Γρ. Νικολόπουλος

Στο πεδίο δηλαδή όπου η κυβέρνηση και προσωπικά ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θεωρούν ότι είναι ιδιαίτερα επιτυχημένοι. Κρίνουν την επιτυχία τους με βάση τη δημοσιονομική σταθερότητα, την επίτευξη μεγάλων πλεονασμάτων, την ταχύτερη αποπληρωμή του δημόσιου χρέους. Για την επιτυχία αυτή εισπράττουν τα εύσημα από την Κομισιόν και τους ξένους οίκους, απολαμβάνουν την εμπιστοσύνη των ξένων funds και των διεθνών επενδυτικών τραπεζών. Ολα αυτά δημιουργούν στην κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό την εντύπωση ότι όλα πάνε καλά στην οικονομία, ότι η Ελλάδα είναι ένα success story.

Και πράγματι, είναι σε δημοσιονομικό επίπεδο, αν συγκριθεί με την κατάσταση της πτώχευσης όπου βρισκόταν πριν από μία δεκαετία.

Οι πολίτες όμως δεν βλέπουν την ίδια εικόνα, βλέπουν μια άλλη, αισθάνονται φτωχοί, χωρίς προοπτικές και βλέπουν την οικονομική ανισότητα να μεγαλώνει εις βάρος τους. Οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι διαπιστώνουν ότι οι μισθοί και οι συντάξεις τους δεν επαρκούν για να καλύψουν τα μηνιαία έξοδά τους. Και δεν συζητά κανείς για πολυτέλειες, όλοι αναφέρονται στα ενοίκια, στο κόστος διατροφής, στους λογαριασμούς ρεύματος. Οι μισθοί είναι σαφέστατα οι χαμηλότεροι της Ευρώπης, το κόστος ζωής είναι εξαιρετικά υψηλό.

Είναι οι χαμηλοί μισθοί αποτέλεσμα της αδιαφορίας της κυβέρνησης για τον βασικό μισθό; Οχι, τον έχει αυξήσει. Είναι υπεύθυνη η κυβέρνηση για την ακρίβεια; Ναι, σε μεγάλο βαθμό, διότι δεν ελέγχει την κερδοσκοπία των καρτέλ που ελλείψει οποιουδήποτε ανταγωνισμού ανεβάζουν ανεξέλεγκτα και παράλογα τις τιμές σε όλα. Είναι επίσης υπεύθυνη η κυβέρνηση για την ακρίβεια, αφού επί των επιβαρυμένων από τον πόλεμο της Ουκρανίας τιμών προσθέτει πολύ υψηλούς φόρους.

Υπερφορολόγηση

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, που δημοσιεύτηκαν αυτή την εβδομάδα, η Ελλάδα έχει πολύ υψηλή εξάρτηση από ΦΠΑ και ειδικούς φόρους. Η χώρα μας αντλεί περίπου το 40,7% των συνολικών φορολογικών της εσόδων από φόρους κατανάλωσης. Το 22,5% των συνολικών φορολογικών εσόδων προέρχεται από ΦΠΑ και το 18,2% από ειδικούς φόρους κατανάλωσης (καύσιμα, καπνός κ.λπ.)

Ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ για φόρους κατανάλωσης είναι 31,3%. Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 5η θέση μεταξύ των χωρών με τη μεγαλύτερη εξάρτηση από έμμεση φορολογία.

Η έμμεση φορολογία επιβαρύνει τους πάντες εφόσον επιβάλλεται επί των τιμών των προϊόντων και των υπηρεσιών. Και ανεβάζει το κόστος ζωής κατακόρυφα. Η κυβέρνηση αρνείται να αλλάξει το μείγμα των φόρων, διότι από αυτούς ακριβώς τους υψηλούς φόρους επί των αυξημένων τιμών προέρχεται η δημοσιονομική επιτυχία της, δηλαδή το μεγάλο πλεόνασμα. Το πληρώνουν οι ψηφοφόροι. Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες με φορολογικά έσοδα πάνω από 38% του ΑΕΠ. Βρίσκεται πάνω από χώρες όπως η Γερμανία (38%), η Ισπανία (36,7%) και το Ηνωμένο Βασίλειο (34,4%). Ο ΟΟΣΑ διαπιστώνει μεγάλη εξάρτηση των φορολογικών εσόδων από μισθωτούς και συνταξιούχους και επισημαίνει ότι τα έσοδα από φόρο εισοδήματος στην Ελλάδα προέρχονται κυρίως από μισθωτούς και συνταξιούχους.

Αδειες τσέπες

Οσον αφορά το εισόδημα των πολιτών, ενώ ο βασικός μισθός έχει αυξηθεί -ανεξαρτήτως τού αν θα μπορούσε να αυξηθεί περισσότερο-, η κυβέρνηση δεν έχει δημιουργήσει συνθήκες ανάπτυξης των πολλών ελληνικών μεσαίων και μικρότερων επιχειρήσεων, οι οποίες είναι αυτές που τελικά διαχέουν τα οφέλη του ρυθμού ανάπτυξης σε όλο τον πληθυσμό. Αντίθετα, η οικονομική της πολιτική φρενάρει την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα, με εξαίρεση τις πολύ μεγάλες επιχειρήσεις, τις τράπεζες και τα καρτέλ. Οι υψηλές ασφαλιστικές εισφορές εμποδίζουν τις αυξήσεις μισθών. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, οι ασφαλιστικές εισφορές είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη. Οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης στην Ελλάδα αντιστοιχούν στο 28,8% των συνολικών φορολογικών εσόδων ενώ ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ είναι 25,5%, που σημαίνει ότι η Ελλάδα έχει βαρύτερο κόστος εργασίας και μεγαλύτερη πίεση σε εργοδότες και εργαζομένους.

