Τον παγκόσμιο θαυμασμό έχουν συγκεντρώσει οι δύο Καρυάτιδες που έχουν βρεθεί στον Τύμβο της Αμφίπολης. Τα επιβλητικά αγάλματα ύψους 2 μέτρων και 27 εκατοστών αποτελούν μάρτυρες της απαράμιλλης τέχνης με την οποία σμιλεύτηκαν αιώνες πριν. Το μεγαλείο των αρχαίων δημιουργών μαρτυρούν και άλλα αριστουργήματα της ελληνιστικής και όχι μόνο περιόδου που κοσμούν τα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου. Τι ύψος έχουν η Αφροδίτη της Μήλου ή ο Ερμής του Πραξιτέλη; Από τι κατασκευάστηκε η Νίκη της Σαμοθράκης και οι Καρυάτιδες του Ερεχθείου;
Νίκη της Σαμοθράκης
Η Νίκη της Σαμοθράκης είναι μαρμάρινο γλυπτό άγνωστου καλλιτέχνη της ελληνιστικής εποχής που βρέθηκε στο ναό των «Μεγάλων Θεών» ή Καβείρων στη Σαμοθράκη. Παριστάνει φτερωτή τη θεά Νίκη. Eχει ύψος 3,28 μ. (με τα φτερά) και χρονολογείται μεταξύ και 220 και 190 π.Χ. – οι περισσότερες εκτιμήσεις συγκλίνουν στο 190 π.Χ. Φιλοτεχνήθηκε από λευκό παριανό μάρμαρο και ίσως κρατούσε στεφάνι για το νικητή ή είχε υψωμένο το χέρι της στο στόμα για να διαλαλήσει τη νίκη χωρίς να κρατά τίποτα ή, τέλος, ίσως χαιρετούσε. Οι ειδικοί εικάζουν ότι το έργο ήταν σχεδιασμένο για να το βλέπει ο κόσμος από τα αριστερά, κατά τα ¾ του προφίλ, επειδή η μία πλευρά του είναι πιο καλοδουλεμένη –και στα ελληνιστικά χρόνια αυτό συνηθιζόταν για την πλευρά την οποία θα έβλεπε το κοινό. Το γλυπτό εκτίθεται στο Μουσείο του Λούβρου από το 1884.
Αφροδίτη της Μήλου
Η Αφροδίτη της Μήλου είναι ένα πολύ γνωστό μαρμάρινο άγαλμα, της ελληνιστικής εποχής, το οποίο βρέθηκε την άνοιξη του 1820 σε αγροτική περιοχή της Μήλου. Το άγαλμα, που βρέθηκε σε πάνω από 6 χωριστά κομμάτια, κατέληξε ένα χρόνο αργότερα στο Μουσείο του Λούβρου, όπου και εκτίθεται μέχρι σήμερα.
Η Αφροδίτη της Μήλου είναι από παριανό μάρμαρο και έχει ύψος 2,02 μ. Χρονολογείται γύρω στο 100 π.Χ. και παριστάνει την Αφροδίτη παρότι αρχικά κάποιοι θεωρούσαν ότι μπορεί να παριστάνει και την Αμφιτρίτη. Βρέθηκε ακρωτηριασμένο και εικάζεται πως η θεά στο αριστερό της χέρι κρατούσε μήλο ή καθρέφτη ή ότι με τα δύο χέρια της κρατούσε την ασπίδα του Άρη. Άλλοι πάλι θεωρούν ότι δεν έκανε τίποτε από αυτά και ότι ήταν έτοιμη να λουστεί. Για τα χέρια της υπάρχει ο μύθος ότι έσπασαν πάνω σε καβγά Γάλλων αρχαιολόγων και Ελλήνων κατά τη μεταφορά του αγάλματος, αλλά αυτό δεν ευσταθεί γιατί το έργο είχε βρεθεί εξαρχής δίχως τα χέρια. Εκείνο που πιθανόν αληθεύει είναι ότι τμήματα των χεριών είχαν βρεθεί σε διάφορα σημεία και ότι το αριστερό κρατούσε μήλο, αλλά χάθηκε κατά τη μεταφορά ή ότι επάνω στη συμπλοκή (η οποία όντως συνέβη για την απόκτησή της), κάποια από αυτά τα κομμάτια που συνόδευαν το γλυπτό (όπως το αριστερό χέρι) έπεσαν στη θάλασσα από τα βράχια και χάθηκαν για πάντα. Κάποτε θεωρήθηκε έργο του Πραξιτέλη, σήμερα όμως είναι σαφές ότι ο δημιουργός της είναι άλλος.
Καρυάτιδες Ερεχθείου
Στο Ερεχθείο της Ακρόπολης, στην Αθήνα, βρίσκονταν οι περίφημες Καρυάτιδες. Σε σχήμα Π τα έξι αγάλματα καταλαμβάνουν τη θέση των κιόνων στηρίζοντας στηρίζουν με το κεφάλι τους την οροφή. Από τις έξι, η μία μεταφέρθηκε από τον Λόρδο Έλγιν στην Αγγλία και σήμερα στολίζει το Βρετανικό Μουσείο. Τα πέντε αγάλματα βρίσκονται σήμερα στο Μουσείο Ακροπόλεως, ενώ στην αρχική τους θέση έχουν τοποθετηθεί αντίγραφα από χυτό υλικό.
Φιλοτεχνήθηκαν από το γλύπτη Αλκαμένη ή, σύμφωνα με άλλους, από το γλύπτη Καλλίμαχο, από πεντελικό μάρμαρο. Τα έξι γυναικεία αγάλματα έχουν ύψος 2,30 μέτρων.
Ερμής του Πραξιτέλη
Ο Ερμής του Πραξιτέλους είναι ένα αρχαίο ελληνικό αγαλματικό σύμπλεγμα που απεικονίζει τον θεό Ερμή να κρατά τον μικρό Διόνυσο, το οποίο αποδίδεται στον Πραξιτέλη. Χρονολογείται από το 343 π.Χ., είναι κατασκευασμένο από μάρμαρο της Πάρου Βρέθηκε στην Ολυμπία το 1877, απείραχτο στο βάθρο του, αρκετά μέτρα κάτω από την γη και έχει ύψος 2.10 μ. Εκτίθεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο.
Ηνίοχος των Δελφών
Βρέθηκε στα ερείπια των Δελφών και συγκαταλέγεται ανάμεσα στα αριστουργήματα της αρχαίας ελληνικής και παγκόσμιας τέχνης. Εχει ύψος 1,82 μ. και είναι από χαλκό. Αρχικά αποτελούσε μέρος ενός μεγαλύτερου συγκροτήματος, που παρουσίαζε άρμα με τέσσερα άλογα, από τα οποία μερικά μικρά κομμάτια σώθηκαν. Είχε αφιερωθεί στον Απόλλωνα από τον Πολύζαλο, τον τύραννο της Γέλας, το 478 π.Χ., μετά την νίκη του στις αρματοδρομίες στους Πυθικούς αγώνες. Σήμερα εκτίθεται στο Μουσείο των Δελφών.
