Θεσσαλονίκη ώρα μηδέν: Πρόσφυγες και μετανάστες κατακλύζουν την πόλη

Το protothema.gr βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη για αυτοψία της κατάστασης του προσφυγικού δράματος που βιώνει η πόλη. Μιλήσαμε με μετανάστες και πρόσφυγες, με πολίτες, αξιωματούχους του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής, αστυνομικούς και υπαλλήλους του ΚΤΕΛ Θεσσαλονίκης.


Ώρα: 01:00 - Τόπος: Υπεραστικός σταθμός ΚΤΕΛ «Μακεδονία» 

Έχει λίγη ώρα που έφτασε το τελευταίο λεωφορείο από τον Έβρο. Από τους περίπου 40 επιβάτες οι 16 είναι μετανάστες και πρόσφυγες. Οι υπεύθυνοι του σταθμού τους οδηγούν έξω, ενώ αφήνουν τους τουρίστες να διανυκτερεύσουν μέσα. Θέλουν να ξημερώσει για να πάνε στο μοναδικό καμπ που έμεινε στη πόλη, στο στρατόπεδο «Αναγνωστοπούλου» στα Διαβατά. Οι οδηγοί ταξί τους ζητούν εξωφρενικά ποσά και οι άνθρωποι αναγκάζονται να μείνουν έξω. Ανάμεσα τους ο Ναζίρ και η εξαμελής οικογένεια του με κουρδική καταγωγή από το Αφρίν του Ιράκ. Καλέσαμε την αστυνομία για να ρωτήσουμε για κάποια βοήθεια, μας ζήτησε απλά να τους μετρήσουμε και για την επόμενη μια ώρα δεν εμφανίστηκε κανένας. Ήρθαν όμως στην παρέα μας δύο διακινητές, που μίλησαν αραβικά με το γκρουπ των ανθρώπων που απλά περίμενε πια με μωρά στην αγκαλιά να ξημερώσει.

Ρώτησα αν ήξερε ο Ναζίρ που πάει και φαινόταν ενήμερος ότι δε θα μπορέσουν να φύγουν κάπου πέρα από την Ελλάδα. Πάνω στη συζήτηση για το ταξίδι του, μας είπε πως η μετάβαση από την Τουρκία ήταν το μόνο εύκολο. Βρέθηκε στην Κωνσταντινούπολη στην περιοχή Ακσαράϊ και από εκεί κάποιος γνωστός τους, τους μετέφερε κοντά στα Ελληνοτουρκικά σύνορα. Από εκεί ανέλαβαν δύο άλλοι Τούρκοι διακινητές, που τους πέρασαν το ποτάμι με πλαστική βάρκα, έναντι του ποσού των 1.000 ευρώ το κεφάλι. Οι τιμές παίζουν ανάλογα με τις... παροχές μας είπε, καθώς μπορείς να πας και με 100 ευρώ από την Αδριανούπολη αλλά με τα πόδια... Στη συνέχεια έγινε η ταυτοποίησή τους σε ελληνικό έδαφος και έλαβαν άδεια παραμονής για 15 ημέρες. Θα πρέπει να πάνε Θεσσαλονίκη για να λάβουν τα έγγραφα για 6μηνη παραμονή, τους είπαν.

Οσο περιμέναμε για να δούμε αν θα κινητοποιηθεί η αστυνομία, μιλήσαμε με οδηγούς αλλά και υπαλλήλους των ΚΤΕΛ, που άρχισαν να κάνουν λόγο για μια κατάσταση που θυμίζει το 2015, απλά τότε η πλειονότητα τους ήταν πρόσφυγες και κατέφθαναν από την Αθήνα.

Ώρα: 02:30 - Τόπος: Εγκαταλειμμένο κτίριο κοντά στον σταθμό


Εδώ ήρθαμε με τους διακινητές, πρόκειται για ένα μισοτελειωμένο χαοτικό κτίριο, σκοτεινό, με υπόγεια και περίεργα πρόσωπα. Εδώ οι διακινητές μας είπαν πως απλά βοηθούν ανθρώπους. Βρήκαμε Ιρακινούς και Πακιστανούς, μάλιστα κάποιοι από αυτούς μιλούσαν και ελληνικά. Σκοτεινό και επικίνδυνο το μέρος, αλλά μάθαμε πως έχουν την δυνατότητα να στείλουν κόσμο στην Ηγουμενίτσα, καθώς ο προορισμός των περισσοτέρων Πακιστανών είναι η Ιταλία, εναλλακτικά ακόμη και η Σερβία. Οι συνεργάτες των διακινητών είναι Βούλγαροι μαφιόζοι. Αυτοί μάθαμε επίσης ότι κάνουν κουμάντο και στην ελληνική πλευρά του Έβρου, γεγονός που το επιβεβαιώνει και η αναφορά της αστυνομίας. Μόνο η αστυνομική διεύθυνση Θεσσαλονίκης, συνέλαβε στην περιοχή ευθύνης της κοντά στους 60 διακινητές με την ίδια καταγωγή. Δυστυχώς αν και μας υποδέχτηκαν με επιφύλαξη στα υπόγεια, τα βλέμματα άρχισαν να γίνονται πιο έντονα και αναγκαστήκαμε να φύγουμε.

