Πρόγραμμα HIAS: Επιστημονική γέφυρα με ΜΙΤ, Yale και Harvard

Τέσσερις Ελληνες προπτυχιακοί φοιτητές με διαφορετικό αντικείμενο σπουδών και επαγγελματικές προοπτικές βρέθηκαν στα ερευνητικά εργαστήρια του ΜΙΤ, του Yale και του Harvard έχοντας κερδίσει υποτροφία από το Ελληνικό Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών (HIAS).

Με την επιστροφή τους, συμφωνούν ότι τα ελληνικά πανεπιστήμια δεν υστερούν στο επίπεδο των γνώσεων και των εφοδίων που δίνουν στους φοιτητές τους, δηλώνουν ωστόσο εντυπωσιασμένοι από την οργάνωση, τους χώρους, αλλά και τη δυνατότητα που παρέχουν τα αμερικανικά ιδρύματα για συμμετοχή σε έρευνα.

Η εμπειρία από τα φημισμένα πανεπιστήμια σε κάποιους έδειξε το επόμενο βήμα στην ακαδημαϊκή τους πορεία, στους περισσότερους όμως επιβεβαίωσε την απόφαση να αναζητήσουν άμεσα ή μετά από κάποια χρόνια επαγγελματική αποκατάσταση εντός των ελληνικών συνόρων.

Η Σπυριδούλα Γιαννοπούλου, φοιτήτρια του Παντείου, ο Μάριος Ρόζος και ο Γιάννης Παπακαλοδούκας από το Μετσόβιο Πολυτεχνείο και ο Χριστόδουλος Κομιώτης από την Ιατρική Σχολή Αλεξανδρούπολης κέρδισαν την υποτροφία Nicholas and Robert Askounis Ashford που έχει θεσμοθετήσει το HIAS.

Το Ινστιτούτο είναι μη κερδοσκοπικός οργανισμός στον οποίο μετέχουν πανεπιστημιακοί καθηγητές της Διασποράς και συνάδελφοί τους από τα ελληνικά πανεπιστήμια με στόχο, μεταξύ άλλων, να δημιουργήσουν εκπαιδευτικές γέφυρες και συνεργασίες στην επιστημονική κοινότητα εντός και εκτός Ελλάδας.

Στο εγχείρημα με τους τέσσερις φοιτητές καθοριστική ήταν η συμβολή του Ευθύμη Καξίρα, καθηγητή Φυσικής στο Harvard, και της Δάφνης Μανουσάκη, επίκουρης καθηγήτριας στο Τμήμα Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Κρήτης.

Ο Ανδρέας Μπουντουβής, καθηγητής ΕΜΠ, τέως πρύτανης και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του HIAS, επισημαίνει: «Οι φοιτητές είναι ενθουσιασμένοι από την εμπειρία της παραμονής τους στα εργαστήρια των Ελλήνων επιστημόνων στις ΗΠΑ.

Διαπίστωσαν, μεταξύ άλλων, τη σημασία της συνεργασίας των δύο πλευρών, του επιστημονικού δυναμικού της χώρας και αυτού της Διασποράς.

Αυτή η συνεργασία, παρά τις δυσκολίες της, έχει πεδίο καλλιέργειας κυρίως με τη συμμετοχή νέων ερευνητών και μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση του brain drain αν υποστηριχθεί από ένα ευρύτερο όραμα και σχέδιο εθνικής διάστασης. Το HIAS κάνει συστηματική προσπάθεια σε αυτή την κατεύθυνση».

Γιάννης Παπακαλοδούκας: Μεταπτυχιακό στο ΜΙΤ και καριέρα στα πάτρια εδάφη

Ο Γιάννης Παπακαλοδούκας, που πήρε το πτυχίο του από το Τμήμα Ναυπηγών του ΕΜΠ πριν από έναν μήνα, ετοιμάζει ξανά βαλίτσες για τη Βοστόνη καθώς έγινε δεκτός σε μεταπτυχιακό πρόγραμμα στο ΜΙΤ και θα βρίσκεται εκεί για τα επόμενα πέντε χρόνια.

Η υποτροφία του HIAS του είχε εξασφαλίσει συμμετοχή στην έρευνα που γίνεται στο εργαστήριο του καθηγητή του ΜΙΤ Μιχάλη Τριανταφύλλου. Η επιλογή του να σπουδάσει στο Τμήμα των Ναυπηγών συνδέεται με την καταγωγή του από τη Σύμη, έναν τόπο με έντονη ναυτοσύνη.

