Νίκος Φελέκης

«Γιατί πολλά στη μέση μάς χωρίζουν και κορφοβούνια απλόσκιωτα και θάλασσα αφρισμένη». Ο στίχος 157 στο πρώτο κεφάλαιο της «Ιλιάδας» θαρρείς και περιγράφει τα όσα συμβαίνουν σήμερα στην Αριστερά. Από τη Νέα και τον ΣΥΡΙΖΑ μέχρι τον Βαρουφάκη, τον Κασσελάκη και τη Ζωή. Καταφύγαμε στον Ομηρο επειδή ο αρχαίος ραψωδός -με την «Ιθάκη» του Αλέξη Τσίπρα- φορτίζει την πολιτική επικαιρότητα και κάνει άνω κάτω πρωτίστως τα κόμματα που ξεπήδησαν από τη μήτρα του ΣΥΡΙΖΑ, δευτερευόντως το ΠΑΣΟΚ, αλλά και το σύνολο του κομματικού συστήματος. Οντως, οι σχέσεις μεταξύ των αριστερών και κεντροαριστερών κομμάτων, αλλά και στο εσωτερικό τους μεταξύ των ηγετικών τους στελεχών, παραπέμπουν σε φουρτουνιασμένη θάλασσα. Και το πιθανότερο είναι σύντομα να έχουμε μία ακόμη διάσπαση, αφού ο Χαρίτσης δύσκολα θα αντέξει τις τρικλοποδιές του Σακελλαρίδη, του Τσακαλώτου και των υπολοίπων της «Ομπρέλας», οι οποίοι τον σπρώχνουν προς την παραίτηση προκειμένου οι ίδιοι να συμπορευτούν με το ΜέΡΑ 25 και άλλες συλλογικότητες και προσωπικότητες της Ριζοσπαστικής Αριστεράς (Θανάσης Καμπαγιάννης, Ιάσονας Αποστολόπουλος, μέλη του στολίσκου για τη Γάζα κ.ά.) και όχι με τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Τσίπρα στο υπό ίδρυση (;) κόμμα του.

Διχασμός

Μπορεί η Νέα Αριστερά να είναι μικρό κόμμα, όμως ειδικά το τελευταίο διάστημα οι 12 βουλευτές της διακρίνονται ιδιαίτερα για τη μαχητική και κατά κανόνα τεκμηριωμένη αντιπολίτευση που ασκούν. Δυστυχώς, ο Αλέξης Χαρίτσης, εφόσον υπάρξει, όπερ και το πιθανότερο, διάσπαση στη Νέα Αριστερά θα χάσει την ιδιότητα του προέδρου κοινοβουλευτικού κόμματος και κατά συνέπεια τα προνόμια που αυτή συνεπάγεται στην άσκηση των κοινοβουλευτικών του καθηκόντων, μεταξύ των οποίων και η ομιλία στις συνεδριάσεις σε επίπεδο αρχηγών κομμάτων. Και ο λόγος είναι απλός. Στο κόμμα η ομάδα των Σακελλαρίδη, Τσακαλώτου, Σκουρλέτη, Φίλη είναι πλειοψηφία, όμως στη Βουλή είναι μειοψηφία αφού τα εννιά από τα 12 μέλη συντάσσονται με τον Χαρίτση. Μόνο τρεις (Δρίτσας, Πέρκα, Τσακαλώτος) είναι ομοϊδεάτες του Γαβριήλ Σακελλαρίδη. Αρκούν όμως οι τρεις για να χάσει η Νέα Αριστερά τον τίτλο του κοινοβουλευτικού κόμματος αφού θα μείνουν εννιά και ο κανονισμός της Βουλής απαιτεί δέκα. Αυτομάτως οι εννιά βουλευτές (Χαρίτσης, Αχτσιόγλου, Τζανακόπουλος, Ηλιόπουλος, Αναγνωστοπούλου, Ζεϊμπέκ, Τζούφη, Φερχάτ, Φωτίου) θα αποκτήσουν τον τίτλο του «ανεξάρτητου» βουλευτή, όπως «ανεξάρτητοι» θα ονομαστούν και οι τρεις (Δρίτσας, Πέρκα, Τσακαλώτος). Η πιθανότητα να ξαναγίνουν δέκα με την προσχώρηση κάποιου άλλου από την υφιστάμενη ομάδα των ανεξάρτητων βουλευτών, ώστε να συνεχίσουν να υφίστανται ως κοινοβουλευτικό κόμμα, είναι μικρή. Ο Σαρακιώτης που ενδεχομένως θα μπορούσε, αφού προέρχεται κι αυτός από τον ΣΥΡΙΖΑ, μάλλον προσανατολίζεται να συνεργαστεί με το ΠΑΣΟΚ στις εκλογές. Ο ναύαρχος Αποστολάκης «παίζει» ανάμεσα στη Χαριλάου Τρικούπη και στη «λίστα Τσίπρα», ενώ Τζάκρη, Χρηστίδου, Μάλαμα, Πούλου και Αυλωνίτης παραμένουν, παρά τις όποιες διαφωνίες τους, στο ΚΙ.ΔΗ. του Κασσελάκη. Ενδεχομένως, εφόσον παραιτηθεί ο Χαρίτσης, μπορεί να οριστεί κάποιος/α άλλος/η στη θέση του για να μη διαλυθεί η Κοινοβουλευτική Ομάδα, τουλάχιστον μέχρι να γίνει το συνέδριο και το δημοψήφισμα προκειμένου να αποφανθεί η βάση αν πρέπει να υπάρξει πολιτική και εκλογική συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Τσίπρα ή όχι, όπως θέλουν ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης και οι «αλεξιβρόχιοι» του Ευκλείδη Τσακαλώτου.

Κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί -και μάλλον ορθώς- πως αυτή είναι η μοίρα των χωριών που έχουν λίγα σπίτια. Και στο... χωριό της Αριστεράς τα σπίτια όλο και λιγοστεύουν, ενώ στης Δεξιάς προστίθενται συνεχώς πολυκατοικίες με διαμερίσματα στα οποία κατοικούν δεξιοί, ακροδεξιοί και ακροκεντρώοι. Δεν είναι μόνο ο Τραμπ, η άνοδος του AfD στη Γερμανία, του Φαράζ στην Αγγλία, της Λεπέν στη Γαλλία που γέρνουν την πολιτική ζυγαριά προς τα δεξιά, είναι και, σύμφωνα με μεγάλη έρευνα του βρετανικού Telegraph, η σημαντική υποχώρηση της Aριστεράς που δίνει τον τόνο στις εξελίξεις παγκοσμίως. Το 2024 σε 73 Δημοκρατίες ανά τον κόσμο καταγράφεται ιστορικό χαμηλό για τα αριστερά κόμματα. Τα ποσοστά που συγκεντρώνουν είναι τα χαμηλότερα από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Σύμφωνα με την έρευνα, η κυριαρχία της Δεξιάς παγιώνεται, ανεβαίνει ανησυχητικά η Ακροδεξιά, ευνοούνται οι μιμητές του Ντόναλντ Τραμπ, ενώ καταρρέουν ακόμη και τα παραδοσιακά προπύργια της λαϊκιστικής και ριζοσπαστικής Αριστεράς στη Λατινική Αμερική. Και μετά ψάχνουμε να βρούμε γιατί στα καθ’ ημάς τσακώνεται ο Πολάκης με τον Θεοχαρόπουλο, ο Φίλης με τον Μπίστη, η Ζωή με την Αχτσιόγλου, ο Βαρουφάκης με τον Φάμελλο και ο Τζανακόπουλος με τη Γεροβασίλη.

