθεί και στην Ιταλία, η Λόρεν τον είχε ακουστά και δεν αρνήθηκε να φωτογραφηθεί. Ο Λας είχε εντοπίσει και την Μπριζίτ Μπαρντό στην Κυανή Ακτή. Παρότι ο Ροζέ Βαντίμ (σκηνοθέτης του «Ο Θεός έπλασε τη γυναίκα») έσπευσε να τον εμποδίσει, ο Λας είχε προλάβει ήδη, και έτσι υπάρχουν σήμερα σπάνιες φωτογραφίες της έφηβης Μπαρντό.
Η Σουηδή ηθοποιός και τραγουδίστρια Μπριτ Εκλαντ (60s)
Ο ίδιος ανακάλυψε πολλές στάρλετ οι οποίες στη συνέχεια έγιναν διάσημες πρωταγωνίστριες. Οταν αποφάσισε να πάει να δει τον Σαλβαδόρ Νταλί από κοντά, στον πύργο του, του αρνήθηκαν την είσοδο. Εκείνος αγόρασε την καλύτερη βιογραφία του ζωγράφου, πήγε ξανά και του συστήθηκε ως βιογράφος του. Ο Νταλί τον υποδέχτηκε με ανοιχτές αγκάλες. Εκτοτε τον εμπιστευόταν να τον φωτογραφίζει. Στη συλλογή του Λας περιλαμβάνεται και το κλειδί της πίσω πόρτας του καθεδρικού ναού όπου η Γκρέις Κέλι παντρεύτηκε τον πρίγκιπα Ρενιέ.
Ο ιδιοφυής φωτογράφος επί το έργον
Το είχε κλέψει ώστε να μπορέσει να μπει κρυφά μέσα στη νύχτα και να εξασφαλίσει το καλύτερο σημείο για να φωτογραφίσει τη γαμήλια τελετή την επόμενη μέρα. Ο χωροφύλακας που τον ανακάλυψε, του απαγόρευσε την είσοδο. Ομως, καθώς ήταν παλιός γνώριμος της νύφης, τελικά τα κατάφερε. Αυτές οι τακτικές του αργότερα αποτέλεσαν ακόμα και θέμα θεατρικής παράστασης που ανέβηκε στη Στοκχόλμη.
O Μαρτσέλο Μαστρογιάνι σε γυρίσματα
Ο Λας απολάμβανε τα ταξίδια σε όλο τον κόσμο και επιστρέφοντας έφερνε μικρά, κατά προτίμηση απρεπή, δώρα στους συντάκτες των περιοδικών, όπως μάλλινα προφυλακτικά. «Οταν είναι σοβαρός, έχει τη σοφία ενός 100χρονου, αλλά όταν αστειεύεται, γίνεται 8», τον πείραζαν, αλλά ουδόλως τον ενδιέφερε, ήθελε απλώς να διασκεδάζει. Συνέλεγε ό,τι μπορούσε να του δώσει χαρά: άφησε πίσω του έναν τεράστιο όγκο από ανέκδοτα, βίνταζ γαλλικές κάρτες, γράμματα από ερωτικές σχέσεις του, αμέτρητες παντόφλες που φόρεσαν οι φωτογραφιζόμενοι στο στούντιό του.
Με ένα ακόμα τέχνασμα, ο Λας έγινε ο έμπιστος φωτογράφος του Νταλί
Πιστεύοντας ότι οι φωτογραφίες του δεν έχουν καμιά σχέση με την τέχνη, ότι ο ίδιος είναι απλώς ένας χειρώνακτας, ερχόταν σε ρήξη με τον Πικάσοπου τον εκτιμούσε ιδιαίτερα. Ο Λας ένιωσε για πρώτη φορά πως γερνούσε στα 80 του, καταβεβλημένος από τον καρκίνο του πνεύμονα. Τότε αναγνωρίζει επιτέλους στον εαυτό του πως είχε καταφέρει πολλά. Πέθανε σχεδόν ξεχασμένος ως φωτογράφος, ενώ δουλειές του συνέχιζαν να δημοσιεύονται για πολλά χρόνια χωρίς αναφορά στο όνομά του. Μοναδικός και ανεκτίμητος ο πολιτιστικός θησαυρός που άφησε πίσω του αποκτά ξανά την αίγλη που αξίζει.