Ένα μόλις μήνα νωρίτερα, ο πρόεδρος της Λευκορωσίας και γνωστός ως «ο τελευταίος δικτάτορας της Ευρώπης» Αλεξάντερ Λουκασένκο, κατήγγειλε ότι απέτρεψε πραξικόπημα υποκινούμενο από τις ΗΠΑ. Τότε, λίγοι είχαν δώσει σημασία στον αμφιλεγόμενο άνδρα, ο οποίος βρίσκεται αδιάκοπα στην εξουσία από το 1994. Οι μεθόδοι που συχνά ακολουθεί δεν θυμίζουν φιλελεύθερη δημοκρατία και ελάχιστοι φαίνεται πλέον να διασκεδάζουν με τα αστεία του ότι «η Λευκορωσία είναι δικτατορία, επειδή ο πρόεδρος της, δουλεύει και τις Κυριακές!» Αυτή τη φορά, όμως, το παραέκανε… Μία αεροπειρατεία, η οποία και ενορχηστρώνεται από ένα κράτος, δύσκολα μπορεί να παραβλεφθεί.
Οι αρχές της Λευκορωσίας υποχρέωσαν αεροσκάφος της Ryanair που εκτελούσε την πτήση Αθήνα-Βίλνιους να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο του Μινσκ. Σύμφωνα με πληροφορίες, το αεροπλάνο βρίσκονταν πάνω από τον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας όταν αναγκάστηκε να κάνει εκτροπή της πορείας του. Ήταν, όμως, πιο κοντά στο Βίλνιους παρά στο Μινσκ. Η επίσημη αιτιολογία ήταν υποτιθέμενη απειλή βόμβας, αν και όπως αποδείχθηκε, πραγματικός στόχος της επιχείρησης αυτής ήταν η σύλληψη του αντιφρονούντα Λευκορώσου δημοσιογράφου Ρομάν Προτάσεβιτς.
Ο τελευταίος ζει στην Πολωνία από το 2019. Είχε, μάλιστα, ταξιδέψει στην Αθήνα ώστε να καλύψει την συμμετοχή της ηγέτιδας της λευκορωσικής αντιπολίτευσης Σβιατλάνα Τσιχανόφσκα, στο Φόρουμ των Δελφών. Η πτήση προσγειώθηκε τελικά στο αεροδρόμιο του Μινσκ, ενώ ο Λουκασένσκο έστειλε και ένα μαχητικό της πολεμικής αεροπορίας τύπου Mig-29 για να «συνοδεύσει» το αεροπλάνο. Ο Προτάσεβιτς κατηγορείται για τρομοκρατία και υποκίνηση ταραχών, καθώς τα Μίντια στα οποία εργαζόταν, αποτελούσαν βασικά μέσα μετάδοσης των διαδηλώσεων πολιτών κατά του προέδρου του Λουκασένκο, που διαμαρτύρονταν για νοθεία στις εκλογές του 2020. Μόλις τον περασμένο Αύγουστο, η χώρα σείστηκε από ένα ιστορικό κίνημα αμφισβήτησης που δημιουργήθηκε μετά την αμφιλεγόμενη επανεκλογή του Λουκασένκο.
Αντίπαλη του στις προεδρικές εκλογές ήταν η 37χρονη Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, ηγετική μορφή της αντιπολίτευσης της Λευκορωσίας. Μετατράπηκε στο πρόσωπο του κινήματος διαμαρτυρίας στη Λευκορωσία. Αρχικά, ο σύζυγός της ήταν αυτό που ενεπλάκη με την πολιτική. Όταν, όμως, εκείνος συνελλήφθη, η μέχρι τότε δασκάλα και μητέρα τον αντικατέστησε. Αν και πλέον ζει στη Λιθουανία, παλεύει για την ανατροπή Λουκασένκο. Στις τελευταίες εκλογές, τυπικά η Τιχανόφσκαγια έλαβε περίπου το 10% των ψήφων, αλλά ξένοι παρατηρητές υποστηρίζον ότι ήταν αυτή που κέρδισε στις εκλογές.
Κλείσιμο
Και αυτή αναγκάστηκε να καταφύγει στη Λιθουανία αμέσως μετά τις εκλογές και έκτοτε διώκεται για «εκκλήσεις σε ενέργειες που έπληξαν την εθνική ασφάλεια». Στη Λευκορωσία το έγκλημα αυτό τιμωρείται με φυλάκιση τριών έως πέντε ετών. Συνομιλεί συχνά με ηγέτες της διεθνούς κοινότητας, πραγματοποιώντας εκκλήσεις για δυναμικότερη στήριξη υπέρ του κινήματος αμφισβήτησης στη Λευκορωσία.
