Γκαστ Αβράκωτος: Ο Έλληνας της CIA που «έστησε» τους μουτζαχεντίν

Η ησυχία στο γραφείο του διευθυντή Επιχειρήσεων της CIA στην Ευρώπη Γουίλιαμ Γκρέιβερ ήταν σχεδόν ανησυχητική, λίγες ώρες αφότου ο πράκτορας Γκούσταβ Λάσκαρης Αβράκωτος, γνωστός ως «Γκαστ», είχε εισβάλει απειλητικά και τα είχε κάνει όλα γυαλιά καρφιά στα άδυτα του Λάνγκλεϊ.

Αιτία της αντιπαράθεσης των δυο ανδρών η άρνηση του τότε επικεφαλής να στείλει τον Αβράκωτο ως τομεάρχη στο Ελσίνκι, κάτι που η προηγούμενη ηγεσία τού είχε υποσχεθεί, με αποτέλεσμα ο τελευταίος να φροντίσει να μάθει τη γλώσσα και όλα τα μυστικά που θα χρειαζόταν ώστε να πάει προετοιμασμένος στην απομακρυσμένη πόλη της Φινλανδίας.

Ωστόσο, ο Γκρέιβερ δεν πίστευε πως ο άξεστος Ελληνοαμερικανός με τους τραχείς τρόπους, την αθυρόστομη γλώσσα και την έλλειψη καλλιέργειας θα μπορούσε να εκπροσωπήσει τη CIA στους Βορειοευρωπαίους, μια αντίληψη που έτρεφαν σε μεγάλο βαθμό οι παλιοί τομεάρχες με σπουδές στα πανεπιστήμια της Ivy League και με ραφινάτο προφίλ, πολύ μακριά όμως από τη σκληρή πραγματικότητα του Ψυχρού Πολέμου.

Η δεύτερη επίσκεψη του Αβράκωτου στο γραφείο του Γκρέιβερ δεν θα διόρθωνε το κλίμα, αφού αντί για συγγνώμη θα έσπαγε ξανά το τζάμι του φροντίζοντας να τον στολίσει με τα κατάλληλα επίθετα διαρρηγνύοντας για τα καλά τους δεσμούς του με την τότε ηγεσία της CIA.

Μόνο που το διαφαινόμενο τότε αδιέξοδο θα ήταν η αρχή για μια αντίστροφη διαδρομή που από την καρδιά της Ευρώπης θα τον έστελνε, λίγα χρόνια αργότερα, στο απομακρυσμένο Αφγανιστάν σημαίνοντας την ενεργό παρέμβαση των Αμερικανών στην περιοχή.

Εν ολίγοις, η αρχή για την προέλαση της Αμερικής στα κακοτράχαλα υψίπεδα του Αφγανιστάν οφείλεται στη μανία ενός Ελληνοαμερικανού από τη Λήμνο και στην αποφασιστικότητα ενός βουλευτή του Κογκρέσου με το όνομα Τσάρλι Γουίλσον.

Στην Ελλάδα της χούντας

Το συγκεκριμένο περιστατικό αναπαριστάται με πιστή γλαφυρότητα, σχεδόν ακριβώς όπως συνέβη στην πραγματικότητα, στην ταινία «Charlie Wilson’s War» (Παιχνίδια εξουσίας) με πρωταγωνιστές τον Τομ Χανκς στον ρόλο του Τσάρλι Γουίλσον και τον Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν στον ρόλο του Γκαστ.

Η σκηνή μάλιστα είχε και συνέχεια, αφού η λύση που βρήκε ο δαιμόνιος Ελληνας για να ξεφορτωθεί τον στρυφνό επικεφαλής είχε μεταφυσικές διαστάσεις, καθώς προσέφυγε στις ικανότητες της κυρίας Νίτσας, παλιάς φίλης της μητέρας του, ειδικής στα μάγια, η οποία φρόντισε να καταραστεί τον Γκρέιβερ.

Τα μάγια μπορεί να μην έπιασαν, αλλά ο Γκαστ δεν το έβαλε κάτω φροντίζοντας να μεταβεί για κάποιο διάστημα στο Τμήμα Επιχειρήσεων της Λατινικής Αμερικής, κάτι που ελάχιστοι πράκτορες επιθυμούσαν.

Για καιρό, όμως, ειδικά μετά από αυτό το περιστατικό με τον Γκρέιβερ θεωρούνταν το «μαύρο πρόβατο» της υπηρεσίας ή αλλιώς «Ο κύριος βρώμικος», όπως τον αποκαλούσαν λόγω της έλλειψης καλών τρόπων, αλλά και των μεθόδων του που δεν εξαντλούνταν στα μάγια και τις κατάρες.

