Ο μεγάλος αυτός δρόμος ήταν μια απέραντη αγορά –παράδεισος μικρών και μεγάλων- γεμάτος παιχνίδια –τα λέγανε τότε και τζιτζιά- και χίλια δύο άλλα μικροαντικείμενα. Όλη η Αθήνα περνούσε μπροστά από τους πάγκους, και τίποτε να μην αγόραζε σίγουρα θα έπαιρνε δεκάδες ευχετήριες κάρτες πασπαλισμένες με χρυσόσκονη και ασημόσκονη, κάρτες προορισμένες για φίλους και συγγενείς μέχρι 5ου βαθμού!
Μαζί με αυτούς και εμείς!
Όλες τις επόμενες μέρες η ακούραστη κυρά-Δωροθέα έγραφε σε κάθε κάρτα τα νέα της οικογένειας την χρονιά που πέρασε κλπ κλπ, Κανονική επιστολή δηλαδή που έκλεινε φυσικά με τις απαραίτητες ευχές, όπου μνημονευότανε ο καθένας ξεχωριστά. Πάντα είχα την απορία πως κατόρθωνε και τα έχωνε όλα μέσα σε ένα τόσο μικρό χώρο.
Όπως και να το κάνεις δεν έπαυε να είναι η ετήσια επικοινωνία με όλους τους συγγενείς ακόμη και τους πιο μακρινούς -Η θεία η Θάλεια στην Αμερική.
Κάπου στα μέσα του μήνα κατεβαίναμε πάλι στη πλατεία του Δημαρχείου στο τεράστιο κτίριο του Ταχυδρομείου -που πάντα με εντυπωσίαζε με τον γυάλινο θόλο του και το παράξενο ασανσέρ του- για να τις ταχυδρομήσουμε. Η μητέρα πίστευε ότι από κει έφευγαν γρηγορότερα.
Προς το τέλος του μήνα ερχότανε κάρτες από το Βόλο, τη Χαλκίδα, τον Ωρωπό, την Κωνσταντινούπολη και οι πιο μακρινές από την Αμερική. Ήτανε κι’ αυτές γεμάτες. Δεν υπήρχε γωνιά που να μην είχε συμπληρωθεί. Δεν θυμάμαι πόσες φορές τις διαβάζαμε και τις ξαναδιαβάζαμε. Έπειτα τις στολίζαμε στο σαλόνι στο μεγάλο κομοδίνο δίπλα στους κουραμπιέδες και τα μελομακάρονα.
Κλείσιμο
Θυμάμαι με τον αδελφό μου, βάζαμε τη μητέρα να μας πει και να μας ξαναπεί ιστορίες γι’ αυτούς τους συγγενείς, που τους πιο πολλούς τους ξέραμε μόνο από τις φωτογραφίες.
Βλέπουμε δηλαδή μια ανθρώπινη επικοινωνία που δεν είχε τίποτα το τυπικό, αντίθετα πλημμύριζε τα πάντα με ζεστασιά και αγάπη.
Ποτέ δεν νοιώθαμε άδειο το σπίτι μας στις γιορτές. Συγγενείς και φίλοι των γονιών μας που ποτέ δεν είχαμε δει μας συντρόφευαν με τις κάρτες τους.
Έχω χρόνια να πάρω ευχετήρια κάρτα. Έχω χρόνια να στείλω κάρτα. Κάποια τυποποιημένα μηνύματα θα έρθουν και φέτος στο κινητό, μηνύματα που μου θυμίζουν προεκλογική περίοδο και υποψηφίων βουλευτών θερμές ενθαρρύνσεις. Τις πιο πολλές φορές ξεχνάνε στην βιασύνη τους να γράψουν ακόμη και τ’ όνομά τους.
Κάπως έτσι πάει το πράγμα και στα άλλα έθιμα. Τα πάντα βγαίνουν σε κακέκτυπες παραλλαγές!
***
Ποια έχουν χαθεί;
Το πανηγύρι της προετοιμασίας, που μάγευε τα παιδιά και δημιουργούσε σε κάθε σπίτι μια ανεπανάληπτη ατμόσφαιρα, που είναι αδύνατον να διανοηθεί κανείς σήμερα.
