Despacito: Γιατί το αγάπησαν οι νέοι και το μίσησαν οι δικτάτορες!

Χορεύεται από τα beach clubs απανταχού του πλανήτη έως τις φτωχογειτονιές του Ρίο και την προεκλογική εκστρατεία του Μαδούρο και φυσικά είναι το απόλυτο hit στην Ελλάδα. Σπάει όλα τα ρεκόρ βγάζοντας ακόμη και από την οικονομική ύφεση τη χώρα καταγωγής του, το Πουέρτο Ρίκο.

Γιατί κανένας κάτοικος αυτού του πλανήτη δεν γίνεται να μην έχει ακούσει με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο το περίφημο «Despacito», το λατινοαμερικάνικο τραγούδι που πλέον θεωρείται η επιτυχία όλων των εποχών, η οποία έχει ξεπεράσει προ πολλού το αξέχαστο «Macarena» ή το «La Banda», τραγούδια άμεσα συνυφασμένα με τη συλλογική μνήμη των Λατίνων. Αλλά το παράξενο είναι ότι παρότι η καταγωγή του τραγουδιού είναι το Πουέρτο Ρίκο και έχει ισπανικούς στίχους, πολύ γρήγορα η φήμη του εξαπλώθηκε σε όλο τον πλανήτη. Ειδικά σήμερα, σε εποχές που η μουσική βιομηχανία έχει να δει μεγάλες δόξες από το «Hello» της Adele, και πάλι όχι τέτοια, έρχονται δύο ψωμωμένοι και σε προχωρημένη ηλικία ερμηνευτές αφού έχουν ήδη δει τα 40 κεράκια να στολίζουν την εξωτική τους τούρτα -ο Λούις Φόνσι και ο Ντάντι Γιάνκι- να κάνουν την απόλυτη παγκόσμια επιτυχία. Στο παρεάκι προστέθηκε σύντομα και ο Τζάστιν Μπίμπερ, ο οποίος διασκεύασε το τραγούδι κάνοντάς το γνωστό και στον αγγλόφωνο κόσμο και έτσι τα νούμερα του σουξέ ζαλίζουν ακόμα και τον πιο ψύχραιμο αναλυτή: πάνω από 4,6 δισεκατομμύρια αναπαραγωγές σε πλατφόρμες και παραμονή στην κορυφή του Billboard για εβδομάδες είναι μερικά μόνο από τα στατιστικά που συνοδεύουν το «Despacito».


 Το τραγούδι έχει ήδη διασκευαστεί στα ιταλικά, στα κροατικά, στα πολωνικά, στα ρωσικά, στα ελληνικά -σε ερασιτεχνικό επίπεδο-ακόμα και τα γκουαρανί! Επίσης, στο Πουέρτο Ρίκο ήδη μετρούν κατά 45% αύξηση του τουρισμού, κάτι που λένε πως οφείλεται στο ότι είναι τόπος καταγωγής των δύο μουσικών δημιουργών του, καθώς και της απόλυτα εξωτικής κούκλας και Miss Universe Σουλέικα Ριβέρα Μεντόσα που πρωταγωνιστεί στο βιντεοκλίπ. Η χώρα που βρίσκεται σε μεγάλη οικονομική ύφεση γνωρίζει πλέον χάρη στο «Despacito» μεγάλες δόξες - σε τέτοιο σημείο που οι ξεναγοί έχουν προβλέψει να προσθέσουν τα μέρη όπου γυρίστηκε το τραγούδι στις σχετικές περιηγήσεις τους.

Ντάντι Γιάνκι, συνθέτης - ερμηνευτής

Οι απαγορευμένες ζώνες (του κορμιού)

Και η αλήθεια είναι ότι το τοπίο με τις αγριεμένες θάλασσες και με σκηνές από τη Λα Πέρλα και τα γραφικά σοκάκια της παλιάς πόλης Σαν Χουάν κόβει την ανάσα. Ολα τα σύμβολα της λατινοαμερικανικής κουλτούρας πρωταγωνιστούν στο βιντεοκλίπ: φρενήρεις ρυθμοί, όμορφα κορμιά να λικνίζονται με λαγνεία, ωραίες κιθάρες, και άγρια αγόρια με χρυσές καδένες -μεταξύ των οποίων και ο τραγουδιστής- με τεράστια κασετόφωνα στο βάθος να θυμίζουν ότι πρόκειται για ένα τραγούδι που τιμάει καταρχάς τις πορτορικανικές φτωχογειτονιές. Αφήνοντας πίσω του τα ξενέρωτα τραγούδια του Ενρίκε Ινγκλέσιας και τα περιττά σαλιαρίσματα, το «Despacito» μπαίνει κατευθείαν στο ψητό και στο κεντρικότερο θέμα του καλοκαιριού: το σεξ. Με λίγη παραπάνω αγριάδα -όση χρειάζεται για να γίνουν παραπάνω views και να προβληθούν τα ατελείωτα πόδια της Ριβέρα-το σεξ είναι κυρίαρχο σε κάθε σημείο του τραγουδιού: στους στίχους, στα αισθησιακά πλάνα και στην ατμόσφαιρα. 

