Στο Φως του Castelli - 4 χρόνια πολιτισμού και οραμάτων στο φεστιβάλ Χίου, από την αρχαιολογία έως την AI

Στο Castelli, την ιστορική γενουάτικη έπαυλη του 15ου αιώνα στον Κάμπο Χίου, που αποκατέστησε με πολύ σεβασμό το ζεύγος Νίκου και Νινέτας Βαφειά, τιμήθηκε και φέτος η παράδοση, η Τέχνη, το μέλλον.

Με αίσθημα σεβασμού και θαυμασμού για τον Πολιτισμό, την ιστορία και τις παραδόσεις του νησιού της μαστίχας και ατενίζοντας το μέλλον και τις προοπτικές του με μια διευρυμένη οπτική και εξωστρέφεια, η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου υποδέχθηκε για 4η συνεχόμενη χρονιά το Φεστιβάλ.

Βραδιές πολιτισμού στο αρχοντικό Castelli

Το μυροβόλο περιβόλι και η έπαυλη πλημμύρισαν από κόσμο που άκουσε με αίσθημα μεγάλης συγκίνησης τα όσα ειπώθηκαν από τους εκλεκτούς προσκεκλημένους ομιλητές για την Χίο, την Ελλάδα, τον Πολιτισμό και την Ιστορία της.

 Η Δήμητρα Μουτζούρη, Διευθύντρια του Φεστιβάλ Χίου υπογράμμισε σε δηλώσεις της ότι «το Φεστιβάλ Χίου προσφέρει ολοκληρωμένες βραδιές πολιτισμού, στις οποίες μπορεί κανείς να γνωρίσει προσωπικότητες που διαφορετικά δεν θα είχε ευκαιρία να προσεγγίσει, και φυσικά έχει την ευκαιρία να μάθει περισσότερα για τη Χίο. Γιατί το Φεστιβάλ αυτό κάνει εκδηλώσεις όχι για την Χίο αλλά εκδηλώσεις που αντλούν έμπνευση από τη Χίο».

Στο νησί της Μαστίχας, για 4η συνεχόμενη χρονιά πραγματοποιήθηκε έως τις 7 Σεπτεμβρίου το Φεστιβάλ Χίου, ένας θεσμός που τιμά την ιστορία και τον πολιτισμό του τόπου, ενώ παράλληλα ανοίγει διαύλους διαλόγου και συνεργασίας με τον κόσμο. Η Χίος, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ, φιλοξένησε και φέτος σημαντικές προσωπικότητες των Γραμμάτων, των Τεχνών, της Επιστήμης και της Επιχειρηματικότητας, σε έναν πολύπλευρο διάλογο που συνδυάζει πολιτιστικές διαδρομές, σύγχρονες ανησυχίες και δημιουργία.

Τι ζούμε κάθε χρόνο στο Φεστιβάλ Χίου; 

Διαλέξεις υψηλού επιπέδου, πολιτιστικές αναδρομές, παρουσιάσεις σύγχρονων θεμάτων, απονομών τιμής σε προσωπικότητες με σημαντικό αποτύπωμα, παραστατικές τέχνες, μουσικές εκδηλώσεις, εκθέσεις, εναλλακτικές δραστηριότητες, ανάδειξη της  ιδιαίτερης τοπικής παράδοσης, αλλά και της τοπικής γαστρονομίας σε μια δημιουργική συνεύρεση.

Όλα όσα έγιναν  στο Φεστιβάλ «σταθμό» - Το ημερολόγιο των εκδηλώσεων

Παρασκευή 29 Αυγούστου – Διάλογος υψηλού επιπέδου και Βραδιά Όπερας

Το πρόγραμμα άνοιξε με την ομιλία του Απόστολου Τζιτζικώστα, Επιτρόπου της Ε.Ε. για τις Βιώσιμες Μεταφορές και τον Τουρισμό.