Ήταν ωστόσο αυτός που η υπηρεσία εμπιστευόταν για τις πιο δύσκολες περιπτώσεις όταν κανείς δεν ήθελε να λερώσει τα χέρια του για να γίνει η δουλειά.

Βγαλμένος από τις φτωχογειτονιές της Αλικουίπα της Πενσιλβανίας και μαθημένος στα δύσκολα, όταν από μικρός πουλούσε το αναψυκτικό του πατέρα του, Apollo Cola, για να ζήσει την οικογένειά του, ο Γκαστ ήξερε, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους πράκτορες, να συνομιλεί με τους πραγματικούς ανθρώπους μαντεύοντας τις επιθυμίες και τα χούγια τους.

Σκληρός και βίαιος, με την ελληνική προσαρμοστικότητα και ευφυΐα του Οδυσσέα, φαίνεται να τελικά διασώζεται χάρη στη στροφή προς μια ρεαλιστική κατάσταση της CIA που εγκαινίασε ο περίφημος Στάνσφιλντ Τέρνερ, επί προεδρίας Τζίμι Κάρτερ, όταν απέλυσε πάνω από 3.000 υπαλλήλους που είχαν μάθει να δουλεύουν αποκλειστικά από τα γραφεία τους.

Ο Γκαστ με το σκοτεινό παρελθόν του στην Ελλάδα των Συνταγματαρχών, με τους οποίους, ως διαβόητος αντικομμουνιστής, είχε αναπτύξει στενές σχέσεις, είχε αποδείξει ότι ήξερε να βγάζει το φίδι από την τρύπα ξεπερνώντας ακόμα και τη νομιμότητα των ορθών μεθόδων.

Στην Ελλάδα της χούντας κυριολεκτικά έλυνε κι έδενε, φτάνοντας μάλιστα να εναντιωθεί με την απόφαση των Αμερικανών να αφήσουν ελεύθερο τον Παπανδρέου, κάτι που δεν είδε ποτέ με καλό μάτι, αλλά και με την αντίρρησή τους να αναλάβει ο ίδιος την υπόθεση της νεοσυσταθείσας επί των ημερών του οργάνωσης της «17 Νοέμβρη».

Σύμφωνα με το βιβλίο «Charlie Wilson’s War» στο οποίο βασίστηκε η ταινία του Μάικ Νίκολς, σε παραγωγή του Τομ Χανκς, κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη χώρα καταγωγής του ο Γκαστ  έμαθε όλα τα μυστικά της διασύνδεσης του δικτύου της Μέσης Ανατολής γνωρίζοντας πρόσωπα και πράγματα, εμπόρους όπλων και φιλικά διακείμενα προς την Αμερική πρόσωπα σε όλες τις χώρες.

Ο σημαίνων ρόλος του, σύμφωνα με την αποκάλυψη δημοσιογράφων όπως ο Μιχάλης Ιγνατίου και ο Αλέξης Παπαχελάς, επεκτεινόταν σε πολύ κρίσιμα θέματα όπως αυτό της Κύπρου, με τον ίδιο να τελεί, κατά κάποιον τρόπο, χρέη συμβούλου του Χένρι Κίσινγκερ αλλά και καλλιεργώντας μια στενή σχέση ανάμεσα στη CIA και την ΚΥΠ.

Μάλιστα είναι αυτός που είχε αναλάβει την εκπαίδευση του ΛΟΚ στο πλαίσιο της επιχείρησης «Stay Behind» και της αποτροπής των εχθρών του Συμφώνου της Βαρσοβίας.

Η επιχείρηση «Αφγανιστάν»

Την ίδια κρίσιμη εποχή του 1980 -οπότε η Αμερική έβλεπε ότι παρέμενε ανίσχυρη απέναντι στην απόλυτη επικράτηση της ΕΣΣΔ στα κράτη που βρίσκονταν στα σύνορά της και στις χώρες των Βαλκανίων- σε απόλυτη σύμπνοια με τον διορατικό Γκαστ Αβράκωτο, ο βουλευτής Τσάρλι Γουίλσον διέβλεψε ότι το Αφγανιστάν μπορεί να εξελιχθεί σε ιδανική αφορμή για την επικράτηση των Αμερικανών έναντι της πανίσχυρης Ρωσίας.

Ηταν, μάλιστα, από το εσωτερικό ενός τζακούζι, όπως ακριβώς δείχνει και η ταινία, που ο πάντοτε επιρρεπής στα σκάνδαλα Γουίλσον, βλέποντας στις ειδήσεις το σχέδιο επέμβασης στο Αφγανιστάν, συνέλαβε μια εξαιρετική ιδέα που ταυτιζόταν απόλυτα με τις αντικομμουνιστικές κορόνες της προεδρίας Ρίγκαν.