Ερίκα Εντερ, στιχουργός 


Αλλωστε αυτό είναι και το κεντρικό θέμα -μαζί με τα πολιτικά νοήματα- που διατρέχει τα περισσότερα τραγούδια από τη ρεγκετόν παράδοση την οποία κατεξοχήν εκφράζει ο Ντάντι Γιάνκι. Γιατί ενώ η παρουσία του Λούι Φόνσι, ο οποίος εκπροσωπεί την ποπ παράδοση της λάτιν μουσικής με μια μεγάλη καριέρα και διάσημες επιτυχίες όπως το «Gasolina» είναι η κυρίαρχη, σημαντική είναι και η παρουσία του Γιάνκι, ο οποίος ανήκει στην πιο περιθωριακή έκφραση της λάτιν, το ρεγκετόν. Πρόκειται για τη μουσική διαμαρτυρίας των πιτσιρικάδων που ζουν στα φτωχικά προάστια του Πουέρτο Ρίκο - στην πλειονότητά τους Αφροπουερτορικανοί.  Την ίδια στιγμή πάντως και λόγω της άμεσης σχέσης με τη ραπ, την οποία αντιγράφει, το είδος δεν μπορούσε να μην αναδείξει τα κεντρικά συστατικά που συναντάμε σε τέτοιου είδους τραγούδια: τα αγριεμένα αγόρια και τις εκρηκτικές θηλυκές παρουσίες με χυμώδη στήθη, αλλά και τα έντονα σεξουαλικά υπονοούμενα, όπως «άσε με να παραβιάσω τις απαγορευμένες ζώνες σου» ή «θέλω να σε γδύσω με φιλιά, αργά, στους τοίχους του λαβυρίνθου σου/και του σώματος σου», που ακούγονται στο «Despacito» (Αργά). Και η αλήθεια είναι πως όταν ακούς «Δείξε μου το μονοπάτι που θα διαβώ», δεν φαντάζεσαι κανένα δάσος, αλλά μάλλον κάποιο εναργές μέρος του σώματος. 



Από κει και πέρα, όμως, όλα ήταν απλά ακόμα και για το κοινό που δεν καταλάβαινε λέξη ισπανικά. Ο ρυθμός του τραγουδιού μένει στο μυαλό με τη μία - εξ ου και οι τόσες διασκευές σε κάθε είδους μουσική εκτέλεση: από πιάνο μέχρι δύο τσέλα! Το «Despacito» είναι στο μυαλό ατόμων κάθε ηλικίας, ακόμα και αυτών που δηλώνουν αμετανόητοι εχθροί του: χαρακτηριστικό είναι το βίντεο που έκανε τεράστιο σουξέ από τους τρεις Ιταλούς, οι οποίοι υποτίθεται ότι το βρίζουν καθώς οδηγούν, λένε πόσο εύκολοι είναι οι στίχοι του, πόσο φρικτά σουξεδιάρικο είναι, πόση ευκολία έχει, πόσο απαράδεκτο κ.λπ. και την ίδια ακριβώς στιγμή κουνιούνται στον ρυθμό του! Μάλιστα στη δεύτερη εκδοχή του πολύ πετυχημένου στην Ιταλία βίντεο δέχτηκε να συμμετάσχει ο ίδιος ο Λούις Φόνσι, κάτι που αποδεικνύει ότι τελικά οι ερμηνευτές όχι μόνο δεν είναι κομπλεξικοί, αλλά έχουν και αίσθηση του χιούμορ. 