Οι πρωταγωνίστριες του όλου απίθανου σκηνικού, που διαμορφωνόταν πολλές ημέρες πριν, ήταν ασφαλώς οι «νοικοκυράδες» που έβρισκαν άλλη μια ευκαιρία να επιβεβαιώσουν τη φήμη τους:
Όλες τους λοιπόν μεταβαλλόντουσαν σε ζαχαροπλάστες και τα σπίτια τους σε γλυκατζίδικο. Ανάμεσα σε αυτά και το δικό μας, με ιδιαίτερες αξιώσεις μια που η καταγωγή μπαμπά και μαμά ήταν από την Κωνσταντινούπολη!
Όλες τους ήταν φοβερά εγωίστριες για την επιτυχία των κουραμπιέδων και των μελομακάρονων τους. Χώρια βέβαια και οι προλήψεις του στυλ «Να μη κακομελετήσεις την ώρα που ζυμώνεις», «να μη τα ματιάσεις», «να μη τα θαυμάσει κάποιος κατσικοπόδαρος»...
Μπορείτε να φανταστείτε την σχετική αναστάτωση με γουδιά, ταψιά, λεκάνες και τεντζερέδες, όλα στη μέση.
Μετά από τόσο κόπο ποιος μπορούσε να αρνηθεί το κέρασμα του κουραμπιέ και φυσικά θα πρέπει να είχες αυτοκτονικές τάσεις αν δεν έπειθες τη νοικοκυρά ότι δεν ήταν ανυπέρβλητα υπέροχος!
***
Να ήταν όμως μόνο αυτά;
Που είναι οι επισκέψεις στους εορτάζοντας με το μεγάλο πακέτο τις πάστες; Που είναι το ποδαρικό; Ποιος κόβει σήμερα κομμάτι της πίτας για τον Χριστό και τον Φτωχό; Που είναι τα τραταρίσματα των παιδιών που λέγανε τα κάλαντα –για να μην αναφερθώ στην παρωδία με τα σημερινά κάλαντα όπου οι γονείς συνοδεύουν τα παιδιά τους «για κάθε ενδεχόμενο» ; Ποιος πετάει έξω από το σπίτι του –παραμονή Πρωτοχρονιάς- ένα παλιοπάπουτσο για να πάρει μαζί του όλα τα κακά της χρονιάς;
Και τόσα άλλα που έχουν σιγά-σιγά αλλάξει τόσο δραματικά, που όσοι δεν καταλαβαίνουν πια τις γιορτές όλο και πληθαίνουν.
Ρωτείστε τα ταξιδιωτικά γραφεία πόσος κόσμος φεύγει στο εξωτερικό αυτές τις ημέρες για να γλυτώσει «τη βαβούρα των γιορτών»!
Αν έχετε ζήσει την χαρά και την συγκίνηση με την οποία θα υποδεχτούν παιδιά, συγγενείς και φίλους κάποιες γιαγιάδες και παπούδες, σε κάποια μακρινά ορεινά χωριά, και κάποια νησάκια της άγονης γραμμής θα καταλάβετε καλύτερα τι εννοώ...
Δύο πραγματάκια τα άφησα για το τέλος:
Πρώτον. Αν σας φέρει το Σάββατο 13 Δεκεμβρίου μεταξύ 12-15 ο δρόμος σας κοντά στην Εμμανουήλ Μπενάκη 22 ελάτε να γιορτάσουμε μαζί τις Άγιες Μέρες που μας έρχονται. Θα είμαι και εγώ εκεί. Ευκαιρία να γνωριστούμε από κοντά. Σας περιμένουν πολλές ευχάριστες εκπλήξεις...
Δεύτερον. Έρθετε, δεν έρθετε επιτρέψτε μου να σας πω κι εγώ τα κάλαντα.
Η κλιματική αλλαγή δεν είναι πια μια μακρινή και αφηρημένη έννοια. Είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, που αγγίζει την καθημερινότητα κάθε νοικοκυριού – από το κόστος της ενέργειας, μέχρι την ασφάλεια της κατοικίας και της υγείας των μελών της οικογένειας.