Ο κ. Τζιτζικώστας αναφέρθηκε στις βασικές ευρωπαϊκές στρατηγικές που θα παρουσιαστούν στο τέλος του έτους για τα ευρωπαϊκά λιμάνια και την ευρωπαϊκή ναυτιλία, δίνοντας έμφαση στις προτεραιότητες της Ένωσης που αφορούν στην ανταγωνιστικότητα, στην ασφάλεια, στην ψηφιακή και ενεργειακή μετάβαση, αλλά και τη βιωσιμότητα, με έμφαση στα καθαρότερα καύσιμα, τη συνδεσιμότητα και τη συνοχή.

Στη συνέχεια αναφέρθηκε σε έργα που αφορούν στη Χίο μέσα από τη χρηματοδότηση της Ε.Ε., όπως: η αναβάθμιση του αεροδρομίου, η δημιουργία Βιομηχανικού Κέντρου Έρευνας και Ανάπτυξης για τη μαστίχα, η κατασκευή δύο νηπιαγωγείων, η βελτίωση των υποδομών του Γενικού Νοσοκομείου Χίου και έργα ασφαλτόστρωσης. Παράλληλα, υλοποιούνται έργα σε 32 λιμάνια μικρών νησιών, ενώ αναφέρθηκε στη δημιουργία ενός δημόσιου θαλάσσιου συστήματος μεταφοράς, καθώς και το μετρό της θάλασσας, το οποίο θα λύσει πολλά ζητήματα συνδεσιμότητας ειδικά στα νησιά.

Ο Επίτροπος στάθηκε ιδιαίτερα σε δύο πρόσφατες ευρωπαϊκές επιτυχίες. Η πρώτη αφορά στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον διπλασιασμό των διαθέσιμων πόρων στον προϋπολογισμό υποδομών και μεταφορών της Ευρώπης, ενώ η δεύτερη σχετίζεται με την απόφαση να γίνεται ξεχωριστή αναφορά στον τουρισμό στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, γεγονός που δείχνει την αναγνώριση του κλάδου ως βασική προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το χαρτοφυλάκιο αυτό έχει ανατεθεί στον ίδιο από την Πρόεδρο της Κομισιόν. Όπως τόνισε, η Ε.Ε. αποτελεί «υπερδύναμη στον τουρισμό», με την Ελλάδα να βρίσκεται ανάμεσα στους δέκα κορυφαίους προορισμούς παγκοσμίως και στους πέντε πρώτους στην Ευρώπη.

Ο κ. Τζιτζικώστας ανακοίνωσε επίσης ότι σχεδιάζεται η πρώτη ευρωπαϊκή στρατηγική για τον τουρισμό, η οποία θα παρουσιαστεί στις αρχές του 2026. Η στρατηγική αυτή, όπως υπογράμμισε, θα διαμορφωθεί σε συνεργασία με τους ανθρώπους του κλάδου και θα επικεντρώνεται στην κατάρτιση και αναβάθμιση δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, στη στήριξη των επιχειρήσεων στη μετάβαση στον ψηφιακό τρόπο λειτουργίας τους, στην απλοποίηση της πρόσβασης σε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, καθώς και στην αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και της τεχνητής νοημοσύνης. Παράλληλα, θα ενσωματώνει τον τουρισμό με τις μεταφορές, προωθώντας γρηγορότερα, ευκολότερα και πιο ποιοτικά διασυνοριακά ταξίδια, με πλήρη προστασία των δικαιωμάτων των επιβατών.

Αναφερόμενος στις νέες πρωτοβουλίες, προανήγγειλε την παρουσίαση ενός πανευρωπαϊκού σιδηροδρομικού συστήματος υψηλών ταχυτήτων που θα συνδέει όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Αναφορικά με την Ελλάδα, μίλησε για την ανάγκη ανάπτυξης του τουρισμού καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, εκφράζοντας τη βεβαιότητα ότι η Χίος μπορεί να αποτελέσει έναν τουριστικό προορισμό τεσσάρων εποχών. Τόνισε επίσης ότι στόχος του είναι η νησιωτικότητα να αποτελέσει βασικό κορμό των στρατηγικών της Ε.Ε., μέσα από τη ναυτιλία, τις υποδομές και τις μεταφορές.

