Σε αγώνα δρόμου μετ' εμποδίων εξελίσσεται η διαδοχή του Ζαν- Κλοντ Γιούνκερ από την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς τα προβλήματα για την εκλεγείσα πρόεδρο της
Κομισιόν δεν έχουν τέλος.
Η κυρία φον ντερ Λάιεν έπρεπε, βάσει του αρχικού σχεδιασμού, να είχε αναλάβει καθήκοντα ήδη από την 1η Νοεμβρίου, ωστόσο η απόρριψη τριών προτεινόμενων Επιτρόπων (Γαλλίας, Ρουμανίας και Ουγγαρίας) από τις αρμόδιες επιτροπές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μετέθεσαν την όλη διαδικασία για την 1η Δεκεμβρίου.
Λίγο περισσότερο από δύο εβδομάδες πριν εκπνεύσει και αυτή η προθεσμία ουδείς μπορεί να πει με βεβαιότητα εάν η πρώην υπουργός Άμυνας της Γερμανίας έχει στη διάθεσή της τον απαραίτητο χρόνο να ξεπεράσει τέσσερα βασικά προβλήματα ή εάν θα χρειαστεί μια ακόμα παράταση στη θητεία του προέδρου Γιούνκερ.
Σήμερα στις Βρυξέλλες ξεκίνησε η διαδικασία των ακροάσεων των τριών υποψηφίων Επιτρόπων, του Όλιβερ Βάρελι από την Ουγγαρία, της Αντίνα Βελάν από τη Ρουμανία και του Τιερί Μπρετόν από τη Γαλλία που προτάθηκαν από τις κυβερνήσεις τους για να αντικαταστήσουν τους απορριφθέντες υποψηφίους Επιτρόπους Λάζλο Τροσάνι,Ροβάνα Πλουμπ και Σιλβί Γκουλάρ.
Η ακρόαση του πρώτου εκ των τριών υποψηφίων Επιτρόπων, του κ. Βάρελι από την Ουγγαρία που προορίζεται για το χαρτοφυλάκιο «Γειτονίας και Διεύρυνσης» ξεκίνησε νωρίς το πρωί στις Βρυξέλλες με τα μέλη της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να εμφανίζονται διστακτικά, ζητώντας του εγγυήσεις τόσο για τις προθέσεις του απέναντι στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και την Τουρκία, όσο και για τις σχέσεις του με τον πρωθυπουργό της χώρας του Βίκτορ Όρμπαν.
Ο κ. Βάρελι προσπάθησε να περιορίσει τις αναμενόμενες αντιδράσεις εκ μέρους ορισμένων ευρωβουλευτών απέναντί του, υποστηρίζοντας ότι «η οικοδόμηση της Ευρώπης δεν αφορά στην επιλογή εθνικών ή ευρωπαϊκών συμφερόντων αλλά στην επιδίωξη της σύνθεσης και της εργασίας για το κοινό καλό».
Ο προτεινόμενος Επίτροπος «Γειτονίας και Διεύρυνσης» κλήθηκε να απαντήσει και σε ερωτήματα για τη στάση της επόμενης Ευρωπαϊκής Επιτροπής απέναντι στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων και ιδίως στην Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, μετά το «βέτο» του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τις δύο προαναφερθείσες χώρες. Σύμφωνα με τον ίδιον η Κομισιόν θα πρέπει να δώσει στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων την προοπτική της ένταξής τους στην ΕΕ, ενώ αναφορικά με την Τουρκία υπογράμμισε ότι το πιθανό «πάγωμα» των ενταξιακών διαπραγματεύσεων δεν είναι κάτι που μπορεί να αποφασίσει ο ίδιος, αλλά τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.
Οι συντονιστές της αρμόδιας Κοινοβουλευτικής Επιτροπής πρόκειται να αποφασίσουν αργά το απόγευμα εάν θα εγκρίνουν τον κ. Βάρελι, ενώ σε περίπτωση που δεν συγκεντρώσει τα 2/3 των ψήφων τότε θα κληθεί σε νέα ακρόαση και ενδεχομένως να χρειαστεί να δώσει και γραπτές εξηγήσεις.