Ώρα 03:30 - Τόπος: Οδός Μοναστηρίου


Κατά τη διάρκεια επιστροφής μας στα ΚΤΕΛ βρήκαμε ένα γκρουπ ανθρώπων να κοιμάται έξω. Σταματήσαμε να δούμε περί τίνος πρόκειται. ΄Ήταν 20 Πακιστανοί ηλικίας 16 έως 60 ετών. Εδώ λοιπόν ξεκινούν τα αστεία. Θεωρητικά ακόμη και για τους οικονομικούς μετανάστες υπάρχει κάποια δομή φιλοξενίας αν αιτηθούν για άσυλο, υπάρχει σίτιση και στέγαση μέχρι να βγει η απόφαση της αίτησής τους για άσυλο κτλ. Εδώ υπήρχαν άτομα που παρέμεναν στην πόλη επί έξι μήνες αλλά και κάποιοι που ήρθαν στη Θεσσαλονίκη από τον Έβρο πριν από μια ημέρα.


Κάποιοι πέρασαν τα σύνορα μόνοι τους και πιάστηκαν από τη FRONTEX που τους έστειλε με τη βία πίσω στη Τουρκία, ενώ όταν έφτασαν στην Τουρκία και τους έπιασε ο στρατός εκεί τους ξαναέστειλε στην Ελλάδα, νύχτα και μετά από πολύ ξύλο. Εδώ υπήρχαν άρρωστοι άνθρωποι με χαρτιά, κάποιος έπασχε από ζάχαρο ενώ υπήρχε μέχρι και ανάπηρος. Οι άνθρωποι εδώ έχουν επίσημα έγγραφα που αναφέρουν ότι πρέπει να μείνουν σε κάποια δομή, αλλά κατέληξαν στο δρόμο χωρίς φαγητό. Μάλιστα ενώ στο οι υπεύθυνοι του γραφείου μεταναστευτικής πολιτικής δηλώνουν πως υπάρχει στέγαση και τρία γεύματα την ημέρα για όλους, συναντήσαμε ακριβώς το αντίθετο. Οι άνθρωποι παρακάλαγαν όχι για κρεβάτι ή ρούχα, αλλά για φαγητό. Ο οργανισμός που τους παρέχει φαγητό είναι κλειστός το Σαββατοκύριακο οπότε πήραν ένα γεύμα μόνο το πρωί από μια Μη Κυβερνητική Οργάνωση. Αξίζει να σημειωθεί πως πολλά από τα ευρωπαϊκά κονδύλια δεν έρχονται στο κράτος αλλά δίνονται στις καταγεγραμμένες στο μητρώο πλέον ΜΚΟ που δρουν στην χώρα μας.

Ώρα 10:00 - Τόπος: Στρατόπεδο Αναγνωστοπούλου ή αλλιώς το Καμπ των Διαβατών


Η Θεσσαλονίκη από εκεί που είχε πάνω από 10 δομές φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών, έμεινε με μια, το καμπ των Διαβατών. Φυσικά υπάρχουν και τα Λαγκαδίκια που είναι μια ώρα σχεδόν μακριά όπου δεν πηγαίνουν από μόνοι τους οι μετανάστες και πολλές φορές ξεμένουν από φαγητό... Εδώ στα Διαβατά, ενώ η κατάσταση μέχρι τις αρχές του χρόνου ήταν ομαλή, το κάμπ είχε αντικαταστήσει τις σκηνές ως μέρος της δεύτερης φάσης και έφερε τα προκάτ σπίτια για έξι άτομα με ηλιακό θερμοσίφωνα και air condition, άρχισαν να στήνουν σκηνές. Πέρα από τις μεγάλες λευκές σκηνές οι ίδιοι οι πρόσφυγες και μετανάστες άρχισαν να στήνουν και μικρά αντίσκηνα, καθώς δεν υπάρχει χώρος για αυτούς. Πριν λίγο καιρό το καμπ άνοιξε ακόμη και τις αποθήκες του για να φιλοξενήσει τον ολοένα και αυξανόμενο αριθμό μεταναστών που κατέφθανε εδώ.