Ολοκληρώνοντας την ομιλία του, δήλωσε: «Παραμένω στη διάθεση όλων, προς όφελος της Χίου, της Ελλάδας και της Ευρώπης συνολικά».

Στη συνέχεια, πραγματοποιήθηκε συζήτηση με θέμα «Πολιτική και Πολιτισμός». Η συζήτηση ξεκίνησε με το ζήτημα της «Δύσης» και το κατά πόσο εξακολουθεί να υφίσταται ως ενιαία πολιτική και γεωστρατηγική οντότητα. Ο Professor Kevin Featherstone από το London School of Economics ανέπτυξε αρχικά το σκεπτικό του γύρω από το ερώτημα «Έχουμε ακόμη μια Δύση σήμερα;», εστιάζοντας ιδιαίτερα στη στρατηγική του Ντόναλντ Τραμπ και στις επιπτώσεις που αυτή μπορεί να έχει τόσο για την Ευρώπη όσο και για το Ηνωμένο Βασίλειο. Στο σημείο αυτό ο Λουκάς Τσούκαλης, καθηγητής στο Sciences Po και στο ΕΚΠΑ παρενέβη με παρατηρήσεις και σχόλια, εμπλουτίζοντας τη συζήτηση με τις δικές του εκτιμήσεις για τις σχέσεις διατλαντικής συνεργασίας και τα όρια της δυτικής συνοχής.

Στη συνέχεια η συζήτηση στράφηκε στο μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Λουκάς Τσούκαλης ανέλυσε το κατά πόσο η Ε.Ε. ανταποκρίνεται στις σύγχρονες προκλήσεις και αν παρατηρούνται αλλαγές στον διάλογο για το μέλλον της. Θίχτηκαν τα εμπόδια που εξακολουθούν να κρατούν την Ένωση πίσω, καθώς και οι εσωτερικοί κίνδυνοι και απειλές που ενδέχεται να αποδυναμώσουν την πορεία της. Ο Professor Kevin Featherstone τοποθετήθηκε επίσης, προσθέτοντας τη δική του οπτική για τις προοπτικές και τις αδυναμίες του ευρωπαϊκού εγχειρήματος.

Η συζήτηση ολοκληρώθηκε με ένα ανοιχτό ερώτημα για το αν υπάρχει χώρος για αισιοδοξία ή αν θα πρέπει να επικρατήσει ο προβληματισμός και η απαισιοδοξία για το μέλλον τόσο της Δύσης όσο και της Ευρώπης γενικότερα.

Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε και στις παρεμβάσεις προσωπικοτήτων που τιμήθηκαν για το έργο τους. Ο Lord Simon Woolley, Principal του Homerton College στο Cambridge, ο οποίος αυτοπροσδιορίζεται ακτιβιστής και αρχικά αναφέρθηκε στην αξία που έχει η εκπαίδευση η οποία ταυτόχρονα από μόνη της δεν αρκεί αν δεν συνοδεύεται από αξίες όπως την προσφορά στο σύνολο και όχι μόνο στο άτομο. Στην συνέχεια μίλησε για τις φυλετικές ανισότητες που σε πολλές περιπτώσεις ισχύουν μέχρι σήμερα και έκλεισε την ομιλία του με ευχές για το φεστιβάλ, τους καλεσμένους και τους οικοδεσπότες του.

Η Ιουλία Τσέτη, Πρόεδρος και CEO του Ομίλου ΟΦΕΤ, υπογράμμισε τον ρόλο της γυναικείας επιχειρηματικότητας και της κοινωνικής προσφοράς, ενώ η Σοφία Σταϊκου, η οποία αποτελεί την δημιουργό του Μουσείου Μαστίχας ως πρ. Πρόεδρος του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς, στάθηκε στην ανάγκη τα ιδρύματα και οι επιχειρήσεις να στηρίζουν έμπρακτα την πολιτιστική δημιουργία. Ο Περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου, Κώστας Μουτζούρης, της απένειμε τιμητική διάκριση αναγνωρίζοντας τη συνεισφορά της.

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με μια λαμπερή μουσική εμπειρία όπερας, με ερμηνείες από την Έλενα Κελεσίδου, την Inca Balavanova, τον Γιώργο Ντάβλα και στο πιάνο τον Δημήτρη Γιάκα.