Χρησιμοποιώντας όλα τα μέσα που είχε στη διάθεσή του (πλούσιες κυρίες του Τέξας, βουλευτές, κρυφά κονδύλια του υπουργείου Αμυνας τα οποία επέβλεπε ο ίδιος), κατάφερε και αύξησε το ποσό που μπορούσε να διατεθεί για την ανάπτυξη τέτοιων επιχειρήσεων και να πείσει ότι αυτή είναι η μοναδική ευκαιρία για την επικράτηση των Αμερικανών την περίοδο της άνθησης του Ψυχρού Πολέμου.

Μόνο που το εγχείρημα δεν ήταν τόσο απλό όσο νόμιζε, καθώς η κυβέρνηση δεν μπορούσε εξαρχής να αντιληφθεί το νόημα της αποστολής όπλων στους μαθημένους στον ανταρτοπόλεμο φτωχούς Μουτζαχεντίν που έμοιαζαν τότε ανίκανοι να τα βάλουν με τον πλήρως εξοπλισμένο με ελικόπτερα και νέες τεχνολογίες Σοβιετικό Στρατό.

Επιπλέον, δεν έπρεπε με κανέναν τρόπο οι Σοβιετικοί να αντιληφθούν ότι οι Αμερικανοί αποφασίζουν να εμπλακούν ενεργά στον πόλεμο, κάτι που ανάγκασε τους τελευταίους να χρησιμοποιήσουν τις μυστικές υπηρεσίες του Πακιστάν για την οργάνωση της επιχείρησης μεταφοράς όπλων εντός της αφγανικής χώρας. Και εδώ είναι που ανέλαβε ο μαθημένος στις δύσκολες αποστολές Αβράκωτος.



Στόχος του ήταν η αγορά των εκατοντάδων χιλιάδων καλάσνικοφ από τον Αιγυπτιακό Στρατό, ενώ σκέφτηκε ότι το Πακιστάν είναι ιδανικό για να εκπαιδεύσει στο έδαφός του Μουτζαχεντίν. Οσο για τη μεταφορά των όπλων και των πολεμοφοδίων, γνωρίζοντας ως Ελληνας τις αντοχές των μουλαριών, σκέφτηκε ότι μπορεί να αξιοποιήσει τα κακόμοιρα ζώα για να τα μεταφέρουν στα πιο δυσπρόσιτα μέρη όπου δεν μπορούσαν να φτάσουν αυτοκίνητα.

Σε συνεργασία με τον Γουίλσον, με τον οποίο ταίριαξαν απόλυτα σε ό,τι αφορά τις αντισυμβατικές, ανορθόδοξες έως και παράνομες μεθόδους, καθώς και την αγάπη τους στις ωραίες γυναίκες, ανέπτυξαν το σχέδιο «Κυκλών» που έμοιαζε σχεδόν απραγματοποίητο τότε.

Μετέβησαν μαζί στο Κάιρο οδηγώντας για πρώτη φορά μετά από έναν αιματηρό και πολυετή πόλεμο τους αιώνιους εχθρούς (Αιγύπτιους, Ισραηλινούς και Πακιστανούς) στο ίδιο τραπέζι.

Ισραηλινοί κατασκευαστές όπλων, ο Αιγύπτιος υπουργός Αμυνας Αμπού Γκαζάλα και ο δικτάτορας του Πακιστάν Ζία Ουλ Χακ άφησαν έτσι στην άκρη τις διαφωνίες τους, γνωρίζοντας πως τα χρήματα και τα συμφέροντα για τη χώρα τους ήταν πολλά, και έφτασαν τελικά σε συμφωνία στην πιο πολύπτυχη και δύσκολη αποστολή εκτός Αμερικής.



Μέσα σε δυο χρόνια ο Γουίλσον και ο Αβράκωτος κατάφεραν να αυξήσουν κατά 250 εκατ. δολάρια το ποσό που διέθεταν η αμερικανική κυβέρνηση και η CIA για το Αφγανιστάν φτάνοντας τελικά να απορροφά το 70% του συνολικού μπάτζετ της Υπηρεσίας - μια τεράστια επιτυχία για τους δύο φίλους.

Η κοινή τους έχθρα για τους κομμουνιστές, για τους οποίους θεωρούσαν ότι ήταν η πρώτη απειλή για τη χώρα, οι γνωριμίες τους και η ανδροκεντρική αυτοκρατορία τους ταίριαζαν απόλυτα με το πολεμικό τοπίο της Μέσης Ανατολής που πάντα ήταν συνδεδεμένο με τις υπόλοιπες μουσουλμανικές -και όχι μόνο- χώρες.

Καταλυτικός ήταν και ο ρόλος της Σαουδικής Αραβίας που πείστηκε να διαθέσει ένα τεράστιο ποσό για τις επιχειρήσεις τότε - ας μην ξεχνάμε τον ρόλο του Μπιν Λάντεν που αποτέλεσε την ηγετική φιγούρα του ανταρτοπόλεμου στα υψίπεδα και τις αμμώδεις σπηλιές του Αφγανιστάν.