Στο πρόσφατο παρελθόν, μάλιστα, είχε στείλει και μηνύματα μέσω βίντεο, με τα οποία απευθυνόταν στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ. Έχει δηλώσει ότι αισθάνεται ασφάλεια στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Τιχανόφσκαγια κατάφερε να ξεφύγει μετά από αρκετές απαγωγές στελεχών της αντιπολίτευσης στη χώρα της. Η νομπελίστρια συγγραφέας Σβετλάνα Αλεξίεβιτς κατηγόρησε κυβέρνηση της Λευκορωσίας ότι ασκεί τρομοκρατία εναντίον του λαού της, όταν ένας ακόμη πολιτικός της αντιπολίτευσης, ο Μαξίμ Ζνακ, συνελήφθη από κουκουλοφόρους που φορούσαν στολές παραλλαγής. Η Μαρία Καλεσνίκοβα, μέλος του προεδρείου του Συντονιστικού συμβουλίου της λευκορωσικής αντιπολίτευσης, επίσης συνελήφθη ως ύποπτη για εσχάτη προδοσία, με την κατηγορία της υποκίνησης σε κατάληψη της εξουσίας.
Η Προτάσεβιτς παρενέβη μέσω Twitter ζητώντας την άμεση απελευθέρωση του δημοσιοράφου. Δεν είναι η μόνη που αντέδρασε. Ο Έλληνας πρωθυπουργός ανέφερε σε ανάρτηση του στο twitter: ότι «η αναγκαστική προσγείωση ενός επιβατικού αεροπλάνου, προκειμένου να τεθεί υπό κράτηση ένας δημοσιογράφος είναι μία άνευ προηγουμένου σοκαριστική ενέργεια. Απαιτούμε την άμεση απελευθέρωση όλων των επιβατών. Το αυριανό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πρέπει να ανταποκριθεί στην ανάγκη να κλιμακωθεί η πίεση στη Λευκορωσία. Αρκετά».
The forced landing of a commercial plane to detain a journalist is an unprecedented, shocking act. We demand all passengers’ immediate release. Tomorrow’s #EUCO must address the need to step up pressure on Belarus. Enough is enough.
— Prime Minister GR (@PrimeministerGR) May 23, 2021
Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών χαρακτήρισε το συμβάν «κρατική αεροπειρατεία», ενώ Πολωνία και Λιθουανία έκαναν αίτημα για άμεση επιβολή κυρώσεων στη Λευκορωσία.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ επισημαίνει και αυτός στο twitter ότι «Ανησυχώ πολύ με τα όσα έχουν αναφερθεί για την αναγκαστική προσγείωση της πτήσης της Ryanair στο Μινσκ. Καλούμε τις αρχές της Λευκορωσίας να απελευθερώσει αμέσως την πτήση και τους επιβάτες της.
Η διερεύνηση του συμβάντος από το ICAO θα είναι απαραίτητη». Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναφέρει από την πλευρά της ότι: «Είναι απολύτως απαράδεκτο να αναγκαστεί η πτήση της Ryanair από την Αθήνα προς το Βίλνιους να προσγειωθεί στο Μινσκ. Όλοι οι επιβάτες πρέπει να είναι σε θέση να συνεχίσουν το ταξίδι τους στο Βίλνιους αμέσως και να διασφαλιστεί η ασφάλειά τους. Οποιαδήποτε παραβίαση των διεθνών κανόνων αεροπορικών μεταφορών πρέπει να έχει συνέπειες».
The outrageous and illegal behaviour of the regime in Belarus will have consequences.
Those responsible for the #Ryanair hijacking must be sanctioned.
Journalist Roman Protasevich must be released immediately.
EUCO will discuss tomorrow action to take.
— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) May 23, 2021
Πιθανή η επιβολή κυρώσεων στη Λευκορωσία κατά τη σημερινή Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ
Οι ηγέτες των 27 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα συζητήσουν στη σημερινή σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες την εκτροπή και τον εξαναγκασμό σε προσγείωση στο Μινσκ της Λευκορωσίας αεροσκάφους της Ryanair, καθώς και το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων σε στελέχη του κρατικού μηχανισμού του Αλεξάντρ Λουκασένκο.
Στο διήμερο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το πρόγραμμα περιλάμβανε συζητήσεις για την πανδημία του νέου κορωνοϊού, την κλιματική αλλαγή και τη Ρωσία.
Όμως εκπρόσωπος του προέδρου Σαρλ Μισέλ κατέστησε σαφές ότι η Λευκορωσία προστέθηκε στην ατζέντα.
«Οι συνέπειες και οι πιθανές κυρώσεις θα συζητηθούν» στη Σύνοδο Κορυφής, ανέφερε ο εκπρόσωπος.
Αυτό το «συμβάν άνευ προηγουμένου» δεν «θα μείνει χωρίς συνέπειες», διεμήνυσε ο ίδιος ο κ. Μισέλ, χωρίς να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες, σε ανακοίνωση Τύπου που δημοσιοποίησε.
