Από τον Ηρακλή στον... Μπάτμαν: Yπερήρωες κάθε είδους στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αμβούργου

Πετούν, πολεμούν το κακό και σώζουν τον κόσμο, αλλά η ιστορία των υπερηρώων ξεκινάει πολύ πριν από τον Σούπερμαν και τον Μπάτμαν. Οι πρώτοι ήρωες με υπερδυνάμεις δεν φορούσαν κάπα, αλλά χιτώνα, και ήταν οι θεοί της αρχαιότητας. Αυτό αποκαλύπτει η νέα έκθεση «Μύθος Υπερήρωες: Από τον Ηρακλή στον Superman» στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Αμβούργου, που συνδέει την αρχαία μυθολογία με τη σύγχρονη ποπ κουλτούρα.

«Όλοι οι χαρακτήρες που γνωρίζουμε σήμερα από τα κόμικς και το σινεμά έχουν τις ρίζες τους στην αρχαιότητα», εξηγεί ο αρχαιολόγος Μίχαελ Μέρκελ, επιμελητής της έκθεσης. «Ο Δίας εκτόξευε κεραυνούς, ο Ποσειδώνας προκαλούσε καταιγίδες, όπως και άλλες θεομηνίες, ο Θωρ ήταν ο θεός του κεραυνού και της αστραπής, ήταν οι πρώτοι σούπερ ήρωες». Οι άνθρωποι τους χρειαζόντουσαν για να εξηγήσουν τα ανεξήγητα φυσικά φαινόμενα και τις δυνάμεις της φύσης, που αλλιώς δεν μπορούσαν να κατανοήσουν.

Ανθρώπινες αδυναμίες και υπερφυσικές δυνάμεις

Οι αρχαίοι θεοί ενσάρκωναν τόσο υπερφυσικά όσο και ανθρώπινα χαρακτηριστικά: ζήλια, θυμό, έρωτα, εκδίκηση. Ο Ηρακλής, για παράδειγμα, πνίγει φίδια ήδη από τη βρεφική του ηλικία, αλλά γινόταν βίαιος όταν ένιωθε ότι αδικείται. Οι ιστορίες αυτές δεν έμεναν στη φαντασία: οι άνθρωποι ήθελαν να τις κάνουν απτές.

Όπως σήμερα τα παιδιά παίζουν με φιγούρες υπερηρώων, έτσι και τότε υπήρχαν αντίστοιχα αντικείμενα. «Τότε μπορούσες να αγοράσεις μικρές φιγούρες μονομάχων γύρω από τις μεγάλες αρένες», λέει ο Μέρκελ. «Ήταν φτιαγμένες από πηλό, είχαν αφαιρούμενο κράνος ή μπορούσαν να κινούν το χέρι τους».

Η πολυμορφία των σύγχρονων υπερηρώων

Αιώνες μετά, οι υπερήρωες απέκτησαν στολές και νέα σύμβολα, αντανακλώντας τις κοινωνικές και πολιτικές ανάγκες της εποχής. Ο Σούπερμαν έγινε το απόλυτο σύμβολο δικαιοσύνης και της αμερικανικής ηθικής τάξης. Ο Μπάτμαν έφερε μια πιο σκοτεινή ατμόσφαιρα και εσωτερική πολυπλοκότητα στον κόσμο των υπερηρώων, ενώ η Γουόντερ Γούμαν έγινε το πρώτο γυναικείο πρότυπο δύναμης και ελευθερίας.

Στη συνέχεια, οι υπερήρωες έγιναν πιο αντιπροσωπευτικοί της πολυμορφίας της κοινωνίας. O Κάπτεν Αμέρικα προσωποποίησε τον πατριωτισμό, ο Μαύρος Πάνθηρας τη φυλετική ισότητα και η Ms. Marvel, μια έφηβη μουσουλμάνα πακιστανικής καταγωγής, ανέδειξε την ανάγκη για νέα πρότυπα διαφορετικότητας.

«Σε κάθε γωνιά του κόσμου, από την Ασία και την Αφρική έως την Ευρώπη και την Αμερική, υπάρχουν ιστορίες υπερηρώων», τονίζει ο Μέρκελ. «Και όσο συνεχίζουν να εμφανίζονται "υπερκακοί", θα έχουμε πάντα ανάγκη από ηρωίδες και ήρωες που να μας δίνουν ελπίδα».

Πηγή: Deutsche Welle