Γρηγόρης Νικολόπουλος

Οχι μόνο για τον υπόλοιπο κόσμο που πλήττεται από την αμερικανική πολιτική, αλλά και για τις ΗΠΑ που υφίστανται αυτή τη στιγμή ένα τεράστιο πλήγμα στην αξιοπιστία τους.

Η αξιοπιστία των ΗΠΑ τίθεται υπό αμφισβήτηση, όχι μόνο από τους εμπορικούς τους εταίρους και τους διεθνείς επενδυτές που κατέχουν τα ομόλογά τους, αλλά και από τους ανθρώπους που έχουν ακουμπήσει στη χώρα αυτή τα όνειρά τους. Τους φοιτητές από όλο τον κόσμο που σπουδάζουν στα αμερικανικά πανεπιστήμια και που κινδυνεύουν ξαφνικά να γίνουν ανεπιθύμητοι. Τους επιστήμονες που διδάσκουν στα καλύτερα αμερικανικά πανεπιστήμια και που ήδη αναζητούν δουλειές εκτός ΗΠΑ, τους εργαζομένους που έχουν χτίσει ήδη εκεί μια ζωή.

Το πλήγμα στην αξιοπιστία είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί σε μια χώρα και, όπως πάει το πράγμα με τις πολιτικές του Τραμπ, κάποια στιγμή η κατάρρευση της εμπιστοσύνης στις ΗΠΑ θα είναι εμφανής και βίαιη.

Ο υπόλοιπος κόσμος, ηγέτες, επιχειρηματίες, οικονομολόγοι, δεν μπορούν να αντιληφθούν τι επιδιώκει ο Αμερικανός πρόεδρος. Πολλοί αμφισβητούν ότι έχει καν σχέδιο.
Ο ίδιος δηλώνει ότι θέλει να κάνει νέες συμφωνίες με όλους, υπέρ των ΗΠΑ. Για να τις κάνει, διέλυσε όλες τις συμμαχίες, ακύρωσε όλες τις συνεργασίες, διατάραξε κάθε έννοια του εμπορικού και του διεθνούς δικαίου και προκάλεσε φοβερά επικίνδυνες διακυμάνσεις σε όλες τις αγορές.

Στα Χρηματιστήρια, στις αγορές ομολόγων, στις ισοτιμίες των νομισμάτων, στην αγορά ενέργειας, στα ναύλα και στο διεθνές εμπόριο, παντού. Ο Τραμπ απογείωσε το ρίσκο που υπάρχει σε κάθε επενδυτική απόφαση, σε κάθε επιχειρηματική συνεργασία, ακόμη και σε κάθε απόφαση ζωής και το έκανε μη υπολογίσιμο. Δεν μπορεί πλέον κανείς να εκτιμήσει ποιο θα είναι το ρίσκο αν κάνει μια συναλλαγή με τις ΗΠΑ, αφού κανένας παράγοντας δεν παραμένει σταθερός. Με μια δήλωσή του, ο Τραμπ ανατρέπει τα πάντα, ακόμη και τις προηγούμενες δικές του αποφάσεις. Και φυσικά τα πράγματα υπό αυτές τις συνθήκες γίνονται πολύ επικίνδυνα για όλους.

Πού και πώς θα τελειώσει αυτή η ιστορία; Υποτίθεται ότι ο Τραμπ περιμένει να έρθουν οι πάντες να τον παρακαλέσουν να τους συγχωρέσει και να κλείσουν νέες συμφωνίες, με παραχωρήσεις υπέρ των ΗΠΑ. Κάποιοι πήγαν ήδη, μεταξύ αυτών και αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η οποία διαπίστωσε από τις πρώτες επαφές ότι οι Αμερικανοί δεν είναι ξεκάθαροι - και δεν τους είπαν τι ζητάνε. Οι Ευρωπαίοι διαπραγματευτές αναρωτήθηκαν αν είναι συγκεκριμένες οι απαιτήσεις των Αμερικανών και θεώρησαν ότι επικρατεί χάος σχετικά με την αμερικανική ατζέντα. Ετσι, οι πρώτες διαπραγματεύσεις που υποτίθεται ότι ξεκίνησαν δεν άρχισαν καθόλου καλά.

