Μόνον με ομοφωνία οι διμερείς συμφωνίες της Ε.Ε για την άμυνα με χώρες όπως η Τουρκία

Σε εκτιμήσεις και ανακοινώσεις που ακολούθησαν την επίσημη αποδοχή του Κανονισμού Δράσης για την Ασφάλεια στην Ευρώπη από το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της ΕΕ απαντούν διπλωματικές πηγές, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για κρίσεις που δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα.

Οι ίδιες πηγές σημειώνουν ότι ο Κανονισμός SAFE είναι ένα συγκεκριμένο χρηματοδοτικό πρόγραμμα τετραετούς (περιορισμένης, δηλαδή) διάρκειας και συνεπώς είναι ανακριβές ότι με αυτόν ανοίγει ο δρόμος για μόνιμη συμμετοχή τρίτων χωρών στα εξοπλιστικά προγράμματα της ΕΕ. 

Παράλληλα, σημειώνουν ότι είναι ανακριβής ο ισχυρισμός ότι η Ελλάδα μπορούσε να μπλοκάρει την υιοθέτηση του Κανονισμού, καθώς υιοθετήθηκε  με ειδική πλειοψηφία. Συναίνεσαν 26 από τα 27 κράτη μέλη, περιλαμβανομένης της Κύπρου. 

 Οι ίδιες πηγές τονίζουν ότι τα υπόλοιπα κράτη μέλη ήταν υπέρ της υιοθέτησης του Κανονισμού, μάλιστα στην αρχική του εκδοχή πριν τις προτάσεις βελτίωσης από ελληνικής πλευράς. Θα μπορούσε συνεπώς να είχε υιοθετηθεί χωρίς καμία αλλαγή. Η Ελλάδα, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, κατάφερε να εξασφαλίσει ισχυρές νομικές βάσεις ως προς τις προϋποθέσεις συμμετοχής υποψήφιων προς ένταξη χωρών, συνεπώς είναι ανακριβές ότι η Ελλάδα δεν μπόρεσε να περάσει ουσιαστικές βελτιώσεις στο σχέδιο Κανονισμού. 

Ανακριβές χαρακτηρίζουν επίσης τον ισχυρισμό ότι η  Ελλάδα δεν θα έχει κανένα λόγο στην οποιαδήποτε μελλοντική συμφωνία ΕΕ-τρίτης χώρας διότι η συμμετοχή τρίτων χωρών στο SAFE είναι αυτόματη μετά την ψήφιση του Κανονισμού.  Όπως εξηγούν, ο Κανονισμός θέτει το γενικό πλαίσιο της διαδικασίας. Θα ακολουθήσουν διμερείς συμφωνίες της ΕΕ με την τρίτη χώρα, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις. Άρα κρίσιμο είναι το στάδιο της διμερούς συμφωνίας που θα αφορά την κάθε συγκεκριμένη χώρα. Με ελληνική παρέμβαση, για την υπογραφή κάθε τέτοιας διμερούς συμφωνίας απαιτείται ομοφωνία, βάσει του άρθρου 212 ΣΛΕΕ, σε συνδυασμό με το άρθρο 218 ΣΛΕΕ. Αυτό προκύπτει από την αιτιολογική σκέψη υπ’ αριθ. 23 του Κανονισμού σε συνδυασμό με τη δήλωση της Επιτροπής που καταγράφηκε στα πρακτικά του της συνεδρίασης του COREPER II της 18ης Μαΐου ότι προτίθεται να χρησιμοποιήσει το άρθρο 212 ΣΛΕΕ ως νομική βάση για τις συμφωνίες αυτές.

Τέλος, στον ισχυρισμό που διατυπώθηκε ότι η Ελλάδα δεν μερίμνησε ώστε να ληφθούν υπ’ όψιν στη συμμετοχή τρίτων χωρών τα εθνικά της συμφέροντα, πηγές του ΥΠΕΞ απαντούν ότι η Ελλάδα κατάφερε να περιληφθεί στο άρθρο 16 του Κανονισμού SAFE, σχετικά με τους κανόνες επιλεξιμότητας εταιρειών και οντοτήτων τρίτων χωρών, ως προϋπόθεση η συνεκτίμηση των συμφερόντων ασφαλείας και άμυνας της ΕΕ και των κρατών-μελών.

«Συμπερασματικά, και ομοφωνία και λήψη υπ’ όψιν των εθνικών συμφερόντων ασφαλείας. Σύνθετα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής πρέπει να μελετώνται σε βάθος και δεν επιδέχονται επιφανειακής και αυθαίρετης ερμηνείας για την εξυπηρέτηση πολιτικών σκοπιμοτήτων. Απαιτείται σοβαρότητα ανάλογη της βαρύτητας των ζητημάτων», καταλήγουν οι ίδιες πηγές.