Επιμένει ο Κύπριος υπουργός Οικονομικών: «Να μην πληρώσουμε για τον GSI γιατί δεν είναι βιώσιμος»

Ο Κύπριος υπουργός Οικονομικών, Μάκης Κεραυνός, δήλωσε τη Δευτέρα ότι «υπάρχει κίνδυνος αν δοθούν τα χρήματα» για το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Great Sea Interconnector (GSI), επικαλούμενος μελέτες που «λένε ότι το έργο δεν είναι βιώσιμο».

Επανέλαβε επίσης ότι «το κόστος δεν το ξέρει κανένας» και άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να αφαιρεθεί από το κυπριακό Σχέδιο Ανάκαμψης η δράση για τον υποσταθμό στην περιοχή Κοφίνου, που αντιστοιχεί σε επιχορήγηση €100 εκατ. από το δανειακό σκέλος.

Οι τοποθετήσεις του εντάσσονται στους «εσωτερικούς και εξωτερικούς κινδύνους» που σταθμίστηκαν στον κυπριακό προϋπολογισμό 2026.

Οι δηλώσεις αυτές έρχονται σε ευθεία αντίφαση με την κοινή γραμμή που παρουσίασαν πριν λίγες ημέρες στη Νέα Υόρκη ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Νίκος Χριστοδουλίδης, οι οποίοι διαβεβαίωσαν ότι Ελλάδα και Κύπρος «παραμένουν πλήρως δεσμευμένες» στην υλοποίηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης, στρατηγικής πρωτοβουλίας που υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Ο GSI είναι έργο Κοινού Ενδιαφέροντος της ΕΕ, που προβλέπει διασύνδεση Ισραήλ–Κύπρου–Ελλάδας με υποθαλάσσιο καλώδιο υψηλής τάσης συνεχούς ρεύματος. Έχει εξασφαλίσει €657 εκατ. από τον μηχανισμό CEF και €100 εκατ. από το κυπριακό Σχέδιο Ανάκαμψης για δράσεις που συνδέονται με την υλοποίησή του. Ο ΑΔΜΗΕ είναι ο φορέας υλοποίησης του τμήματος Κρήτη–Κύπρος, ενώ το ακριβές τελικό κόστος παραμένει αντικείμενο έντονης συζήτησης.

Τους τελευταίους μήνες, η κυπριακή κυβέρνηση έχει εκφράσει επιφυλάξεις περί βιωσιμότητας, με τον κ. Κεραυνό να αναφέρεται σε «δύο ανεξάρτητες και σοβαρές» μελέτες που καταλήγουν ότι το έργο δεν «βγαίνει». Παράλληλα, στις Βρυξέλλες τρέχει έρευνα για πτυχές της προηγούμενης φάσης, όταν το έργο βρισκόταν σε κυπριακή εταιρική δομή (EuroAsia Interconnector Ltd), πριν περάσει στην ΑΔΜΗΕ.

Στο κυπριακό εσωτερικό μέτωπο, ο υπουργός Οικονομικών έβαλε το έργο στους κινδύνους του προϋπολογισμού 2026 και δήλωσε ότι, με τα έως τώρα δεδομένα, η δράση που αφορά τον υποσταθμό της Κοφίνου όπου θα καταλήγει το καλώδιο ενδέχεται να αφαιρεθεί από το Σχέδιο Ανάκαμψης αν δεν προκύψουν νέα στοιχεία. Αυτό, πρακτικά, σημαίνει πάγωμα της σχετικής ροής ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, την ώρα που η πολιτική ηγεσία Ελλάδας–Κύπρου μόλις ανακοίνωσε εκ νέου «πλήρη δέσμευση» στο έργο.

Στο φόντο όλων αυτών, η Λευκωσία καλείται να επιστρέψει €67 εκατ. στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το ναυαγισμένο έργο του τερματικού υγροποίησης αερίου στη περιοχή Βασιλικού. Η κυπριακή κυβέρνηση ζήτησε νομική γνωμοδότηση και εξετάζει τρόπους συμψηφισμού, όμως το ζήτημα έχει ήδη ενταχθεί στους κινδύνους του προϋπολογισμού, δημιουργώντας ασφυκτικότερο πλαίσιο για κάθε νέα μεγάλη δαπάνη.

Για την ελληνική πλευρά ο GSI παραμένει στρατηγικό εργαλείο και σημαίνει άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου, ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού στην Ανατολική Μεσόγειο, και μελλοντικές ροές «πράσινης» ενέργειας προς και από Ελλάδα. Η επίσημη σελίδα του έργου επαναλαμβάνει τον στόχο προώθησης του τμήματος Κρήτη–Κύπρος με κοινοτική χρηματοδότηση, όμως η δημόσια αμφισβήτηση βιωσιμότητας από τη Λευκωσία δυσκολεύει τις αποφάσεις για επόμενα βήματα και χρονοδιαγράμματα.