Νίκος Φελέκης

Δεν ξέρω αν ο πρωθυπουργός και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχουν διαβάσει τον «άγιο των ελληνικών γραμμάτων» όμως είναι σίγουρο ότι τα κόμματα τόσο του Μητσοτάκη όσο και του Ανδρουλάκη κινδυνεύουν να σωριαστούν από τα πολλά …στριφογυρίσματα. Είτε αυτά αφορούν πολιτικές, είτε πρόσωπα και συμπεριφορές, είτε δημοσκοπικές επιδόσεις.

Ειδικά τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων προκαλούν σκοτοδίνη στα κυβερνητικά κόμματα. Όχι μόνον της Κεντροαριστεράς (ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ), αλλά και της ΝΔ. Οι σοβαροί αναλογιστές μελετώντας τα αστάθμιστα δείγματα, χωρίς αναγωγές και εκτιμήσεις, υποστηρίζουν πως περίπου επαναλαμβάνεται το φαινόμενο του Μαΐου 2023. Τότε στα αστάθμιστα δείγματα η ΝΔ ξεπερνούσε το 40% και ο ΣΥΡΙΖΑ έπεφτε στο 20%. Δεν μπορούσαν, όπως εκ των υστέρων ομολόγησαν, να το πιστέψουν και γι’ αυτό έδιναν τη ΝΔ στο 35-36% και τον ΣΥΡΙΖΑ στο 26-27%. Σήμερα υπάρχουν δημοσκοπήσεις που στα 1.000 ψηφοδέλτια η ΝΔ παίρνει 196, το ΠΑΣΟΚ 97 και η Πλεύση Ελευθερίας 121. Δηλαδή, στο αστάθμιστο δείγμα το κόμμα του Κυριάκου Μητσοτάκη πέφτει κάτω και από το ψυχολογικό όριο του 20% και το κόμμα της Ζωής Κωνσταντοπούλου προηγείται κατά δύο και πλέον μονάδες του κόμματος του Νίκου Ανδρουλάκη, το οποίο βρίσκεται στην περιοχή του δέκα παρά κάτι.

Εξυπακούεται πως στην περίπτωση που τα δημοσκοπικά αυτά ευρήματα είναι ακριβή, η φράση «πολιτικός σεισμός» θα είναι μάλλον επιεικής για να περιγράψει τα επερχόμενα. Δεν είναι τυχαίο ότι στα κομματικά επιτελεία συζητούν ακόμη και το ενδεχόμενο το πρώτο κόμμα να μην πιάσει το 25% που είναι και το όριο για να λάβει το μπόνους των 20 εδρών. Σε αυτή την (μάλλον ήκιστα πιθανή) περίπτωση το υφιστάμενο κομματικό σύστημα διαλύεται, αφού θα χρειαστούν περισσότερα και από τρία κόμματα για να σχηματιστεί κυβέρνηση, η οποία ακόμη κι αν λάβει το προσωνύμιο «εθνικής σωτηρίας», λόγω του ετερόκλητου χαρακτήρα της, θα είναι βραχύβια, αναποτελεσματική και απλώς θα δώσει τον χρόνο και την ευκαιρία για δημιουργία νέων κομμάτων και αναδιάταξη εκ βάθρων του πολιτικού συστήματος, όπως αυτό οικοδομήθηκε από τη Μεταπολίτευση και εντεύθεν.

Πάντως, και για να καταλάβουμε το μέγεθος του πολιτικού σεισμού σημειώνουμε πως με αναντιπροσώπευτη ψήφο 15% η ΝΔ με ποσοστό 24,5% θα λάβει 86 έδρες και το δεύτερο κόμμα με 17% θα πάρει 60 έδρες. Κυβέρνηση δεν σχηματίζεται ακόμη κι αν συμφωνήσουν τα δύο πρώτα κόμματα. Αν το πρώτο κόμμα λάβει 25,5% οι έδρες του, λόγω και του μπόνους, θα φτάσουν τις 104. Στην περίπτωση αυτή πρώτο και δεύτερο κόμμα μπορεί να σχηματίσουν κυβέρνηση. Βεβαίως, ο ακριβής αριθμός των εδρών εξαρτάται και από την αναντιπροσώπευτη ψήφο. Όσο μεγαλύτερο είναι το άθροισμα των ποσοστών των κομμάτων που δεν πιάνουν το όριο του 3% τόσο ευκολότερα είναι τα πράγματα. Αντίθετα, δυσκολεύουν εάν είναι μικρό.