Σάββατο 30 Αυγούστου – «Άρωμα γυναίκας στον Μυροβόλο Κάμπο»

Η επόμενη ημέρα ήταν αφιερωμένη στη γυναικεία προσωπικότητα.

Το κοινό, αρχικά, καλωσόρισε τις Ευρωβουλευτίνες Ελίζα Βόζεμπεργκ και Ελεονώρα Μελέτη.

Η Ελίζα Βόζεμπεργκ αναφέρθηκε στην πρόοδο που έχει σημειώσει το Βόρειο Αιγαίο μέσα από την εξωστρέφεια και τις δράσεις της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, τονίζοντας ότι περάσαμε από μια εποχή που το μεταναστευτικό αποτελούσε ένα ιδιαίτερα μεγάλο πρόβλημα και πλέον έχουμε καταφέρει τα νησιά του Βορειοανατολικού Αιγαίου να αναδειχθούν ως ελκυστικός τουριστικός προορισμός.

Παράλληλα, υπογράμμισε ότι για πρώτη φορά η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει ξεχωριστό χαρτοφυλάκιο για τον τουρισμό, γεγονός που αποδεικνύει τη σημασία που αποδίδεται πλέον στον συγκεκριμένο τομέα.

Κλείνοντας, στάθηκε στο Φεστιβάλ της Χίου, το οποίο έχει εξελιχθεί σε έναν θεσμό μεγάλης σημασίας για τον τόπο, καθώς προβάλλει την εξωστρέφεια και αναδεικνύει τη δυναμική του Βορειοανατολικού Αιγαίου ως τουριστικού προορισμού. Παράλληλα, κάλεσε το Φεστιβάλ της Χίου να παρουσιαστεί στις Βρυξέλλες, προβάλλοντας ακόμα περισσότερο τη σημασία και τη μοναδικότητα της περιοχής.

Η Ελεονώρα Μελέτη, μετά από μια σύντομη εισαγωγή σχετικά με την Ευρωβουλή και τη δράση της, επέλεξε να επικεντρωθεί στο ζήτημα της γυναικείας αλληλεγγύης. Τόνισε ότι δεν πιστεύει στην έννοια της πατριαρχίας, ωστόσο αναγνωρίζει πως η υποδεέστερη θέση της γυναίκας στην ιστορία, αλλά και μέχρι σήμερα, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην έλλειψη γυναικείας αλληλεγγύης.

Επισήμανε ότι πολλά προβλήματα που συναντώνται στην καθημερινότητα - μισθολογικά, κοινωνικά, επαγγελματικά και άλλα - πηγάζουν από αυτήν την έλλειψη αλληλοϋποστήριξης μεταξύ των γυναικών. Από την προσωπική της εμπειρία, ανέφερε ότι συχνά οι γυναίκες δεν προσφέρουν η μία στην άλλη την υποστήριξη που θα όφειλαν.

Κλείνοντας, υπογράμμισε ότι αυτό είναι το μήνυμα που θέλει να μεταφέρει στο Φεστιβάλ και, με χαρά, προσκάλεσε τους συντελεστές του στις Βρυξέλλες, όπως είχε αναφέρει και νωρίτερα η κυρία Βόζεμπεργκ.

Αμέσως μετά, ο Γιώργος Αρκάδης (διευθυντής AMRO Bank) στην ομιλία του, επικεντρώθηκε στη γυναικεία προσωπικότητα και στη συμβολή της ειδικά στον χώρο της ναυτιλίας. Υπενθύμισε ότι από τα παλαιότερα χρόνια μέχρι και σήμερα, οι γυναίκες έχουν επιδείξει δυναμικό χαρακτήρα: από τον τρόπο που στήριζαν τους άντρες ναυτικούς, μέχρι το γεγονός ότι πολλές ναυτιλιακές εταιρείες υπήρξαν δημιούργημα γυναικών, οι οποίες ενθάρρυναν και παρότρυναν τους συζύγους τους να επενδύσουν στον κλάδο.

