Οδική συμπεριφορά: Τι αποκαλύπτει για την προσωπικότητά σας

*Έλσα Μπάρδα - Κλινικός Ψυχολόγος - Αναλύτρια Εφαρμοσμένης Συμπεριφοράς

Η φυσιογνωμία κάθε ατόμου αποκαλύπτει στοιχεία της προσωπικότητάς του και η επιλογή αγοράς αυτοκινήτου, καθώς και ο τρόπος που οδηγεί το αυτοκίνητό του, σύμφωνα με την επιστήμη της Ψυχολογίας, αποκαλύπτουν πτυχές της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης.


 
Θα έχετε ακούσει ορισμένες φορές τους φίλους σας να περιγράφουν τα χαρακτηριστικά του αυτοκινήτου τους με δέος. Σύμφωνα με έρευνες του University of Florida, οι άνθρωποι τείνουν να ταυτίζουν (μεταφορική έννοια) τα μοντέλα αμαξιών με χαρακτηριστικά της προσωπικότητας τους. Πολλοί οδηγοί επιλέγουν τα οχήματά τους, με βάση τον τρόπο που σχετίζονται με τα εν λόγω οχήματα.






 
Υπάρχουν καθοριστικοί παράγοντες που επηρεάζουν την συμπεριφορά του οδηγού, όπως η ψυχολογική του διάθεση στον χωροχρόνο του «εδώ και τώρα», καθώς και το ταμπεραμέντο του.

Η επιθετική οδήγηση υποσκιάζει το συναίσθημα του θυμού. Στην περίπτωση αυτή, η οδήγηση αποτελεί ένα διαθέσιμο μέσο διοχέτευσης των αρνητικών συναισθημάτων.

Ο θυμός στρέφεται προς τους άλλους οδηγούς, προσφέροντας προσωρινή ανακούφιση. Η προσωπικότητα καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο οδήγησης, καθώς καθρεφτίζει τον συναισθηματικό κόσμο του οδηγού.

«Η ευτυχία συσχετίζεται με την αυξημένη οδική ταχύτητα, ενώ η κατάθλιψη το αντίθετο»

• Προσεκτικός οδηγός - Χαρακτηριστικό του  οδηγού με προσεκτικό στιλ οδήγησης, είναι ότι σέβεται τους οδικούς κανόνες, αποφεύγει το ρίσκο να ανταγωνιστεί με άλλους οδηγούς. Οι προσεκτικοί οδηγοί συμπεριφέρονται με σύνεση και στην προσωπική τους ζωή, καθώς προσαρμόζονται στους κανόνες χωρίς αντιδράσεις. Ο προσεκτικός οδηγός είναι συνήθως αρκετά ορθολογιστής. Μπορεί και ελέγχει τα συναισθήματά του όταν οδηγεί.

• Επιθετικός οδηγός - Εκφράζει τον θυμό του κατά την διάρκεια της οδήγησης. Αυτού του τύπου οι οδηγοί έχουν την τάση να επιλέγουν επιβλητικά αμάξια, προκειμένου να κυριαρχήσουν οπτικά. Ένα μεγάλο και επιβλητικό αμάξι αποτελεί ένδειξη δύναμης και εν μέρει μπορεί να εκφοβίσει πιο εύκολα άλλους οδηγούς. Φανταστείτε π.χ. μια γυναίκα, όταν επιστρέφει στο σπίτι της από τον περιφερειακό, να την έχει πάρει από πίσω ένα μεγάλο σε διαστάσεις αμάξι. Δεν θα φοβηθεί το ίδιο, αν αυτό είναι μικρών διαστάσεων... Επιστημονικές έρευνες υποστηρίζουν πως οι επιθετικοί άνθρωποι έχουν ως πεποίθηση ότι η βία είναι η καλύτερη πρακτική, προκειμένου να επιλυθεί μια σύγκρουση. Ορισμένες φορές ο επιθετικός οδηγός θυμίζει τιμωρό και δεν θα διστάσει να βγει από το αμάξι, για να συνεχίσει έναν καβγά.


 
Επιθετική οδήγηση και ψυχολογικές προεκτάσεις

• Control freak οδηγός - Έχει εμμονή με τον απόλυτο έλεγχο, που συνήθως εκφράζει μέσα από την επιμονή και το πείσμα, προκειμένου να διατηρήσει τον έλεγχο της κατάστασης. Ένα από τα χαρακτηριστικά του είναι η επιθετική αντίδραση προς τους άλλους οδηγούς, καθώς με αυτό τον τρόπο αντιστέκεται στο να τον αναγκάσουν να κάνει κάτι που δεν θέλει να κάνει.