Με το μαχαίρι στα δόντια

Και γιατί όλοι τους περιμένουν να ακούσουν -έχοντας αρκετοί από αυτούς και το μαχαίρι στα δόντια- τι θα τους πει ο Τσίπρας για τον «δημοκρατικό καπιταλισμό», τον «νέο πατριωτισμό» και τη νέα «Ιθάκη» που πρέπει να αναζητήσουν, αλλά κυρίως για το πώς μπορεί, με τι πολιτικές συμμαχίες, ποιες προγραμματικές προτεραιότητες και ποια «μη τοξικά» και «αμόλυντα», αλλά τεχνοκρατικά ικανά και πολιτικά έμπειρα πρόσωπα, να φτιαχτεί με προοδευτική ατζέντα και κυβερνητική στόχευση η Πληθυντική Κεντροαριστερά.

Και επειδή αναφερθήκαμε στον Τσίπρα και την «Ιθάκη» του, να πούμε ότι ο πρώην πρωθυπουργός, κατά κοινή ομολογία, λανσάρει με θαυμαστό και εξόχως επαγγελματικό τρόπο το βιβλίο του, που θα κυκλοφορήσει στις 24 Νοεμβρίου και η παρουσίασή του θα γίνει στις 3 Δεκεμβρίου στην Αθήνα, στο Θέατρο Παλλάς. Φαίνεται πάντως να είναι προετοιμασμένος για την κριτική που θα του ασκηθεί. «Θα φάω πολύ ξύλο», είπε σε συνέντευξή του με τον ηθοποιό Αιμίλιο Χειλάκη και τον υπεύθυνο της Bookvoice Σπήλιο Λαμπρόπουλο. Το πόσο «ξύλο» και από ποιους θα το φάει μέλλει πάντως να φανεί όταν θα κυκλοφορήσει το βιβλίο του. Τότε θα δούμε αν εκθέτει και «πυροβολεί» κάποιους - όχι μόνο από τους αντιπάλους του, αλλά και από τους πρώην συντρόφους του. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι προσπάθησε να είναι «αμερόληπτος και τίμιος απέναντι σε πρόσωπα και γεγονότα». Πλην ολίγων εξαιρέσεων, οι αναφορές του σε πρώην συντρόφους του δεν είναι, λένε, τόσο επικριτικές και επιθετικές όσο αρχικά είχαν αποτυπωθεί στις συζητήσεις του με τον Μαραντζίδη, τον Καρτερό και τον Καλογήρου. Η δεύτερη και η τρίτη ανάγνωση των αναμνήσεών του τις έχει λειάνει, κάτι που και ο ίδιος παραδέχεται στις συζητήσεις του. Στα 11 πρώτα κεφάλαια η περιγραφή των γεγονότων του παρελθόντος έχουν περάσει από τη διύλιση της σημερινής πραγματικότητας. Οι παλιοί σύντροφοι, ακόμη και αυτοί που δεν είναι πλέον στον ΣΥΡΙΖΑ ή δεν πρόκειται να τον ακολουθήσουν στο υπό ίδρυση (;) κόμμα του, δεν αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο με τον Μητσοτάκη, τον Ανδρουλάκη ή τους ξένους με τους οποίους συγκρούστηκε, ειδικά το πρώτο εξάμηνο του 2015. Εξάλλου, υπάρχει και ένας επιπλέον λόγος που ο Τσίπρας, σύμφωνα με ορισμένους που εμφανίζονται ως συνομιλητές του, δεν θέλει να μπλέξει με τη Ζωή, τον Λαφαζάνη, τον Βαρουφάκη και τον Κασσελάκη. Φοβάται ότι οι επιθέσεις που θα δεχτεί θα ακυρώσουν ουσιαστικά τα γραφόμενα στο βιβλίο του, αφού -και είναι λογικό- εκτός από τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ η «Ιθάκη» του θα γίνει φύλλο και φτερό από τους ορκισμένους εχθρούς του.

