ΚΑΣ: «Ναι» στην τοποθέτηση ραντάρ του νέου αεροδρομίου εντός του αρχαιολογικού χώρου στο Καστέλλι Ηρακλείου

Μετά από μια μαραθώνια συζήτηση, που ολοκληρώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της Πέμπτης, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) ενέκρινε, κατά πλειοψηφία, με μία μόνον αρνητική ψήφο από την αρχαιολόγο και προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ροδόπης Χρυσούλα Καραδήμα, την τοποθέτηση ραντάρ για τις ανάγκες του νέου Διεθνούς Αερολιμένα Ηρακλείου, στον Λόφο Παπούρα στο Καστέλλι, πλησίον του μεγάλης σπουδαιότητας για τη μινωική αρχαιολογία μνημείου που αποκαλύφθηκε πέρσι στην περιοχή.

Πρόκειται για ένα μνημειακό αρχιτεκτονικό σύνολο σε κυκλικό σχήμα, διαμέτρου περίπου 48μ., που καλύπτει  επιφάνεια περίπου 1800τμ, βρίσκεται στο πιο υψηλό σημείο του λόφου και παραπέμπει, σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία, σε μνημείο λατρευτικής χρήσης, αποτελεί, δηλαδή ένα από τα πρωιμότερα παγκρήτια ιερά, όπως δείχνουν τα εισηγμένα αγγεία από τη Μεσαρά, την Κνωσό και τα βόρεια παράλια του νησιού.

Κατά την πρώτη αυτοψία που είχε πραγματοποιήσει στο σημείο η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, τον Ιούνιο του 2024, είχε επιβεβαιώσει τη μεγάλη σημαντικότητα του μνημείου, τάχθηκε υπέρ της συνέχισης της ανασκαφική έρευνας και της αναζήτησης νέας θέσης για την τοποθέτηση του ραντάρ προκειμένου να συνεχιστεί απρόσκοπτα το έργο της κατασκευής του αεροδρομίου: «Πρόκειται για ένα μοναδικό εύρημα με εξαιρετικό ενδιαφέρον. Υπάρχουν λύσεις, ώστε να ολοκληρωθεί η αρχαιολογική έρευνα του μνημείου και το ίδιο να προστατευθεί απολύτως» είχε δηλώσει χαρακτηριστικά.

Όπως προέκυψε, ωστόσο, από τις αναλύσεις της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, οι οποίες συζητήθηκαν στο χθεσινό ΚΑΣ, κανένα από τα εναλλακτικά σημεία που εξετάστηκαν δεν κρίθηκε κατάλληλο για την τοποθέτηση του ραντάρ καθώς παρατηρούνταν σημαντικά ζητήματα έλλειψης ορατότητας οπότε ο λόφος Παπούρα αποτελούσε, επί της ουσίας, τη μοναδική ασφαλή επιλογή.

Βασιζόμενα στα παραπάνω στοιχεία τα μέλη του ΚΑΣ αποφάσισαν να δώσουν το πράσινο φως γνωμοδοτώντας θετικά για τη σχετική προμελέτη εγκατάστασης του ραντάρ, η οποία περιλαμβάνει έναν πύργο ύψους 33 μέτρων, ένα υποστηρικτικό κτίριο και δύο κεραίες ύψους 25 μέτρων, που θα τοποθετηθούν σε απόσταση 25 μέτρων από την περίμετρο του μνημείου.

Να σημειωθεί πως η τοποθέτηση του ραντάρ εντός του συγκεκριμένου σημαίνουσας αρχαιολογικής αξίας χώρου έχει προκαλέσει πλήθος αντιδράσεων από αρχαιολόγους, τοπική αυτοδιοίκηση και κατοίκους. Η αρμόδια Εφορία Ηρακλείου έκανε αρνητική εισήγηση επί του θέματος, ο επίτιμος Έφορος Αρχαιοτήτων από την Κρήτη, Αντώνης Βασιλάκης, ο οποίος παρενέβη στη χθεσινή συνεδρίαση, υποστηρίζει πως « η συγκεκριμένη χρήση θα καταστήσει απαγορευτική την ανάδειξη του λόφου ως επισκέψιμου αρχαιολογικού χώρου» ενώ το τοπικό παράρτημα Κρήτης του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, εξέφρασε την άποψη, μέσω ανακοίνωσής της, πως η τοποθέτηση ραντάρ στο συγκριμένο σημείο «αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του Αρχαιολογικού Νόμου και θα προκαλέσει άμεση και έμμεση βλάβη στο ίδιο το μνημείο και τον περιβάλλοντα χώρο του».

Επιπλέον, προ ημερών, 114 Έλληνες και ξένοι αρχαιολόγοι που ειδικεύονται στην αρχαιολογία της Κρήτης, εξέδωσαν κείμενο διαμαρτυρίας επί του θέματος κάνοντας λόγο για «πλήρη υποβάθμιση και κατ’ ουσίαν καταστροφή αυτού του εμβληματικού μνημείου για την πολιτιστική κληρονομιά της Κρήτης και όλης της Ελλάδας» θέση με την οποία συντάχθηκαν τόσο ο δήμαρχος όσο και οι κάτοικοι της περιοχής οι οποίοι διοργάνωσαν συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας.

Ο εκπρόσωπος της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, πάντως, δήλωσε, κατά τη χθεσινή συνεδρίαση του ΚΑΣ, πως η ακτινοβολία που θα εκπέμπει το επίμαχο ραντάρ θα είναι ακίνδυνη οπότε δεν θα παρεμποδίζει την επισκεψιμότητα του μνημείου.