 

«Η υπερβολική ευθιξία είναι έκφραση αισθήματος κατωτερότητας» (Alfred Adler)

• Εγωπαθής οδηγός - Έχει αλλεργία σε αυτούς που τον προσπερνάνε, διότι το εγώ του είναι τόσο διογκωμένο μέσα από το άκαμπτο πρίσμα του επιτεύγματος, που θεωρεί τον εαυτό του πιο άξιο συγκριτικά με άλλους. Αδυνατεί να δεχτεί ότι μπορεί να έρθει σε δεύτερη θέση. Συνήθως διακατέχεται από διπολική διάθεση -π.χ. ενώ οδηγεί ήρεμα, αν κάποιος τον προσπεράσει, μετατρέπεται σε εμμονικό ανταγωνιστή, καθώς εκλαμβάνει το προσπέρασμα ως περιφρόνηση. Αρκετά επικριτικός με τους άλλους, θεωρεί ότι όλοι είναι ανίκανοι, έκτος από τον ίδιο. Είναι πολύ πιθανό να αρχίσει να φωνάζει σε άλλους οδηγούς εκ του ασφαλούς μέσα από το αμάξι του.


 
• Νάρκισσος οδηγός - Θεωρεί τον εαυτό του προέκταση του οχήματός του, που είναι σαν το δικό του μικρό βασίλειο με ρόδες. Το αμάξι του προσφέρει δύναμη και επισκιάζει κάθε αδύναμο σημείο του. Επειδή ο νάρκισσος δίνει μεγάλη έμφαση στην εξωτερική του εμφάνιση, μην σας παραξενέψει αν επιλέξει την ενδυματολογική του γκαρνταρόμπα σε σχέση με το χρώμα του αμαξιού του...

• Οδηγός με αίσθημα κατωτερότητας - Αναζητά την επιβεβαίωση μέσα από φθηνές νίκες -π.χ. να προκαλέσει άνευ λόγου έναν άλλο οδηγό. Σύμφωνα με την επιστήμη της Ψυχολογίας, όταν ένας άνθρωπος αδυνατεί να ικανοποιήσει την επιθυμία του για επιτυχία, τότε αναζητά αυτή την επιτυχία μέσα από εφήμερα εφικτά πλαίσια, που ενδεχομένως να μην έχουν κανένα νόημα στην προσωπική ζωή.



Τα τηλέφωνα και τα sms σε φίλους μπορούν να περιμένουν... Η ασφάλειά σας ΟΧΙ!

Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη από το University of Alabama, οι οδηγοί με εξωστρεφή προσωπικότητα τείνουν να έχουν οδική συμπεριφορά με ρίσκο κινδύνου -π.χ. να στέλνουν sms καθώς οδηγάνε, αποσπώντας την προσοχή τους από το τιμόνι. Στον αντίποδα έχουμε τους ανθρώπους που είναι δεκτικοί και βολικοί εκ φύσεως. Δέχονται τους κανόνες της οδικής συμπεριφοράς και βάζουν προτεραιότητα την ασφάλειά τους.


 
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα περισσότερα συμπεράσματα σχετικά με την οδική συμπεριφορά και την προσωπικότητα του οδηγού στα οποία βασίζονται στατιστικά οι μελέτες είναι αυτό που, εμείς οι ψυχολόγοι που έχουμε γνώση στατιστικής μεθοδολογίας και έχουμε εμπλακεί ερευνητικά, ονομάζουμε «συσχετίσεις». Συνεπώς, μιλάμε για πιθανότητες και όχι για τον γενικό κανόνα.

Η Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς (ΑΒΑ) υποστηρίζει ότι εσωτερικές ψυχολογικές διεργασίες (σκέψεις, συναισθήματα) δεν διαχωρίζονται από την εξωτερική συμπεριφορά του ανθρώπου ως προς την λειτουργία τους, καθώς τα χαρακτηριστικά τους διέπονται από τους ίδιους νόμους που διέπουν και την εξωτερική συμπεριφορά, την αλληλεπίδραση με το περιβάλλον.

Θα ήθελα να αποσαφηνίσω εδώ ότι οι μελέτες δεν έχουν διεξαχθεί σε ελληνικό πληθυσμό. Η προσωπικότητα κάθε ανθρώπου επηρεάζεται από το φυσικό περιβάλλον της χώρας που ζει, καθώς και από την κουλτούρα της. Άλλωστε, οι Έλληνες είναι αρκετά επικοινωνιακοί, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν έχουν αίσθημα ευθύνης!

- Twitter: https://twitter.com/elsa_barda
- email. elsabardapsychologist@hotmail.com

*Η Ελσα Μπάρδα έχει βασικό πτυχίο ψυχολογίας (BSc Honours), μετεκπαίδευση πρώτο μάστερ στην Κλινική Ψυχολογία (MSc Clin. Psy.) και δεύτερο μάστερ στην Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς MSc (MSc ABA ). Η εκπαίδευση και μετεκπαίδευσή της έγινε στη Μ. Βρετανία. Έχει αναγνώριση πτυχίων από το ΔΟΑΤΑΠ και άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ψυχολόγου.