Οι φωτογραφίες των Γουίλσον - Αβράκωτου, στις οποίες αναπαριστώνται μεταμφιεσμένοι σε Μουτζαχεντίν και έχουν κυκλοφορήσει σε διάφορα ΜΜΕ μοιάζουν κυριολεκτικά βγαλμένες από τα σημερινά πρακτορεία ειδήσεων.

Για την Αμερική τότε, όπως και για τον Αβράκωτο, το Αφγανιστάν ήταν η ευκαιρία να κερδίσει, έστω και άτυπα, τους Σοβιετικούς σε έναν σκληρό και άνισο αρχικά πόλεμο.



Οι αντάρτες έμαθαν να χειρίζονται τελικά τους αντιαεροπορικούς πυραύλους Στίγκερ που έριχναν τα σοβιετικά ελικόπτερα Hind το ένα μετά το άλλο, με αποτέλεσμα ο Σοβιετικός Στρατός να υποστεί ανεπανόρθωτο πλήγμα.

Χωρίς ικανή αεροπορική κάλυψη και χωρίς στρατό επί ξηράς οι Σοβιετικοί βρέθηκαν να ηττώνται από τους Αμερικανούς και οι δυο φίλοι να αυξάνουν και άλλο το ποσό για την οργάνωση των επιχειρήσεων στο Αφγανιστάν ξεπερνώντας τελικά τα 3 δισ., ποσό-ρεκόρ για την ιστορία της CIA.

Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ απέσυρε τελικά τα στρατεύματα από την περιοχή και οι Αμερικανοί επέχαιραν τότε για τη νίκη χωρίς να μπορούν να διαβλέψουν την αγχόνη που έπλεκαν γύρω από τη χώρα τους, αφού πολύ σύντομα οι αλλοτινοί συνεργάτες θα μετατρέπονταν σε εχθρούς με τα τραγικά αποτελέσματα της τρομοκρατικής επίθεσης της 11ης Σεπτεμβρίου και μιας πληγής που θα έμενε ανοιχτή για χρόνια.

Ο Γουίλσον εγκατέλειψε τις προσπάθειες όταν η αμερικανική κυβέρνηση αρνήθηκε να του χορηγήσει μεγαλύτερο μπάτζετ - αυτή τη φορά όχι για τον εξοπλισμό, αλλά για την εκπαίδευση και την παιδεία των Αφγανών, δείχνοντας την άρνηση της υπερδύναμης στον εξανθρωπισμό μιας χώρας που ανέκαθεν ταλανιζόταν από τους πολέμους και τη φτώχεια.



Όσο για τον Αβράκωτο, συνταξιοδοτήθηκε λίγα χρόνια αργότερα, μόλις το 1989, και στη συνέχεια δούλεψε ως δημοσιογράφος και αναλυτής στα ΜΜΕ του Ρούπερτ Μέρντοκ.

Θα επανελθεί στη CIA ως σύμβουλος το 1997, επί θητείας του Ελληνα Τζορτζ Τένετ, που είχε ανάγκη από την «old school» λογική ενός πράκτορα που ήξερε ότι οι επιχειρήσεις είναι πρωτίστως αυτές που λαμβάνουν χώρα όχι στα γραφεία αλλά στο πεδίο.

Ο Αβράκωτος έφυγε από τη ζωή το 2005 από εγκεφαλικό, χωρίς να προλάβει να δει τη μεταφορά του πολυτάραχου και συγκλονιστικού βίου του στη μεγάλη οθόνη αλλά και τους συμπατριώτες του να εγκαταλείπουν το πολύπαθο Αφγανιστάν αφήνοντας πίσω τους τους οπλισμένους Ταλιμπάν και το χάος.

Είχε ωστόσο βιώσει καταστάσεις που άλλοι ούτε καν φαντάζονται και είχε ζήσει άλλες τόσες ζωές που άλλοι δεν διανοούνται, επιβεβαιώνοντας ότι οι πόλεμοι τελικά δεν ξεκινούν μόνο από γεγονότα αλλά από τραγικές και χαρισματικές προσωπικότητες όπως ο ίδιος.

Ειδήσεις σήμερα

Ανακοινώνονται αύριο τα μέτρα για τους ανεμβολίαστους - Μένουν έξω από κλειστούς χώρους, με τεστ στη δουλειά

Χάος στο Αφγανιστάν: Χιλιάδες Ευρωπαίοι εγκλωβισμένοι - «Μπάιντεν, χρειαζόμαστε κι άλλο χρόνο» φωνάζουν Γερμανία, Αγγλία, Γαλλία

Πώς «προδόθηκε» η Αφροδίτη Μπάρμπα για την κοκ