Λούις Φόνσι, συνθέτης - ερμηνευτής


Βέβαια ποιον πραγματικά απασχολεί τι λένε οι κριτικοί για τον επαναλαμβανόμενο ρυθμό και για στίχους όπως «Εσύ είσαι ο μαγνήτης και εγώ είμαι το μέταλλο» όταν το κομμάτι ανέστησε κυριολεκτικά τη μουσική βιομηχανία - και ειδικότερα τη Universal Music Latin Entertainment; Δεν είναι τυχαίο ότι ένα άλλο χρυσό αγόρι της ίδιας εταιρείας αποφάσισε να το διασκευάσει, κάποιους μήνες μετά την αρχική κυκλοφορία του πρωτότυπου «Despacito», κατακτώντας και το δύσκολο αμερικανικό -παρότι Καναδός ο ίδιος- κοινό. Μιλάμε για τον Τζάστιν Μπίμπερ, ο οποίος δήλωσε ότι ανακάλυψε το κομμάτι σε κάποιο κλαμπ στην Κολομβία και αποφάσισε να συμμετάσχει σε remix. Διασκευασμένο πλέον από τον Μπίμπερ, το «Despacito» έγινε γνωστό και στις μικρότερες ηλικίες, ξεσηκώνοντας πλέον όλες τις γενιές.
Ωστόσο, η επιδραστικότητα του κομματιού είχε και τα αρνητικά της. Κυρίως το γεγονός ότι έγινε αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης, αλλά και ότι απαγορεύτηκε η κυκλοφορία του εξαιτίας του προκλητικού, υποτίθεται, περιεχομένου του! 

Το «Despacito» σε ελληνική απόδοση

Ναι, ξέρεις πως σε κοιτούσα για λίγη ώρα.
Πρέπει να χορέψω μαζί σου σήμερα.
Είδα ότι το βλέμμα σου με καλούσε,
δείξε μου τον τρόπο να έρθω.
Εσύ είσαι ο μαγνήτης κι εγώ είμαι το μέταλλο.
Πλησιάζω και καταστρώνω το σχέδιο.
Και μόνο που το σκέφτομαι, με πιάνει χτυποκάρδι.
Τώρα το απολαμβάνω περισσότερο απ’ ό,τι συνήθως.
Ολες μου οι αισθήσεις ζητάνε κι άλλο.
Και αυτό θα γίνει χωρίς παραπάνω μπελάδες.
 
[...]
Θέλω να σε δω να χορεύεις,
θέλω να γίνω ο ρυθμός σου,
θέλω να μου δείξεις τα κατατόπια σου.
Αφησέ με να παραβιάσω τις επικίνδυνες ζώνες σου για να προκαλέσω τα ουρλιαχτά σου
έτσι ώστε να ξεχάσεις το όνομά σου.
Αργά,
θα το κάνουμε στην παραλία του Πουέρτο Ρίκο
έως ότου τα κύματα να αγανακτήσουν, έτσι ώστε το σημάδι μου επάνω σου να μείνει ανεξίτηλο.

Τo «Despacito» προκαλεί πολιτικό αναβρασμό

Εξαιτίας της τρομερής εμπορικής επιτυχίας και της επίδρασης που είχε σε ένα ευρύ κοινό, το τραγούδι τράβηξε την προσοχή και των πολιτικών αρχών που δεν έδειξαν να το υποδέχονται με την ίδια άνεση - κυρίως λόγω των θερμών ερωτικών του στίχων! Στη Μαλαισία η κυβέρνηση απαγόρευσε τη μετάδοσή του από τα τηλεοπτικά δίκτυα «λόγω άσεμνου περιεχομένου», χωρίς φυσικά να έχει καμία σημασία το γεγονός ότι οι Μαλαισιανοί δεν μιλούν γρι ισπανικά! Το πιο ανήκουστο, ωστόσο, περιστατικό συνέβη στη Βενεζουέλα, όπου έσπευσε να υιοθετήσει το τραγούδι ο ίδιος ο Μαδούρο για την προεκλογική του εκστρατεία. Χωρίς μάλιστα καμία ντροπή και την ώρα που η χώρα θρηνεί πάνω από 100 νεκρούς στα αιματηρά επεισόδια που λαμβάνουν χώρα κάθε μέρα στους δρόμους της πόλης, βρέθηκε να τραγουδά σε ανοιχτή συγκέντρωση παραλλαγμένους τους στίχους του «Despacito» (Αργά) με σκοπό να ξεσηκώσει τον κόσμο: «Αργά, πάρε ένα ψηφοδέλτιο αντί για όπλα και έλα να εκφράσεις ειρηνικά και ήρεμα τις απόψεις σου. Για την ενότητα και την ειρήνη στη χώρα. Η συντακτική συνέλευση προχωρά μπροστά»! Εννοείται πως οι αντιδράσεις των δημιουργών ήταν άμεσες τόσο εκ μέρους της στιχουργού Ερίκα Εντερ, η οποία συνέγραψε το κομμάτι μαζί με τους δύο ερμηνευτές, αλλά και εκ μέρους αμφότερων των Ντάντι Γιάνκι και Λούις Φόνσι.