Ο Γιάννης είναι το δεύτερο από τα τέσσερα αγόρια της οικογένειάς του, που στηρίζεται στο εισόδημα του στρατιωτικού πατέρα. Στη διάρκεια των σπουδών του στο Πολυτεχνείο έμεινε στις φοιτητικές εστίες και τα έξοδα του μεταπτυχιακού του στο φημισμένο αμερικανικό πανεπιστήμιο θα καλύπτονται από την αμοιβή του, αφού θα μετέχει σε αμειβόμενο ερευνητικό πρόγραμμα.

«Το πρόγραμμα της υποτροφίας μού έδωσε αυτοπεποίθηση. Η ακαδημαϊκή βάση που έχω από το Πολυτεχνείο ήταν τέτοια ώστε να μη νιώσω σε καμία στιγμή ότι υστερώ σε ακαδημαϊκό-τεχνικό επίπεδο σε σύγκριση με το επίπεδο των φοιτητών του ΜΙΤ», λέει στο «ΘΕΜΑ» ο Γιάννης Παπακαλοδούκας.

Ωστόσο, προσθέτει: «Η οργάνωση, οι εγκαταστάσεις, ακόμη και το αίσθημα ασφάλειας που παρέχει το ΜΙΤ είναι τέτοια ώστε αυτόματα γίνεται η σύγκριση. Οι εγκαταστάσεις του ΕΜΠ δεν είναι αντίστοιχες του επιπέδου των επιστημόνων που το στελεχώνουν και που παράγει. Στο ΜΙΤ ακόμη και ο χώρος εμπνέει για έρευνα και συμμετοχή».

Το κεφάλαιο «ΗΠΑ» για τον Γιάννη Παπακαλοδούκα έχει ορισμένη χρονική διάρκεια, αφού στα 24 του χρόνια δείχνει αποφασισμένος να μη γίνει ένας ακόμη της γενιάς του brain drain.

Τα επόμενα πέντε χρόνια θα είναι στο ΜΙΤ, λέει ότι θα αναζητήσει επαγγελματική εμπειρία στις ΗΠΑ ίσως για μια πενταετία, αλλά στη συνέχεια βλέπει τον εαυτό του είτε ως πανεπιστημιακό είτε ως εργαζόμενο σε τμήμα έρευνας-καινοτομίας ναυτιλιακής εταιρείας.

Ο Γιάννης Παπακαλοδούκας ήταν ένας «ανήσυχος» φοιτητής, αφού κυνηγούσε κάθε ευκαιρία που μπορούσε να του δώσει το πανεπιστήμιο. Από το δεύτερο έτος των σπουδών του ήταν μέλος της ομάδας Oceanos - NTUA.

H ομάδα πέρυσι, εκπροσωπώντας το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και την Ελλάδα στον διεθνή διαγωνισμό Monaco Energy Boat Challenge 2024, κατέκτησε την 1η θέση στη γενική κατάταξη, καθώς και το βραβείο Championship.

Για τις ανάγκες του διαγωνισμού οι Ελληνες ναυπηγοί του αύριο κατασκεύασαν ένα ηλεκτροκίνητο μονοθέσιο σκάφος τύπου καταμαράν, μελετώντας εξ ολοκλήρου τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας (κατασκευή συστοιχίας μπαταριών λιθίου), μετάδοσης ισχύος (εξωλέμβια με ηλεκτροκινητήρα) και πρόωσης (σχεδιασμός ελίκων και εκτύπωση).

Σπυριδούλα Γιαννοπούλου: Ακαδημαϊκή καριέρα ως διεθνολόγος στο εξωτερικό

Η Σπυριδούλα Γιαννοπούλου είναι στο τέταρτο έτος των σπουδών της στο Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου.

Η κοπέλα που τελείωσε το σχολείο στα Γιάννενα και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα μετά την εισαγωγή της στο πανεπιστήμιο λέει ότι το τρίμηνο στο εργαστήριο Τεχνολογίας και Πολιτικής του καθηγητή Νίκολας Ασφορντ την άλλαξε τόσο ως φοιτήτρια όσο και ως άνθρωπο, αφού άλλαξε την οπτική της στα πράγματα και όχι μόνο ως προς την ακαδημαϊκή πλευρά.

