Η Ειρήνη και μαζί της, η ομάδα του φοιτητικού περιοδικού «Πάροδος», ο Φίλιππος, η Άννα, ο Τουίτυ, ο Βαγγέλης, ο Αναστάσης, ο Χάρης … - περσόνες στο μεγάλο αφήγημα της Αγγέλας Καστρινάκη για τα παιδιά της Μεταπολίτευσης.
Γ.Κ.Καρατζάς
«Δυστυχώς, Ειρήνη μου, δεν έχω κρατήσει αρχείο». Ο Αναστάσης είναι αφοπλιστικά ειλικρινής. Στον διάλογο του με την κεντρική ηρωίδα στο νέο αφήγημα της Αγγέλας Καστρινάκη - «…Κάτι ν΄αλλάξει! / Μα πώς», συνέχεια του «Και βέβαια αλλάζει!» που κυκλοφόρησε το 2014- προχωρά σε μια επισήμανση που η διεισδυτική της αξία λειτουργεί ως αποτελεσματικό εργαλείο «εξόρυξης δεδομένων» της γενιάς της Μεταπολίτευσης. «(…) τα έχω πετάξει.
Σε αντίθεση με εσάς, που τα κρατούσατε όλα. Σε μας λίγοι κράτησαν αρχείο (…) Να φανταστείς , σε κάποιες συνεδριάσεις καθοδηγητικών οργάνων της ΟΝΝΕΔ τα πρακτικά καταγράφονταν σε πακέτα τσιγάρων, που μετά βέβαια πετάγονταν στον κάλαθο των αχρήστων. Ενδεχομένως, ήμασταν πιο σεμνοί από σας, που νομίζατε ότι διαμορφώνατε την ιστορία και ετοιμαζόσασταν από τότε για το μέλλον, όταν θα την καταγράφατε.
Οι φίλοι μου της εποχής εκείνης με βλέπουν ως πιθανό αφηγητή της δικής μας αλήθειας. Ίσως κάποτε βρω το χρόνο να καθίσω όντως να γράψω. (…) Εσείς γράφετε συνεχώς και ακαταπαύστως (…) σας ζηλεύουμε γι΄αυτό».
Ο Αναστάσης και η Ειρήνη συζητούν και ανασύρουν αναμνήσεις ανάμεσα στο «εμείς» και το «εσείς» της στράτευσης της πρώτης νιότης και των δύο. Ο Αναστάσης από δεξιά οικογένεια Λακώνων είναι Καραμανλικός- γεννημένος και μεγαλωμένος στη Δραπετσώνα του Πειραιά – βρίσκεται στο Πανεπιστήμιο και στη φοιτητική οργάνωση της ΟΝΝΕΔ τα ίδια πάνω κάτω χρόνια που η Ειρήνη ζει την δική της «ελεύθερη και πλούσια» ζωή στην Θεσσαλονίκη ως φοιτήτρια της Φιλοσοφικής του ΑΠΘ, ενταγμένη στην ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος. Χρόνια μετά ο Αναστάσης και η Ειρήνη θα βρεθούν δίπλα δίπλα στο συλλαλητήριο για το «Ναι» στο Καλλιμάρμαρο, στο δημοψήφισμα της κωλοτούμπας του Αλέξη Τσίπρα. Το «εμείς» και το «εσείς» των φοιτητικών χρόνων έχουν υποχωρήσει στο βάθος της σκηνής καθώς και οι δύο τους – και όχι μόνο- ήρθαν αντιμέτωποι με το οι «δικοί μας» και οι «άλλοι». Ο Αναστάσης και η Ειρήνη είχαν καταχωρηθεί στην κατηγορία «οι άλλοι».