«Το γεγονός ότι οικειοποιήθηκες παράνομα ένα τραγούδι δεν είναι τίποτε μπροστά στα εγκλήματα που διαπράττεις και που έχεις διαπράξει στη Βενεζουέλα», έγραψε στον λογαριασμό του στο Instagram o Ντάντι Γιάνκι. Κάτι αντίστοιχο έκανε και ο Φόνσι, ο οποίος τόνισε ότι «είναι παράνομο να χρησιμοποιεί κανείς το “Despacito” για πολιτικούς σκοπούς». Και φυσικά έσπευσε να προειδοποιήσει ότι η αντίδραση θα είναι άμεση εκ μέρους των δημιουργών προς οποιονδήποτε αποπειραθεί κάτι ανάλογο: «Η μουσική μας είναι για όλους, αλλά όχι για προπαγάνδα με σκοπό τη χειραγώγηση ενός ολόκληρου λαού». Φρόντισε μάλιστα να συνοδέψει τα λόγια του με μια αντίστοιχα μεγάλη φωτογραφία του Μαδούρο, όπου πάνω της είχε σημειώσει ένα τεράστιο κατακόκκινο «Χ». Και οι δύο σε σχετική συνέντευξη δεν φοβήθηκαν να πουν ότι «πρόκειται για ένα φτηνό προεκλογικό κόλπο με το οποίο ο ηγέτης της Βενεζουέλας θέλει να προαγάγει τα φασιστικά του ιδεώδη». 

Στη Βενεζουέλα ο ίδιος ο Μαδούρο έσπευσε να το υιοθετήσει για την προεκλογική του εκστρατεία, γεγονός που προκάλεσε θύελλα διαμαρτυριών στο Διαδίκτυο, ιδίως από τους δημιουργούς του «Despacito», που λένε ότι είναι «ανήθικο και ανεπίτρεπτο να χρησιμοποιείται ένα τραγούδι με τέτοια επιτυχία για πολιτικούς σκοπούς»


Φυσικά αντίστοιχα έντονη ήταν και η αντίδραση των πολιτών, οι οποίοι έσπευσαν να αποδοκιμάσουν τον Μαδούρο και να τραγουδήσουν, με τη σειρά τους, το «Despacito» αλλά με παραλλαγμένους στίχους. Κάποιοι φρόντισαν μάλιστα να κυκλοφορήσουν και ένα σχετικό βίντεο-παρωδία όπου, αντί για τον τίτλο «Despacito», χρησιμοποίησαν το «Μαδουρίτο». Είναι λογικό το τεράστιο εκτόπισμα που έχει το «Αργά» να μη μένει μόνο στα όρια της διασκέδασης ή του κλάμπινγκ και να συμπαρασύρει πολιτικές καταστάσεις και κινήματα: είναι τέτοια η επιδραστικότητά του που καθένας θέλει να το εκμεταλλευτεί ώστε να περάσει το δικό του μήνυμα. Ολα αυτά βέβαια ούτε θα μπορούσαν να τα φανταστούν οι ερμηνευτές όταν έγραφαν το κομμάτι και γύριζαν το βιντεοκλίπ που έχει κατακτήσει τους πάντες. «Κανείς δεν μπορεί να αντισταθεί στον ρυθμό του», έγραψε χαρακτηριστικά ο απαιτητικός μουσικός κριτικός του «Guardian», αποκαλύπτοντας ότι το «Despacito» είναι η ένοχη απόλαυση που όσο και αν την αρνείσαι, τόσο πιο πολύ παρασύρεσαι από αυτήν. Οσο για το μυστικό της επιτυχίας; Προφανώς το τραγούδι έχει να κάνει με «την απόλαυση και τη χαρά, το συνεχές πάρτυ που λειτουργεί παρηγορητικά για όλους αυτούς τους λαούς που υποφέρουν», όπως τόνισαν οι δύο δημιουργοί. 

Στο Πουέρτο Ρίκο μετρούν ήδη αύξηση του τουρισμού κατά 45%, η οποία αποδίδεται στο γεγονός ότι είναι τόπος καταγωγής των δύο μουσικών δημιουργών του και κυρίως της απόλυτα εξωτικής κούκλας και διάσημης εστεμμένης ως Miss Universe Σουλέικα Ριβέρα Μεντόσα που πρωταγωνιστεί στο βιντεοκλίπ