Οπως περιγράφει, η Μασαχουσέτη είναι μια περιοχή με έντονα πολυπολιτισμικά χαρακτηριστικά και έντονο το στοιχείο της διαφορετικότητας. Βρέθηκε εκεί την προεκλογική περίοδο για τις ΗΠΑ και έζησε το κλίμα, που για έναν αυριανό διεθνολόγο ήταν σημαντική εμπειρία. Η παραμονή της εκεί, όπου δούλεψε σε ερευνητικό πρόγραμμα για το πολιτικό και οικονομικό brain drain της Νότιας Ευρώπης, την οδήγησε να οριστικοποιήσει την απόφασή της να κάνει το διδακτορικό της στο αμερικανικό πανεπιστήμιο.

Η Σπυριδούλα προέρχεται από μια οικογένεια της ελληνικής μεσαίας τάξης - «δεν μου έλειψε ποτέ τίποτα, δεν είχα όμως ποτέ το παραπάνω», λέει χαρακτηριστικά. Περιγράφοντας την παραμονή της στο πρόγραμμα του ΜΙΤ, ξεκινά από την οργανωμένη ζωή στη Βοστόνη και το πώς έχει χτιστεί η πόλη: «Η Αθήνα έχει τέτοια εμπόδια στην καθημερινότητα που σε κάνει να γίνεσαι πιο ευέλικτος και ευρηματικός. Στη Βοστόνη διαπιστώνεις ότι υπάρχει... ησυχία. Στο κτίριο όπου εργαζόμουν στο ΜΙΤ και είχα γραφείο, υπήρχε ένας μεγάλος χώρος με καναπέδες, πίνακες, οθόνες, ακόμη και κουζίνα.

«Μπορεί να μιλάω για μικρά πράγματα, αλλά σκεφτείτε ένα παντειόπαιδο που διαπιστώνει ότι στον χώρο του πανεπιστημίου δεν έχει τουαλέτες σπασμένες, τοίχους με γκράφιτι και συνθήματα, αλλά έναν χώρο στον οποίο δεν καπνίζει κανείς και μπορώ να φτιάξω καφέ ή τσάι ή να φάω από τον μπουφέ που κάποιες φορές υπήρχε».

Η Σπυριδούλα Γιαννοπούλου δεν ένιωσε καμιά στιγμή ότι ως «παντειόπαιδο» υστερούσε στο ακαδημαϊκό επίπεδο. Οπως λέει, καθηγητές του τμήματός της είναι διάσημοι και στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη στον τομέα των Πολιτικών Επιστημών, δίνουν ευκαιρίες στους φοιτητές που θα τις επιδιώξουν, όμως η διαφορά στο ΜΙΤ είναι ότι το πανεπιστήμιο έχει άλλη παράδοση και δημιουργεί ευκαιρίες για τους φοιτητές του να έρθουν σε επαφή με διεθνείς προσωπικότητες. Η υποτροφία όμως έκανε τη Σπυριδούλα Γιαννοπούλου, που τον Δεκέμβριο θα κλείσει τα 22 της χρόνια, να ξεκαθαρίσει και να θέσει τους επόμενους στόχους της: πτυχίο σε τρεις μήνες, μεταπτυχιακό και διδακτορικό.

Ως προς το πώς βλέπει τον εαυτό της στο μέλλον, λέει ότι θα επιδιώξει είτε ακαδημαϊκή καριέρα ως καθηγήτρια Θεωρίας των Διεθνών Σχέσεων, είτε θα αναζητήσει εργασία σε κάποιον διεθνή οργανισμό, εκτός Ελλάδας όμως. «Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν ευκαιρίες για διεθνολόγους», λέει. Ο επόμενος σταθμός της, πάντως, θα είναι η ελληνική πρεσβεία στη Σόφια, όπου θα βρεθεί από τον Οκτώβριο στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus Plus.

Μάριος Ρόζος: «Υψηλό το επίπεδο σπουδών στο ΕΜΠ, αλλά στο Yale...»

Ο Μάριος Ρόζος κέρδισε τη μία από τις τέσσερις υποτροφίες του HIAS και για περίπου τρεις μήνες βρέθηκε στο Κονέκτικατ, στο ερευνητικό εργαστήριο του καθηγητή Μανώλη Ζαμπετάκη, με τη διδακτορική φοιτήτρια Κατερίνα Μάμαλη. Ο 23χρονος φοιτητής του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών του ΕΜΠ εργάστηκε στον τομέα της Θεωρητικής Πληροφορικής, στην Υπολογιστική Θεωρία Μάθησης.

