Μάκης Πολλάτος

57 νεκροί από την μετωπική σύγκρουση δύο τρένων που έπειτα από μια αδιανόητη ακολουθία τραγικών ανθρώπινων λαθών και παραλείψεων κινούνταν στην ίδια σιδηροδρομική γραμμή.

Το δυστύχημα στα Τέμπη δεν ήταν φυσική καταστροφή. Δεν προκλήθηκε από ακραία καιρικά φαινόμενα.

57 ανθρωποκτονίες εξ αμελείας διά παραλείψεων.

Ακόμη κι αν ο ανίδεος, ανόητος, ανεπαρκής υποτιθέμενος σταθμάρχης ήθελε επίτηδες να προκαλέσει εκατόμβη θυμάτων από μετωπική σύγκρουση τρένων, το δυστύχημα μπορούσε να αποτραπεί. Ο ελληνικός λαός έχει χρυσοπληρώσει τα συστήματα για την ασφάλεια των σιδηροδρομικών μεταφορών. Το βασικό και τελικό προληπτικό ηλεκτρονικό σύστημα ακινητοποιεί τις ηλεκτροκίνητες αμαξοστοιχίες τρία χιλιόμετρα πριν την αδιανόητη σύγκρουσή τους. Κι όμως το σύστημα αυτό που έχει πληρωθεί δεν λειτουργούσε την μαύρη Τρίτη 28 Φεβρουαρίου.

57 ανθρωποκτονίες εξ αμελείας διά παραλείψεων.

Απορώ με τους υποτιθέμενους αρμόδιους του ΟΣΕ, της ΕΡΓΟΣΕ, της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, της Hellenic Train, του υπουργείου Μεταφορών και Υποδομών, της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων. Με όλους αυτούς τους ανεκδιήγητους τύπους που με τις πράξεις και τις παραλείψεις τους, με τον ωχαδελφισμό τους, με την μετάθεση της ευθύνης λήψης αποφάσεων σε άλλους, με την αδιαφορία τους έβαλαν όλοι τους το λιθαράκι τους για να δολοφονηθούν 57 άνθρωποι.

Ανθρωποκτονία εξ αμελείας διά παραλείψεων.

Τα δεδομένα που γνωρίζουμε ήδη είναι συντριπτικά. Και μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τα τρένα κινούνται περίπου στην τύχη μεταφέροντας χιλιάδες ανθρώπους. Οι οδηγίες δίνονται από ανθρώπους σχεδόν αδιάφορους, κουρασμένους, εξαντλημένους, ανεπαρκείς, ανεκπαίδευτους, χωρίς επαγγελματική συμπεριφορά. Πριν φτάσει ο μοιραίος σταθμάρχης να στείλει την αμαξοστοιχία Intercity 62 πάνω στην εμπορική αμαξοστοιχία 63503 με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 57 άνθρωποι, κάποιοι έκριναν ότι ένας πρώην αχθοφόρος με μόνο τέσσερις μήνες θεωρητικής εκπαίδευσης κι άλλους τέσσερις μήνες πρακτικής κατάρτισης μπορούσε να κάνει τη δουλειά.

Και τον πέρασαν σε όλα τα τεστ. Θεωρητικά και πρακτικά. Κάποιοι ανώτεροί του έκριναν ότι μπορεί να διαχειριστεί τον φόρτο εργασίας, ότι μπορεί να αντέξει την πίεση, ότι έχει την συγκρότηση εκείνη ώστε να λάβει αποφάσεις και να δώσει οδηγίες σε κλειδούχους, ρυθμιστές έλξης, μηχανοδηγούς και τόσους άλλους που θα έπρεπε να λειτουργούν σαν εξαρτήματα μιας καλοδουλεμένης μηχανής. Κι αυτός ο τιποτένιος άνθρωπος θεώρησε ότι έχει το δικαίωμα να ρωτάει άλλον συνάδελφό του «καινούριος είσαι;» για να πουλήσει μούρη και να κάνει επίδειξη στον νέο υπάλληλο. Θεέ μου πόσα λάθη αθροιστικά, πόσες παραλείψεις χρειάστηκαν γι' αυτή την αδιανόητη τραγωδία.