Tην ίδια περίπου διαδικασία αναμένεται να ακολουθήσουν και οι αρμόδιες Επιτροπές του ΕΚ για την κυρία Βελάν από τη Ρουμανία και τον κ. Μπρετόν από τη Γαλλία. Ωστόσο εάν ένας ή περισσότεροι από τους προτεινόμενους Επιτρόπους δεν καταφέρουν να λάβουν τις απαραίτητες ψήφους, τότε τα πράγματα περιπλέκονται καθώς τα χρονικά περιθώρια στενεύουν.
Την επόμενη εβδομάδα στο Ζάγκρεμπ της Κροατίας αναμένεται να λάβει χώρα το συνέδριο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, της μεγαλύτερης πολιτικής ομάδας του ΕΚ, στο οποίο θα συμμετάσχουν 2000 σύνεδροι από 40 χώρες, ανάμεσά τους η Άνγκελα Μέρκελ, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. κατά τη διάρκεια του συνεδρίου του ΕΛΚ αναμένεται να εκλέξει τον νέο του πρόεδρο, ο οποίος εκτός απροόπτου αναμένεται να είναι ο Ντόναλντ Τουσκ, η θητεία του οποίου στην προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβούλιο ολοκληρώνεται στο τέλος του μήνα και αναλαμβάνει ο πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου Σαρλ Μισέλ.
To βρετανικό «αγκάθι»
Ωστόσο το σημαντικότερο πρόβλημα της
Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν φαίνεται να είναι οι τρεις προτεινόμενοι Επίτροποι, αλλά ένας Επίτροπος που δεν προτάθηκε ποτέ.
Η απόφαση του πρωθυπουργού της Μεγάλης Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον να μην προτείνει Επίτροπο για την Κομισιόν της κυρία φον ντερ Λάιεν, παρόλο που η χώρα εξακολουθεί να αποτελεί κράτος -μέλος της ΕΕ δημιουργεί ένα νομικό κενό.
Με τον αριθμό των κρατών - μελών της ΕΕ να έχει φθάσει τα 28, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων προσπάθησαν να καταλήξουν σε μια συμφωνία ώστε να μειωθεί ο αριθμός των Επιτρόπων. Η Συνθήκη της Λισαβόνας όρισε ότι, από 1ης Νοεμβρίου 2014, ο αριθμός των Επιτρόπων θα αντιστοιχούσε στα δύο τρίτα του αριθμού των κρατών- μελών.
Παράλληλα εισήγαγε ένα στοιχείο ευελιξίας, επιτρέποντας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να καθορίζει τον αριθμό των μελών της Επιτροπής. Το 2013 οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ αποφάσισαν ότι «η Επιτροπή θα απαρτίζεται από αριθμό μελών, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου της και του Ύπατου Εκπροσώπου της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας, ίσο με τον αριθμό των κρατών μελών». Συνεπώς, το Ηνωμένο Βασίλειο οφείλει να προτείνει έναν Επίτροπο καθώς σε άλλη περίπτωση μπορεί να αμφισβητηθεί η νομιμότητα ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Παρά ταύτα, οι νομικές υπηρεσίες των τριών κυρίων θεσμικών οργάνων της ΕΕ (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Κομισιόν, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιου) προσπαθούν να βρουν την κατάλληλη ερμηνεία ώστε να αποφευχθεί η πιθανότητα παράτασης της θητείας της Επιτροπής Γιούνκερ, ενδεχομένως και μέχρι τον Ιανουάριο του 2020.
Εκτός από το γεγονός ότι ο Ζαν - Κλοντ Γιούνκερ αναρρώνει μετά από μια δύσκολη επέμβαση για ανεύρυσμα, η πιθανότητα η κυρία φον ντερ Λάιεν να χρειαστεί να περιμένει δύο μήνες, θα αποτελούσε ένα ακόμα πλήγμα στη λειτουργία της ΕΕ. Σε αυτό το πλαίσιο, μια ακόμα λύση θα μπορούσε να ήταν μια επίσημη απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με την οποία θα μειώνεται ο αριθμός των μελών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
