Δημήτρης Παγαδάκης

"Φανταστείτε", γράφει, ο βετεράνος δημοσιογράφος της εφημερίδας Νταν Μπάρι "μια πόλη 100.000 κατοίκων που ήταν ζωντανή ως την Πρωτοχρονιά και τώρα έχει εξαφανιστεί από τον αμερικανικό χάρτη”. Κάπως έτσι ξετυλίχθηκε πάνω στο χαρτί, γραμμένο ένα όνομα, μια ηλικία, ένας τόπος, μια ελάχιστη περιγραφή για τον καθένα.

Ανάμεσά τους, ο Ορλάντο Μονκάδα, 56, Μπρόνξβίλ “που έφυγε από το Περού και συνάντησε το αμερικανικό όνειρο”. Ο Άλαν Λόιντ, 81, Ουάσιγκτον, “μαέστρος με το εξαίσιο μουσικό αυτί”. Η Τερέζα Ελλόι, 63, Νέα Ορλεάνη, “φημισμένη για την επιχείρησή της που κατασκεύαζε καρφίτσες και κορσάζ”. Ο Έιπριλ Νταν 33, Λουιζιάνα, “υποστηρικτής των δικαιωμάτων των αναπήρων”.

Κι ακόμη , η Λίλα Φένγουικ 87, Μανχάταν, “η πρώτη μαύρη γυναίκα που αποφοίτησε από τη Νομική σχολή του Χάρβαρντ”. Ο Ρόμι Καν 91, Νέα Υόρκη, “που έσωσε 56 εβραϊκές οικογένειες από τη Γκεστάπο”. Ο Σκάιλαρ Χέρμπερτ, 5 ετών, Ντιτρόιτ, “το νεότερο θύμα της πανδημίας στο Μίσιγκαν”. Και τόσοι πολλοί άλλοι.

Πρόσωπα άγνωστα, αλλά ως χθες ζωντανά, ενεργά, πολύτιμα που σήμερα είναι θαμμένα πια σε φέρετρα.

Δεν ήταν μια συνηθισμένη λίστα νεκρών, ούτε μια απλή στατιστική καταγραφή θυμάτων. Απλωμένα στο Κυριακάτικο πρωτοσέλιδο των New York Times, αυτά τα λιτά τυπογραφικά στοιχεία συνέθεταν μια εκφραστικά ισχυρή, νοηματικά, συναισθηματικά και πολιτικά, εικόνα. Αποτυπωμένη σε ένα απλό συμβολικό καμβά ικανή, όμως, να παραδώσει συγκλονιστικά μηνύματα στο αναγνωστικό κοινό. Δίχως να συνοδευτεί από καταγγελτικές απόψεις, σχολαστικές μεγαλοστομίες ή απόδοση ευθυνών, εξέπεμψε μία, πραγματικά, κορυφαία δημοσιογραφική στιγμή..

Πίσω από από αυτό το ιστορικό πρωτοσέλιδο της “γκρίζας Κυρίας”, όπως αποκαλείται η εφημερίδα με τα 169 χρόνια ζωής και τα 130 βραβεία Πούλιτζερ, υπάρχουν εμπνευσμένοι συντάκτες και δημιουργικοί γραφίστες. Εύλογα αναρωτιέται κανείς τι σχέση έχουν αυτοί με εκείνους που κατασκευάζουν αιματηρά πρωτοσέλιδα σαν βιτρίνα χασάπικου, αποστειρωμένα σαν νοσοκομειακά χειρουργεία, ανιαρά σαν δελτία Τύπου ή αλλόκοτα σαν αποκρυφιστικά μυστήρια.

Κακά τα ψέματα. Ιδανικοί λειτουργοί που υπηρετούν το αγαθό της δημόσιας ενημέρωσης δεν υπάρχουν. Άλλοι κινητοποιούνται από την αποκάλυψη και αλλοι παρασύρονται από την εντυπωσιοθηρία. Ωστόσο, όλοι όσοι διακονούν την κυνική σάγκα των παρασκηνιακών λειτουργιών των ταμπλόιντ δεν είναι σώνει και καλά για το σκουπιδοτενεκέ. Όπως, ακριβώς, δεν είναι και για ένδοξη προτομή όλοι εκείνοι που εργάζονται σε ευυπόληπτα έντυπα, εδραιωμένου κύρους. Μην ψάχνεται για αποδιοπομπαίους και μεγαλεία στο ίδο καζάνι

Στη προκειμένη περίπτωση, όμως, ανάμεσα στο σοκ και το δημοκρατικό έλεγχο του πρωτοσέλιδου της Νεοϋορκέζικης εφημερίδας, οι δημοσιογράφοι της απέδειξαν τα αντανακλαστικά του λειτουργήματος τους. Νοιάστηκαν να ανασύρουν από τις προσχώσεις του πολτού των ειδήσεων το “κρυμμένο” δικαίωμα στη ζωή όλων. Ανθρώπων από όλα τα τα κοινωνικά στρώματα, τις ηλικίες , τις φυλές και τα φύλλα που συγκροτούν την έκταση και την ποικιλία της τραγωδίας.

Ο θάνατος, βλέπετε, σε τόση αφθονία και τόση άνιση κατανομή στη καθημερινότητα περνά σχεδόν απαρατήρητος από τα ΜΜΕ. Αποσιωπημένος από προβολή, σύμφωνα με το τυφλοσούρτη της παραδοχής του αναπότρεπτου τέλους του καθενός. Μόνο όταν χτυπάει μακάβρια τη δική τους πόρτα ή την πόρτα του διπλανού μπορεί να γίνει είδηση. Και εδώ οι δημοσιογράφοι των New York Times, αντέδρασαν με ευαισθησία και ανθρωπιά.

Δίχως θρήνους και οιμωγές, χωρίς την αμήχανη “παρηγοριά” που κάνει το δράμα μεγαλύτερο, πήραν τη προωτοβουλία. Ανεξάρτητα αν τα ίδια τα θύματα δεν ενδιαφέρονταν πια να καταχωριστούν στο πρωτοσέλιδο, οι ίδιοι το ανέλαβαν προσωπικά. Γράφοντας, απλώς, «δεν ήταν απλά ονόματα σε ένα κατάλογο. Ήμασταν εμείς." Εξάλλου η μόνη κληρονομιά των νεκρών είναι η ανάμνηση τους και η μόνη παρακαταθήκη των ζωντανών είναι η διαφύλαξη της δικής τους μνήμης. Κι ας μην το ξεχνάμε: «Η δημοσίευση είναι η ψυχή της δικαιοσύνης»,