Ενδεικτικά, η αστυνομία μας είπε για τα επίσημα νούμερα του Απριλίου ότι υπήρξε μόνο στην περιοχή της Θεσσαλονίκης αύξηση 500% των αφίξεων. Τις πρώτες 25 ημέρες του Απριλίου ήρθαν 1.337 ψυχές εκ των οποίων τα 227 ήταν παιδιά. Στην πλειονότητά τους ήταν Αφγανοί, μετά Πακιστανοί, τρίτοι στη σειρά οι Ιρακινοί και τέταρτοι οι Σύριοι. Όλοι τους ήρθαν από τον Έβρο. Αυτά τα νούμερα αφορούν όσους ταυτοποιήθηκαν στην Αστυνομική Διεύθυνση Θεσσαλονίκης. Τι σημαίνει αυτό; Ότι ταυτοποιήθηκαν πολλοί περισσότεροι στον Έβρο και άλλοι τόσοι δεν ταυτοποιήθηκαν ποτέ γιατί έφυγαν απευθείας με διακινητές. Αν πούμε ότι ήρθαν 1.500 στη Θεσσαλονίκη τον Απρίλιο και 2.900 εως και την 27η Απριλίου στον Έβρο, σε αναφορά από ρεπορτάζ της κρατικής ΕΡΤ μιλάμε για πάνω από 150 άτομα την μέρα και δεν λάβαμε υπόψη μας όσους δεν έχουν καταγραφεί. Δυστυχώς κανένα υπουργείο δεν βγάζει ανακοινώσεις για την περιοχή του Έβρου πια. Απορούμε με τη δύναμη της FRONTEX, τα στρατιωτικά φυλάκια με θερμικές κάμερες, τους φράχτες, τα drone και τις περιπόλους αν κάνουν δουλειά.

Βέβαια δεν γνωρίζουμε πολλά για την περιοχή του Έβρου και εντέχνως αρνήθηκαν να μας δώσουν στοιχεία οι αξιοματούχοι στο γραφείο μεταναστευτικής πολιτικής Βόρειας Ελλάδος όπως και μας αρνήθηκαν να μας ενημερώσουν για τις νέες δομές που ετοιμάζονται. Απλά αναφέρθηκαν σε ετοιμότητα και σε σχέδιο εκτάκτου ανάγκης, σε αντίθεση με στέλεχος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ που επιβεβαίωσε ότι αναμένεται κάποιου είδους στεγαστικό πρόγραμμα. Στον βόρειο Έβρο αυτή τη στιγμή το Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης είναι πλήρες και ετοιμάζεται μια επέκταση, όπως επέκταση προβλέπεται να γίνει και στα Διαβατά.

Ώρα 13:00 - Τόπος: Κέντρο Θεσσαλονίκης


Το κέντρο της πόλης έχει πια νέους κατοίκους. Πάντα, μα πάντα, η πολυφωνία και η πολυπολιτισμικότητα δίνουν μια άλλη νότα στις ευρωπαϊκές πόλεις, τι συμβαίνει όμως στο κέντρο της πόλης; Αρχικά βλέπεις οικογένειες προσφύγων να ζουν σε διαμερίσματα και να περιφέρονται μέσα στην πόλη και πάντα τους αντικρίζεις με χαμόγελο γιατί στην πλειονότητά τους είναι άνθρωποι ευγνώμονες, οικογενειάρχες και φιλήσυχοι. Το αστείο όμως εδώ είναι πως η χρηματοδότηση για αυτούς τους ανθρώπους έχει εξασφαλιστεί μόνο για το 2018 και υπάρχουν υποσχέσεις για το 2019 από τους φορείς της Ε.Ε. Ίσως σταθούμε λίγο τυχεροί σε αυτό καθώς μεγάλο μέρος των κονδυλίων περνάει από τους επιτρόπους Δημήτρη Αβραμόπουλο και Χρήστο Στυλιανίδη.

Στην άλλη όψη του νομίσματος, στο πάνω μέρος της πλατείας Αριστοτέλους, βλέπεις καθημερινά νεαρούς άντρες αραβικής κυρίως καταγωγής να έχουν γκετοποιήσει περιοχές, στις γωνίες πουλάνε κυρίως τσιγάρα ενώ περιφέρονται σε γκρουπ των 4-5 ατόμων, κάτι σαν μικρές μαφίες. Από την άλλη, πίσω από τη Ροτόντα γίνεται διακίνηση ναρκωτικών από νεαρούς και ανήλικους πολλές φορές μετανάστες, που έχουν ως τόπο κατοικίας τις δομές φιλοξενίας και έτσι αφήνονται ελεύθεροι για να ξαναβγούν να πουλήσουν. Κοντά στον Βαρδάρη, σε καφέ ναργιλάδικο, μαζεύονται πάλι μόνο άντρες και διακινητές. Όταν ρωτήσαμε αστυνομικούς για την κατάσταση, μας είπαν πως κάθε μέρα γίνονται τα ίδια, τους πιάνουμε και είναι ελεύθεροι ξανά στους δρόμους. Ξέρουμε πολλούς από αυτούς αλλά δεν γίνεται κάτι. Είναι απλά ένας φαύλος κύκλος.