«Να μείνει στο λαγούμι του», τον προειδοποιεί η Κωνσταντοπούλου, αφού, όπως λένε άνθρωποι από το περιβάλλον της, «η Ζωή έχει ντοκουμέντα, mail, μηνύματα, συνομιλίες και χαρτιά που θα κάψουν τη γούνα του Τσίπρα». Ο Λαφαζάνης διαδίδει πως θα βγάλει και ο ίδιος βιβλίο που θα αντικρούει αυτά που εικάζει ότι θα γράφει ο Αλέξης. Μάλιστα διατείνεται ότι οι χωριστοί δρόμοι που ακολούθησαν μετά τη θερινή διάσπαση του 2015 δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία, αλλά είχε συζητηθεί ως πιθανή εξέλιξη στην Κουμουνδούρου -παρουσία του Τσίπρα, του Δραγασάκη και άλλων κεντρικών στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ- καιρό πριν. Δεν είναι όμως μόνο ο Λαφαζάνης και η Ζωή ή ο Κασσελάκης που λέει ότι δεν θα αγοράσει το βιβλίο του Τσίπρα. Είναι και ο Αλαβάνος που ετοιμάζεται να διαψεύσει κάποιες από τις «αλήθειες» του Αλέξη. Είναι και ο Βαρουφάκης, ο οποίος στο βιβλίο του «Ανίκητοι Ηττημένοι» δίνει μια εντελώς διαφορετική εικόνα για το Δημοψήφισμα του 2015 από αυτή που περιγράφεται στην «Ιθάκη» του Τσίπρα. Ζωή, Λαφαζάνης, Κασσελάκης, Αλαβάνος, Βαρουφάκης είναι έτοιμοι να «μαχαιρώσουν» τον Τσίπρα.

Ετοιμοι για απαντήσεις

Ομως δεν θα είναι μόνοι τους. Υπάρχουν και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και της Νέας Αριστεράς, από τον Παππά και τον Πολάκη μέχρι τον Τσακαλώτο και τον Φίλη, που ετοιμάζονται να καταθέσουν τη δική τους αλήθεια αν θεωρήσουν πως θίγονται από τα όσα γράφει ο Αλέξης. Στην ίδια κατηγορία, των «εν αναμονή τελούντων», πρέπει να συμπεριλάβουμε και τους Τζανακόπουλο, Αχτσιόγλου, Φάμελλο και Χαρίτση εφόσον στην «Ιθάκη» ο ρόλος τους δεν ήταν αυτός των συντρόφων του... Οδυσσέα, αλλά των Λαιστρυγόνων που με τις ενέργειές τους κατέστρεψαν το καράβι του αρχηγού τους. Και φυσικά, υπάρχουν ο Μητσοτάκης και ο Ανδρουλάκης, που αυτοί κι αν περιμένουν τον Αλέξη στη γωνία με το δίκαννο. Ο πρωθυπουργός και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης θεωρούν πως η «Ιθάκη» του Τσίπρα είναι σωσίβιο γι’ αυτούς. Ο μεν Μητσοτάκης επειδή η δημόσια συζήτηση θα ξεστρατίσει από τα προβλήματα της επικαιρότητας (ακρίβεια, Τέμπη, ΟΠΕΚΕΠΕ, ΕΛ.ΤΑ., εσωκομματική γκρίνια κ.ά.) και θα γυρίσει στο παρελθόν, κάτι που (όπως έδειξαν και τα αποτελέσματα των εκλογών του 2019 και του 2023) τον ευνοεί, ο δε Ανδρουλάκης επειδή τα φώτα της δημοσιότητας θα φύγουν από την ανημπόρια του να ξανακάνει το ΠΑΣΟΚ μεγάλη και κυβερνητική δύναμη και θα φωτίσουν εκ νέου -και ιδιαίτερα στον κόσμο της Κεντροαριστεράς- τις ευθύνες του Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ για τα όσα συνέβησαν στη χώρα και στην Προοδευτική Παράταξη την περίοδο 2012-2019.