«Το επίπεδο των φοιτητών του ΕΜΠ είναι αναμφισβήτητα υψηλό, ενώ υπάρχει μια λειτουργική φοιτητική κοινότητα με αναπτυγμένη αλληλεγγύη», λέει στο ΘΕΜΑ ο καταγόμενος από το Μέτσοβο φοιτητής, που τελείωσε το σχολείο στη Ζωσιμαία Σχολή των Ιωαννίνων. Ερχόμενος στην Αθήνα από τα Γιάννενα, ένιωσε ότι έφτασε σε μια χαοτική πόλη, διαπίστωσε πολύ γρήγορα όμως ότι στο Μετσόβιο είχε ευκαιρίες. Στο Yale, ωστόσο, κατάλαβε πολύ γρήγορα ότι οι φοιτητές έχουν όλα όσα χρειάζονται. «Δεν μπορεί να γίνει σύγκριση», εξηγεί. «Οι φοιτητές στο Yale μπορούν να διαβάσουν, να δουλέψουν, να κάνουν έρευνα με εξασφαλισμένους πόρους εκατομμυρίων για τα εργαστήρια, τις υποδομές».

Για τον Μάριο Ρόζο η υποτροφία δημιούργησε γέφυρες με το ερευνητικό περιβάλλον εκτός Ελλάδας, πράγμα που είναι εξαιρετικά σημαντικό, όπως επισημαίνει. «Οι δυνατότητες για έρευνα είναι πολύ μεγαλύτερες εκτός Ελλάδας. Στο ΕΜΠ έχουμε πλούσιο πρόγραμμα σπουδών, αλλά στο Yale γίνονται ερευνητικά μαθήματα και εργασίες που εδώ λόγω έλλειψης πόρων δεν υπάρχει η δυνατότητα να γίνονται, συνεπώς η συμμετοχή σε ερευνητική διαδικασία είναι περιορισμένη». Ο Μάριος Ρόζος έχει αποφασίσει να ακολουθήσει ακαδημαϊκή πορεία με έμφαση στην έρευνα. Οπως λέει και πριν το πρόγραμμα στο Yale αυτός ήταν ο προσανατολισμός του, ενισχύθηκε όμως μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα.

Χριστόδουλος Κομιώτης: «Κλινική Ιατρική χωρίς έρευνα δεν γίνεται»

Για τον τεταρτοετή φοιτητή της Ιατρικής Αλεξανδρούπολης Χριστόδουλο Κομιώτη τα πράγματα είναι ξεκάθαρα: τον ενδιαφέρει η Κλινική Ιατρική, αλλά μετά την παραμονή του για περίπου δυόμισι μήνες στο εργαστήριο του καθηγητή Στέλιου Σμυρνάκη της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ, στο περίφημο Smirnakis Lab, κατανόησε ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει πια χωρίς ενασχόληση και με την έρευνα.

Ο 23χρονος αυριανός γιατρός, που βρέθηκε στην Αλεξανδρούπολη από τη Λάρισα, κέρδισε την υποτροφία του HIAS και έφτασε στο Brigham and Women’s Hospital. Ο καθηγητής Σμυρνάκης ως νευρολόγος κάνει έρευνα στις νευροεπιστήμες. Ο Χριστόδουλος Κομιώτης ασχολήθηκε με ερευνητικό πρόγραμμα για την επιληψία. «Οταν έφτασα, δεν ήξερα τι θα μπορούσα να κάνω. Ηταν όλα ξένα, δεν είχα καμία εμπειρία σε ερευνητικό εργαστήριο», λέει στο «ΘΕΜΑ», για να προσθέσει ότι το πρώτο που τον εντυπωσίασε ήταν οι υποδομές.

«Στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο έχω ευκαιρίες, δεν έχω στερηθεί κάτι. Αλλωστε συνήθως οι καθηγητές φροντίζουν να εξασφαλίζουν ευκαιρίες για τους φοιτητές που τις διεκδικούν», λέει. Η εμπειρία στο Smirnakis Lab πάντως τον έκανε να κατανοήσει ότι «αν θα θελήσω να επιστρέψω εκεί, θα πρέπει να ανεβάσω επίπεδο. Δεν είναι εύκολο, αλλά θέλω να έχω την επιλογή για έρευνα και εκτός Ελλάδας, άλλωστε πλέον Κλινική Ιατρική χωρίς έρευνα δεν γίνεται».