Ώρα 16:30 - Τόπος: Στρατόπεδο Αναγνωστοπούλου ή αλλιώς το Καμπ των Διαβατών

Μπόρα. SOS. Χαμός. Οι σκηνές μπάζουν νερά, όλοι είναι μούσκεμα και τρέχουν μέσα στις λάσπες, τα παιδιά κρυώνουν και στους χώρους με κάποιο σκέπαστρο δεν πέφτει καρφίτσα. Οι πιο θερμόαιμοι με το πέρας της μπόρας αρχίζουν και διαμαρτύρονται με αποκορύφωμα τον αποκλεισμό της Εγνατίας Οδού! Μέσα στο camp δεν υπάρχει ενημέρωση και οι άνθρωποι που συναντήσαμε κατά τη διάρκεια του ρεπορτάζ μας στέλνουν μηνύματα εκλιπαρώντας για βοήθεια. Η κρατική μηχανή για άλλη μια φορά δεν λειτούργησε, δεν φρόντισε τους αδύναμους και το πλάνο για την επέκταση των camp υπάρχει, αλλά ως πλάνο. Τους τελευταίους 2 μήνες ζούμε μια κατάσταση εκτάκτου ανάγκης και δεν έχει γίνει τίποτα. Θα μεταφερθούν απλά κάποια προκάτ σπίτια από άλλες δομές που έχουν κλείσει στο Διαβατά. Δυστυχώς στο υπουργείο μας είπαν δεν μπορούν να χρηματοδοτήσουν άλλες κατασκευές ή δομές καθώς δεν δικαιολογούν τα ποσά αυτά τα νούμερα των αφίξεων μέχρι τώρα. Το αστείο; Ούτε καν φαγητό υπάρχει για όλους, ενώ μας διαβεβαίωσαν ότι δίνονται τρία γεύματα τη μέρα. Ένα γκρουπ νεοαφιχθέντων ξεκίνησε απεργία πείνας, «άλλωστε τρώμε ελάχιστα εδώ μέσα» μας είπαν...

Ώρα: 19:00 - Τόπος: Υπεραστικός σταθμός ΚΤΕΛ "Μακεδονία"

Ένα μείγμα ντόπιων που ταξιδεύει με το ΚΤΕΛ, μερικοί τουρίστες αλλά και αρκετοί μετανάστες. Τα Λεωφορεία από Έβρο φέρνουν όσους έχουν χαρτιά και έχουν καταγραφεί, ενώ πλέον έρχονται και από την Αθήνα ή από άλλα καμπ της χώρας στη Θεσσαλονίκη, είτε για να μείνουν με φίλους, είτε για να βρουν τους κατάλληλους ανθρώπους για να τους οδηγήσουν στην Ευρώπη.


Τι καταλάβαμε από την συνολική κατάσταση; Ότι ενώ περάσαμε την έντονη περίοδο 2015-2016 δεν είμαστε προετοιμασμένοι για νέο κύμα αφίξεων. Δεν υπάρχει οργάνωση και δομές. Δεν υπάρχει υποδοχή, ανύπαρκτο το σχέδιο εκτάκτου ανάγκης και έλλειψη ανθρωπιάς! Το να αφήνεις μωρά έξω την νύχτα, ανθρώπους αβοήθητους χωρίς νερό και φαγητό ξεπερνάει κάθε οικονομική κρίση. Όταν φιλικά προσκείμενες στην κυβέρνηση ΜΚΟ διαχειρίζονται κονδύλια εκατομμυρίων χωρίς έλεγχο έχεις μια Ευρώπη να δίνει χρήματα για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα και έχεις μια Ελλάδα που γίνεται ολοένα και πιο χαοτική.

“Τις τελευταίες εβδομάδες έχει έρθει πολύ μεγάλος αριθμός προσφύγων - μεταναστών. Δεν μπορούμε να τους διαχειριστούμε γιατί έχουμε πολύ μικρό αριθμό αστυνομικών εδώ στη Θεσσαλονίκη, έχουμε ελλείψεις. Και έχουμε στείλει και αστυνομικούς στα νησιά Βορείου Αιγαίου, Χίο, Λέσβο, στον Έβρο και σε άλλους νομούς” δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αστυνομικών Υπαλλήλων (ΠΟΑΣΥ) Θεόφιλος Παπαδάκης στο ραδιοφωνικό σταθμό ΘΕΜΑ 104,6 και την εκπομπή “Εντός ΘΕΜΑτος” με τους Γιώργο Λαμπράκο και τον Παναγιώτη Σουρέλη.