Σημείωσε, επίσης, ότι και σήμερα ένα σημαντικό κομμάτι της ναυτιλίας αποτελείται από γυναίκες επιχειρηματίες και πλοιοκτήτριες, οι οποίες έχουν, παγκοσμίως, ενεργό και καθοριστικό ρόλο στον χώρο.

Τέλος, έδωσε τον λόγο στην Ειρήνη Βενιάμη, την οποία επαίνεσε θερμά για τη δραστηριότητά της στη ναυτιλία αλλά και για τη συνολική της προσφορά.

Η Ειρήνη Βενιάμη (επιχειρηματίας στη ναυτιλία), με την σειρά της, έκανε μια αναδρομή στην ιστορία και το παρελθόν της οικογένειάς της και στη συνέχεια μίλησε για τη θέση της γυναίκας στη ναυτιλία. Τόνισε ότι, σε σύγκριση με το παρελθόν, η θέση της είναι σαφώς αναβαθμισμένη τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά, ωστόσο, υπογράμμισε ότι δεν βρίσκεται ακόμη στο ίδιο επίπεδο με εκείνη των ανδρών, οι οποίοι εξακολουθούν να υπερτερούν τόσο αριθμητικά όσο και μισθολογικά.

Αναφέρθηκε, επίσης, στην τεχνολογική εξέλιξη που αναμένεται να επηρεάσει και τον χώρο της ναυτιλίας, με ιδιαίτερη έμφαση στην τεχνητή νοημοσύνη. Όπως σημείωσε, εφόσον η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιηθεί με σωστό νομοθετικό και ηθικό πλαίσιο, μπορεί να αποφέρει μόνο οφέλη: για τους εργαζόμενους, για τον άνθρωπο γενικότερα και για την ίδια τη ναυτιλία.

Η βραδιά συνεχίστηκε με την Καθηγήτρια και Αντιπρύτανη της ΑΣΚΤ Σοφία Ντενίση, συνάμα με την κορυφαία πρωταγωνίστρια, συγγραφέα και σκηνοθέτιδα Μιμή Ντενίση, οι οποίες παρουσίασαν με θεατρικό και εκφραστικό τρόπο επιστολές ιστορικών μορφών, όπως της Μαντώς Μαυρογένους και της Δόμνας Βισβίζη, αναδεικνύοντας τη δύναμη της γυναικείας παρουσίας στην Ιστορία.



Η εκδήλωση κορυφώθηκε με την συναυλία της διεθνούς φήμης συνθέτριας και βιολονίστριας Ευανθίας Ρεμπούτσικα, η οποία μάγεψε με τις μελωδίες της το κοινό που συγκινημένο την επιβράβευσε με συνεχή μπιζαρίσματα και παρατεταμένο χειροκρότημα.

Ο Περιφερειάρχης Βορείου Αιγαίου Κώστας Μουτζούρης και η σύζυγός του Δήμητρα Μουτζούρη, υποδέχθηκαν θερμά τους καλεσμένους και τόνισαν τη σημασία της πολιτιστικής αποστολής του θεσμού, ενώ το Castelli, με την ιστορική του αύρα, δεν αποτέλεσε απλώς ένα υπέροχο σκηνικό, αλλά ενεργό μέρος της εμπειρίας, συνδέοντας το παρελθόν με το παρόν.

Τον συντονισμό των δύο αυτών λαμπερών εκδηλώσεων ανέλαβε με επιτυχία η δημοσιογράφος Ειρήνη Νικολοπούλου ενώ στο τιμόνι της διοργάνωσης, κάθε χρόνο, είναι η Γωγώ και η Μαίρη Αυγερινοπούλου. 

Το THE CHIOS FESTIVAL τελεί υπό την αιγίδα της UNESCO Greece, της Ιταλικής Πρεσβείας και της Ελβετικής Πρεσβείας.

 Οι προσκεκλημένοι είχαν την ευκαιρία να επισκεφθούν και την έκθεση φωτογραφίας του Μιχαήλ Βαρθακούρη “Νahiro” στη Χίο, στη Gallery NS.

Photo Credits: Studio Panoulis