Ολα αυτά μαζί, συνδυαζόμενα με το πρόβλημα ρευστότητας, το οποίο είναι τεράστιο και μόνιμο στην ελληνική αγορά, πνίγουν κάθε προοπτική βελτίωσης της οικονομικής κατάστασης των πολιτών. Το πρόβλημα ρευστότητας οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, που όμως όλοι σχετίζονται με την κυβερνητική πολιτική. Αφενός δεν εφαρμόζει τον νόμο για την εξόφληση των τιμολογίων σε 30 ημέρες και η αγορά λειτουργεί με καθυστερήσεις άνω των τριών μηνών, ενώ σε πολλές περιπτώσεις η καθυστέρηση της εξόφλησης φτάνει και στο έτος. Και ενώ κανείς δεν πληρώνεται για τα τιμολόγια που εκδίδει, το κράτος προεισπράττει τους φόρους στερώντας κάθε ρευστότητα από όλους. Προεισπράττει δηλαδή τον ΦΠΑ επί όλων των τιμολογίων που δεν έχουν πληρωθεί, προεισπράττει φόρους εισοδήματος επί κερδών που δεν έχουν πραγματοποιηθεί, προεισπράττει και προκαταβολή φόρου επί των θεωρητικών κερδών της επόμενης χρονιάς. Επειδή η πληρωμή όλων αυτών των φόρων από χρήματα που δεν έχουν εισπραχθεί είναι ασφαλώς ανέφικτη, όλοι κάνουν ρυθμίσεις σε δόσεις, οι οποίες επιβαρύνονται με επιπλέον κόστος. Τελικά, η ικμάδα ακόμη και των πιο πετυχημένων επιχειρήσεων απορροφάται από το κράτος.

Ο τρίτος λόγος για τον οποίο δεν υπάρχει ρευστότητα είναι ότι η κυβέρνηση δεν εκταμιεύει τα ποσά που χρωστάει το Δημόσιο στην αγορά, παρόλο που είναι εγκεκριμένα από τον προϋπολογισμό. Σήμερα -και διαρκώς- οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του Δημοσίου προς προμηθευτές, Τοπική Αυτοδιοίκηση, επιστροφές φόρων κ.λπ. είναι 3,7 δισ. ευρώ. Το Δημόσιο έχει κατατεθειμένα στην Τράπεζα της Ελλάδος 45 δισ. ευρώ και δεν πληρώνει τις υποχρεώσεις του - κανείς δεν καταλαβαίνει γιατί. Ούτε το υπουργείο Οικονομικών καταλαβαίνει γιατί, αφού ανακοίνωσε πως έφτιαξε μια επιτροπή για να διαπιστώσει γιατί δεν πληρώνονται οι ληξιπρόθεσμες οφειλές του!

Επιδόματα

Προκειμένου να καλύψει σε κάποιον βαθμό τις ανάγκες των πολιτών, η κυβέρνηση ασκεί επιδοματική πολιτική. Δίνει επιδόματα όπου θεωρεί ότι υπάρχει ανάγκη και φυσικά πολιτικό όφελος.

Ωστόσο, η πολιτική των επιδομάτων αντί των μεταρρυθμίσεων και των μέτρων, που θα διόρθωναν την κατάσταση στην αγορά, ούτε τους πολίτες ικανοποιεί αφού την αισθάνονται ως ελεημοσύνη από τους άρχοντες της πολιτικής, ούτε την οικονομία βοηθάει διότι δεν ευνοεί τη βιώσιμη ανάπτυξη. Ενίοτε, δε, γυρίζει μπούμερανγκ εναντίον της κυβέρνησης, όπως συμβαίνει τώρα με τους αγρότες, αφού οι ίδιοι αισθάνονται ότι η κυβέρνηση δεν τους δίνει τις επιδοτήσεις που τους χρωστάει. Πρόκειται περί της αποκορύφωσης του πελατειακού κράτους. Μαζεύουμε όλο το χρήμα από όλους και μοιράζουμε επιδόματα όταν μπορούμε και θέλουμε.

Αυτή η οικονομική πολιτική είναι που αφενός προκαλεί την ψευδαίσθηση της επιτυχίας στην κυβέρνηση και αφετέρου το πρόβλημα στους πολίτες. Μια εκ βάθρων μεταρρύθμιση της οικονομικής σχέσης Δημοσίου - πολίτη, με ταυτόχρονη αλλαγή της οικονομικής πολιτικής, ίσως να βελτίωνε την εικόνα της πραγματικής οικονομίας και να ανέκοπτε την πορεία φθοράς της κυβέρνησης. Χρόνος έως τις εκλογές υπάρχει, διάθεση όμως στο κυβερνητικό επιτελείο δεν υπάρχει.