Που ίσως δεν θα είχε συμβεί ποτέ αν ο Βασίλης Σαμαράς δεν ήταν εκείνο το μαύρο βράδυ ο chief σταθμάρχης στη Λάρισα. Που μπορούσε ακόμη και την τελευταία στιγμή να αποτραπεί αν οι σταθμάρχες των γύρω σταθμών υπολόγιζαν πότε ξεκίνησε το ένα τρένο από τον ένα σταθμό και πότε «έδιωξαν» το άλλο από τον γειτονικό σταθμό. Που θα μπορούσε να έχει αποσοβηθεί αν οι πιο έμπειροι δεν βιάζονταν να φύγουν από τη δουλειά. Που ίσως δεν θα είχε συμβεί ποτέ αν οι καλύτεροι δεν πήγαιναν σε πιο μακρινούς σταθμούς για να αυξήσουν τον μισθό τους.

Που δεν θα είχε ποτέ κλείσει 57 σπίτια αν οι παλαιότεροι που είδαν τις βάρδιες καταλάβαιναν ότι με το πρόγραμμα που είχαν ετοιμάσει θα άφηναν για λίγες ώρες έναν ανεπαρκή σταθμάρχη στη θέση του επικεφαλής. Πόσα ακόμη θα μπορούσαν να έχουν γίνει; Ακόμη και από τα ηλεκτρικά φορτία στη γραμμή που κινούνταν ανάποδα η αμαξοστοιχία 62 θα μπορούσαν να έχουν καταλάβει ότι κάτι πάει πολύ στραβά.

Λυπάμαι να το πω αλλά δεν αρκεί να ξεριζωθεί το παλιό. Πρέπει να αλλάξει και αυτό που νομίζουμε ότι είναι νέο, καινούριο, διαφορετικό, αλλιώτικο. Να ξεφορτωθεί βαρίδια,να σταματήσει το νεποτισμό και την κομματοκρατία. Να αλλάξουν όλα. Και η αριστεία να σταματήσει να είναι σύνθημα. Και να πάψει να θεωρείται λειτουργικό ένα μοντέλο ανακύκλωσης επιτελών γύρω από τον πυρήνα που στα δύσκολα αναλαμβάνουν αποστολές που θα έπρεπε να επιβλέπουν από πριν. Αλλά δεν τα κατάφεραν.

Οι θέσεις ευθύνης δεν είναι καλαμπούρι. Και σε μια δημοκρατία που λειτουργεί συλλογικά πρέπει να υπάρχουν «checks and balances» που λένε οι Αμερικανοί. Που μπορεί να είναι η αντιπολίτευση, οι ανεξάρτητες αρχές, η δικαιοσύνη, οι δημοσιογράφοι ώστε να ελέγχονται οι υπουργοί, οι γραμματείς και οι φαρισαίοι. Εκτός κι αν θέλουμε οι πολιτικοί υπεύθυνοι και οι θεσμικοί υπόλογοι να είναι παραγγελοδιόχοι μιας κεντρικής αρχής που έπειτα από κάθε εθνική τραγωδία θα ζητά συγγνώμη και θα υπόσχεται αλλαγή, εκσυγχρονισμό, επανίδρυση και δεν ξέρω γω τι άλλο σύνθημα είναι εύηχο και εύπεπτο για τους ψηφοφόρους και τις εκλογές.

Εκτός όλων αυτών, το παρελθόν πρέπει να μας διδάξει. Να απαιτήσει η κοινωνία η δικαιοσύνη να απονέμεται ταχύτερα. Οχι να έχουν έχουν περάσει πέντε χρόνια, όπως έχει συμβεί με την τραγωδία με τους 103 νεκρούς στο Μάτι και οι δίκες να μην έχουν ολοκληρωθεί ακόμη ούτε καν πρωτόδικα. Γιατί αυτό καταντά ατιμωρησία.

Οφείλουμε λοιπόν να μην ξεχάσουμε. Και ταχύτατα να αλλάξουμε την εκπαίδευση, να θεσπίσουμε ελεγκτικούς μηχανισμούς, να απομονώσουμε τον κακό συνδικαλισμό, να απαιτήσουμε να μπει τέλος στην οικογενειοκρατία, να αξιώσουμε ταχεία υλοποίηση των συμβάσεων για αγορά τεχνολογικού εξοπλισμού για την ασφάλεια των πολιτών και γενικώς να λειτουργήσουμε με χρονοδιαγράμματα που λειτουργεί κάθε σοβαρός οργανισμός. Και να αποφασίσουμε ότι τίποτα δεν λειτουργεί χωρίς επιβράβευση και τιμωρία.

Αλλιώς θα είμαστε όλοι υπεύθυνοι για ανθρωποκτονίες εξ αμελείας διά παραλείψεων.