Μεσοπρόθεσμο, το προαπαιτούμενο που μπορεί να ανατρέψει την πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ

«Οι τρεις επόμενοι μήνες συντρόφισσες και σύντροφοι θα κρίνουν πολλά. Θα είναι τρεις δύσκολοι μήνες. Έχουμε σήμερα όλα τα μέτωπα ανοιχτά. Τα εσωτερικά και τα εξωτερικά.  Και αυτό όχι από λάθος ή από αμέλεια αλλά από πολιτική επιλογή. Από επιλογή να μην γίνουμε διαχειριστές της μιζέριας». Με τη φράση αυτή απευθύνθηκε ο Αλέξης Τσίπρας στα μέλη του συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ, εξηγώντας τους ότι το επόμενο διάστημα μέχρι το τέλος του 2016 είναι κρίσιμο.

Η ελληνική κυβέρνηση θέλει μέσα στους επόμενους δυόμιση μήνες να έχει επιλυθεί το ζήτημα του ελληνικού χρέους. Ο Αλέξης Τσίπρας επέμεινε πολύ στις τελευταίες δημόσιες τοποθετήσεις του ότι ο χρόνος που θα λυθεί το ζήτημα του χρέους είναι μέρος της στρατηγικής για την έξοδο από την κρίση.

Για την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, το μεγαλύτερο εμπόδιο στη δεύτερη αξιολόγηση (που αναμένεται να ξεκινήσει την Παρασκευή) θα είναι η σύνταξη του μεσοπρόθεσμου προγράμματος για την ελληνική οικονομία. Στο μεσοπρόθεσμο, η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να δεσμευτεί για τα πρωτογενή πλεονάσματα μέχρι το 2020 εξηγώντας αναλυτικά και ποια μέτρα θα λάβει για να τα πετύχει. Με σκοπό να προωθήσει το αφήγημα για μείωση των υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων μετά το 2018, το οικονομικό επιτελείο και το Μέγαρο Μαξίμου αξιοποιούν όσους βρίσκονται στην ίδια γραμμή, μήπως και πείσουν τους σκληρούς Ευρωπαίους. Μιλώντας στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, ο Αλέξης Τσίπρας τόνισε ότι η δεύτερη αξιολόγηση και το χρέος συνδέονται.

Αυτό που δεν εξήγησε ο πρωθυπουργός είναι πως αν μέχρι το τέλος του 2016 δεν έχει ξεκαθαριστεί πώς θα γίνει η ελάφρυνση του χρέους, τότε η κυβέρνησή του θα βρεθεί σε εξοντωτικά δύσκολη θέση. Διότι ο κ. Τσίπρας και το οικονομικό επιτελείο του θα είναι υποχρεωμένοι να δεσμευθούν σε υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα και για τα έτη 2019 και για το 2020, ενώ με τη σημερινή ρητορική τους προς τους πολίτες έχουν σχεδόν προεξοφλήσει ότι θα καταφέρουν μια συμφωνία για χαμηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα και κατά συνέπεια λιγότερους φόρους.

Όμως μια κοινωνία που έχει «ματώσει» για να πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα 0,5% φέτος, είναι ένα ερώτημα πώς θα καταφέρει πρωτογενές πλεόνασμα 1,75% το 2017, με ποιον μαγικό τρόπο θα το διπλασιάσει στο 3,5% για το 2018 και πώς θα επιτύχει τη διατήρηση τόσο μεγάλων πρωτογενών πλεονασμάτων για το 2019 και για το 2020;

«Λύση χρέους ως τα Χριστούγεννα, αλλιώς δεν θα υπάρχει άλλος τρόπος» ήταν η κραυγή αγωνίας του συνήθως αισιόδοξου υπουργού Οικονομίας Γιώργου Σταθάκη.
Πέρα από τη δυσκολία των διαρθρωτικών αλλαγών και των υπολοίπων μεταρρυθμίσεων που έχουν συμφωνηθεί, πιθανή παράταση της δεύτερης αξιολόγησης μέχρι το καλοκαίρι του 2017 - όπως προέβλεψε η Fitch- μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική για τον ΣΥΡΙΖΑ που θα υποχρεωθεί να δεσμευτεί σε ψηλά πρωτογενή πλεονάσματα μέχρι το 2020. Διότι προφανώς η δήλωση της κυβέρνησης Τσίπρα ότι τα πρωτογενή πλεονάσματα θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα και μετά το 2018 θα ισοδυναμεί με... δήλωση μετανοίας του ΣΥΡΙΖΑ έναντι των δανειστών και «ευνουχισμό» της πολιτικής που η ηγεσία του κυβερνώντος κόμματος έχει υποσχεθεί να ακολουθήσει.

Με απλά λόγια, εφόσον η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ υποχρεωθεί να συντάξει το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα προτού οι δανειστές αποφασίσουν κάποια ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, η ελληνική πλευρά θα πρέπει να συμφωνήσει στη διατήρηση υψηλών πλεονασμάτων και μετά το τέλος του τρίτου μνημονίου το 2018.

Μπορεί δηλαδή η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ να ζητά ταχεία ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, όμως η διαπραγμάτευση που αναμένεται να ξεκινήσει την Παρασκευή δεν μπορεί να κλείσει αν το οικονομικό επιτελείο δεν έχει προηγούμενως καταρτίσει το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα με τις δράσεις μέχρι το 2020, αποσπώντας και τη συναίνεση των δανειστών ότι τα μέτρα είναι υλοποιήσιμα. Το οποίο μεσοπρόθεσμο αν συμφωνηθεί προτού υπάρξει deal για μείωση του ελληνικού χρέους δεν θα είναι δυνατόν να συμπεριλάβει μικρότερα πρωτογενή πλεονάσματα για τα έτη 2019 και 2020. Και όπως αντιλαμβάνεται ο καθένας, όσο δεν αυξάνεται το ΑΕΠ και δεν επιτυγχάνονται υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης, για την επίτευξη υψηλών πλεονασμάτων απαιτείται όλο και μεγαλύτερη φορολογία.

Και μπορεί να μοιάζει... απλό, όμως η καταγραφή της δέσμευσης του ΣΥΡΙΖΑ για υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα και μετά το 2018 θα σημάνει το τέλος των ψευδαισθήσεων. Αν όμως οι αυταπάτες απομακρυνθούν και ο ΣΥΡΙΖΑ δεσμευθεί στους δανειστές ότι με το μείγμα της ακολουθούμενης πολιτικής θα επιδιωχθούν υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα και για τα έτη 2019 και 2020, θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι θα προκληθούν πολιτικές εξελίξεις.