Πριν κλείσουμε να σημειώσουμε ότι στη συζήτηση για το «πρόσημο» της Αριστεράς (αν δηλαδή θα είναι μετριοπαθής και κεντρώα, μεταρρυθμιστική και σοσιαλδημοκρατική, ρεαλιστική και κυβερνητική, όπως είναι η βούληση του Τσίπρα ή αντικαπιταλιστική και ριζοσπαστική, ταυτοτική και κινηματική, όπως τη θέλουν ο Γαβριήλ, ο Γιάνης και οι αποδέλοιποι της εικονοκλαστικής Αριστεράς) προστέθηκε και η ψηφίδα του «αριστεριστή» Μαμντάνι, τη νίκη του οποίου στη δημαρχία της Νέας Υόρκης έχουν κάνει σημαία όλοι τους. Επ’ αυτού η απάντηση των οπαδών του Τσίπρα είναι ότι η Πληθυντική Αριστερά δεν μπορεί να ενθουσιάζεται πότε με το Λαϊκό Μέτωπο στη Γαλλία, το Die Linke στη Γερμανία και τώρα με τον Μαμντάνι στη Νέα Υόρκη. Και ο λόγος είναι επειδή στη Γαλλία ωφελημένη βγαίνει η Λεπέν, στη Γερμανία είναι το AfD που εισπράττει τα κέρδη από τη φθορά του σοσιαλδημοκρατικού κυβερνητικού συνασπισμού, ενώ στις ΗΠΑ την ίδια στιγμή που ο Μαμντάνι κέρδιζε με αριστερό λόγο τη δημαρχία στη Νέα Υόρκη, στη Βιρτζίνια και το Νιου Τζέρσεϊ οι Δημοκρατικοί που αναδείχθηκαν κυβερνήτες θεωρούνται μετριοπαθείς κεντρώοι. Και φυσικά, επειδή το πιθανότερο είναι ότι ο Μαμντάνι προκειμένου να εξεύρει πόρους για να μην αποτύχει το πρόγραμμά του θα αναγκαστεί να συμβιβαστεί με τον Τραμπ και την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Ο συμβιβασμός και η ανεύρεση των ισορροπιών στο σύστημα είναι η σύγχρονη μέθοδος του κυβερνάν. Και όχι η οξυλογία περί Αριστεράς και άλλων ριζοσπαστικών δαιμονίων.

Το κυβερνητικό εκκρεμές

Η φορά του κυβερνητικού εκκρεμούς άλλοτε γέρνει προς τα δεξιά και άλλοτε προς τα αριστερά. Αυτό είναι, λένε, το μάθημα που πήρε ο Τσίπρας ως πρωθυπουργός (2015-2019) και αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης (2019-2023). Και σε αυτό, λένε συνομιλητές του, θέλει να διαπαιδαγωγήσει με την «Ιθάκη» του τους κεντροαριστερούς ψηφοφόρους. Εξάλλου, το είπε όσο πιο καθαρά μπορούσε στο podcast με τον Χειλάκη: «Ο σοσιαλισμός είναι όπως ο ορίζοντας: όσο τον πλησιάζεις τόσο απομακρύνεται». Σημασία έχει το ταξίδι προς την Ιθάκη, το οποίο ο Οδυσσέας το συνέχισε ακόμη και μετά το σμίξιμο με την Πηνελόπη πηγαίνοντας είτε στην Ηπειρο, είτε στην Ιταλία, είτε στην Αιτωλοακαρνανία κάνοντας γάμους και παιδιά και με άλλες γυναίκες. Αν ο τάφος του βρίσκεται στην περιοχή της αρχαίας Καλυδώνας, τότε δεν τον σκότωσε ο Τηλέγονος, ένα από τα τέσσερα παιδιά που, κατά τον Ησίοδο, είχε αποκτήσει με την Κίρκη, αλλά πέθανε από βαθιά γηρατειά. Ο συμπολεμιστής του στον Τροία Θόας ήταν βασιλιάς των Αιτωλών και όταν ο Νεοπτόλεμος έδιωξε τον Οδυσσέα από την Ιθάκη όχι μόνο τον φιλοξένησε στην Καλυδώνα, αλλά και τον πάντρεψε με την κόρη του, με την οποία ο Οδυσσέας έκανε έναν γιο, τον Λεοντοφόνο. Οι περιπέτειες του Οδυσσέα όμως μετά την Ιθάκη και το τέλος του είναι μια άλλη ιστορία και προσώρας απασχολούν τον Τσίπρα φιλολογικά και όχι πολιτικά...