Κλείσιμο
Ο δεύτερος τόμος του μεγάλου νεανικού αφηγήματος της Αγγέλας Καστρινάκη – καθηγήτριας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης- είναι αφιερωμένος στον πρόωρα χαμένο δημοσιογράφο Κώστα Κάρη, διευθυντής για χρόνια της εφημερίδας «Η Αυγή», πρωτοκλασάτο στέλεχος του «Ρήγα Φεραίου», του ΚΚΕ Εσωτερικού και κομματικών σχηματισμών της ανανεωτικής δημοκρατικής αριστεράς. Η αφιέρωση έχει, δίχως άλλο, τη σημασία της.
Στις πρώτες σελίδες του βιβλίου η Καστρινάκη έχει επιλέξει να τοποθετήσει μια σημείωση που δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη: «Το αφήγημα που ακολουθεί στηρίζεται σε αναμνήσεις και πραγματικό υλικό , το οποίο έχει υποστεί μυθοπλαστική επεξεργασία. Καταστάσεις, γεγονότα και σκέψεις αποδίδονται όπως συνέβησαν ή όντως θα μπορούσαν να είχαν συμβεί. Τα πρόσωπα είναι σχεδόν όλα υπαρκτά, εμφανίζονται όμως συνήθως με παραλλαγμένα ονόματα».
Με βάση και αυτή της σημείωση της Καστρινάκη δύο- τρία πράγματα που συγκράτησα από την ανάγνωση του βιβλίου και θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας. Το πρώτο εξ αυτών έχει να κάνει με διακριτικές συγγένειες. Η Καστρινάκη φτιάχνει ένα μεγάλο αφήγημα για τις ζωές των 20αρηδων που βρέθηκαν στο Πανεπιστήμιο στα τέλη του πρώτου κύκλου της Μεταπολίτευσης – την εποχή του ν.815, με το ΠΑΣΟΚ εν αναμονή της εξουσίας-, ένα αφήγημα που φέρνει στο νου την «Αργώ» του Γιώργου Θεοτοκά.
Η Ειρήνη και μαζί της, η ομάδα του φοιτητικού περιοδικού «Πάροδος», ο Φίλιππος, ο Τουίτυ, ο Βαγγέλης, η Άννα, ο Χάρης, ο Αναστάσης, η Βασιλική, η Αγλαϊα κ.α είναι πραγματικές ιστορίες στο βάθος της σκηνής, δημιουργώντας το πάζλ της γενιάς και της εποχής τους. Γι’ αυτό έχει αξία το αφήγημα της Αγγέλας Καστρινάκη. Και για ένα λόγο παραπάνω: Δίνει φωνή σε πρόσωπα να πουν σήμερα τη κουβέντα τους για την δική τους «χαμένη Άνοιξη» των νεανικών προσδοκιών τους.
Υ.Γ: Στη σελίδα 332 διαβάζω: «Η Ειρήνη (…) αποχαιρέτησε και τον παλαίμαχο Βαγγέλη, τον καθοδηγητή. Αυτός θα έμενε ακόμα μερικά χρονάκια στις επάλξεις και θα καθοδηγούσε, σείοντας το φουντωτό κεφάλι του, αρκετές ακόμα φουρνιές Ρηγάδων, Ρηγισσών και Δημοκρατικοενοτικών». Στο τέλος της σελίδας υπάρχει μια σημείωση: «Εδώ πρέπει δυστυχώς να προσθέσω, τελευταία στιγμή, άλλη μια σημείωση. Γιατί και ο Βαγγέλης μας χάθηκε, Απρίλιος του 2019. Θα σε θυμόμαστε με συγκίνηση, Βασίλη Λυριτζή!».
Υ.Γ2: Στη σελίδα 280 η φιγούρα του γραμματέα που «κυκλοφορούσε στον όροφο του Ρήγα στα καινούργια γραφεία στην πλατεία Κουμουνδούρου με το κοντό παντελόνι, το λευκό φανελάκι με τις τιράντες και ένα σφυρί ανά χείρας παριστάνοντας τον οικοδόμο» πρόκειται μάλλον για πολύ αναγνωρίσιμη παρουσία στα δημόσια πράγματα.