Ισως ο Τραμπ περιμένει τους Κινέζους. Πριν από λίγες ημέρες δήλωσε ότι πιστεύει ότι θα κλειστεί μια συμφωνία με την Κίνα. Μέχρι στιγμής τίποτα τέτοιο δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα, το μόνο ενθαρρυντικό είναι ότι ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ δήλωσε πως όλοι χάνουν από αυτόν τον πόλεμο και πως δεν θα υπάρξει νικητής. Ας ελπίσουμε ότι αυτό το γνωρίζει και ο Τραμπ, διότι σε αυτή την περίπτωση μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Θεωρητικά, η κορύφωση της έντασης μέχρι του σημείου που όλοι αντιλαμβάνονται ότι θα χάσουν, είναι πολλές φορές αναγκαία για να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις.

Το πότε θα ξεκινήσει η διαπραγμάτευση ΗΠΑ - Κίνας ακόμη δεν το ξέρουμε, όπως δεν ξέρουμε και τι θα αφορά. Θα περιοριστεί στο διεθνές εμπόριο μεταξύ των δυο χωρών και στο εμπορικό ισοζύγιο; Πολύ απίθανο.

Αν κάτσουν στο τραπέζι Κινέζοι και Αμερικανοί, έχουν άλλα πολύ σπουδαιότερα θέματα να συμφωνήσουν, για παράδειγμα τα αμερικανικά ομόλογα που έχουν οι Κινέζοι, την Ταϊβάν, τις γεωπολιτικές ισορροπίες, καυτά θέματα που δεν θα μπορούσαν ποτέ να συζητηθούν και να βρεθούν λύσεις αν η ένταση πρώτα δεν έχει χτυπήσει κόκκινο. Και που είναι αμφίβολο αν ακόμη και υπό αυτή την ένταση θα μπορέσουν να επιλυθούν.

Στο μεταξύ, στην πορεία από την επιβολή των πρώτων δασμών μέχρι τις διαπραγματεύσεις και την ολοκλήρωσή τους θα υπάρχουν τεράστιες διακυμάνσεις σε όλες τις αγορές. Θα υπάρχουν καταστροφικές ζημιές και φυσικά κάποιες ευκαιρίες για κέρδη. Και η εμπιστοσύνη που είναι η βάση για κάθε είδους συνεργασία και συναλλαγή θα κλονίζεται συθέμελα.
Ηταν αυτός ο μόνος τρόπος για να επανεξεταστούν οι ισορροπίες στο παγκόσμιο εμπόριο;

Για κάποιους, ναι. Εξάλλου, κι εμείς εδώ παλιότερα είχαμε κάποιους ανεκδιήγητους που θεωρούσαν ότι θα βαράνε τα νταούλια και οι αγορές θα χορεύουν στον ρυθμό μας, που θεωρούσαν ότι θα εκβιάσουν την παγκόσμια κοινότητα. Ισως κάποιοι ακόμη πιστεύουν ότι αυτό το σχέδιο ήταν σωστό, αλλά η χώρα μικρή και οι δανειστές δεν μας φοβήθηκαν. Ακόμη, όμως, και για τις πανίσχυρες ΗΠΑ, η μέθοδος αυτή δεν φαίνεται να αποδίδει, μάλλον οι ίδιες φαίνεται να ζορίζονται περισσότερο από τους άλλους.

Γιατί ο Τραμπ επέλεξε αυτή την πρακτική διαπραγμάτευσης; Γιατί οι άλλοι ηγέτες δεν καταλαβαίνουν πού το πάει;

Ισως επειδή ο Τραμπ, σε αντίθεση με όλους τους άλλους, έχει αρκετές φορές διαπραγματευτεί ως επιχειρηματίας από τη θέση του πτωχευμένου και βλέπει τα πράγματα διαφορετικά.
Ολα αυτά τα ερωτήματα αιωρούνται, αλλά δεν έχει και μεγάλη σημασία να απαντηθούν εδώ που φτάσαμε.

Σημασία έχει να ξεκινήσουν κάποιες διαπραγματεύσεις, να βρει η παγκόσμια κοινότητα τρόπο συνεννόησης με τον Τραμπ και να βρουν οι ΗΠΑ τρόπο να απεμπλακούν από αυτή την παρανοϊκή ιστορία και μαζέψουν τις ζημιές, προτού χάσουν κάθε ίχνος αξιοπιστίας. Διότι αν χαθεί η αξιοπιστία και η εμπιστοσύνη στις διεθνείς συναλλαγές κάθε είδους, οικονομικές και πολιτικές, τα πράγματα μπορεί να ξεφύγουν προς άλλους πολέμους, πολύ χειρότερους από τον εμπορικό.