Το γεγονός ότι πολιτικοί αναλυτές, δημοσιογράφοι και κομματικά επιτελεία έχουν αρχίσει και εξετάζουν σενάρια που μέχρι πριν λίγους μήνες έμοιαζαν αδιανόητα είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων. Σίγουρα, οι εξελίξεις στο «έγκλημα» των Τεμπών είναι αυτές που άλλαξαν τα πάντα. Και ειδικά οι πρωτοφανείς σε όγκο διαδηλώσεις, της 26ης Ιανουαρίου και 28ης Φεβρουαρίου, σε ολόκληρη την επικράτεια, αλλά και στο εξωτερικό. Η κυβέρνηση βρέθηκε στα σχοινιά, αλλά και τα κόμματα της αντιπολίτευσης, με εξαίρεση το κόμμα της Ζωής Κωνσταντοπούλου, δεν αναζωογονήθηκαν, τουλάχιστον δημοσκοπικά. Τουναντίον, ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ είδαν τα ποσοστά τους να συρρικνώνονται. Η κυβέρνηση, λόγω των πολλών και σοβαρών λαθών στη διαχείριση της τραγωδίας, αλλά και άστοχων έως και προκλητικών δηλώσεων υπουργών και βουλευτών, έδωσε την εντύπωση ότι προσπαθεί να συγκαλύψει την υπόθεση. Εντύπωση που ενισχύεται από την εξέλιξη της Προανακριτικής, η οποία ούτε καν τον κατηγορούμενο υφυπουργό Τριαντόπουλο δεν εξέτασε πριν τερματίσει τις εργασίες της.

Το δεύτερο γεγονός που έφερε σε δυσχερή θέση την κυβέρνηση είναι ο ανασχηματισμός. «Καλύτερα να μην τον είχε κάνει», μας λέει διακεκριμένο στέλεχος και βουλευτής της ΝΔ. Και συμπληρώνει: «το προηγούμενο σχήμα ήταν καλύτερο». Οι περιπτώσεις των Αρίστου Δοξιάδη και Νίκου Τσάφου ουσιαστικά ακύρωσαν τα όποια επικοινωνιακά οφέλη προσδοκούσε από τον ανασχηματισμό ο πρωθυπουργός, ενώ ανέβασε στα ύψη την γκρίνια και τη δυσφορία μεταξύ των βουλευτών και ειδικά όσων έμειναν εκτός κυβερνητικού νυμφώνος. Το χειρότερο όμως όλων είναι ότι ο Μητσοτάκης δίνοντας ουσιαστικά το δαχτυλίδι της διαδοχής του στον Κωστή Χατζηδάκη σφύριξε την έναρξη της δελφινολογίας στη ΝΔ. Ήδη ο Νίκος Δένδιας, με την εκδήλωση στο υπουργείο Άμυνας, όχι μόνον δήλωσε «παρών», αλλά και έδειξε ότι εκτός από μεγάλη δημοφιλία και στήριξη από παράγοντες του δημοσίου βίου έχει και την υποστήριξη καραμανλικών και σαμαρικών βουλευτών και στελεχών, αφού στην εκδήλωση προσήλθαν και οι δύο πρώην πρωθυπουργοί, αλλά και ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, ενώ (προς έκπληξη και απορία πολλών) απουσίαζε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Η εικόνα που δίνεται είναι ότι στη ΝΔ συζητούν για την επόμενη -μετά τον Μητσοτάκη-ημέρα. Δεν είναι τυχαίο ότι εκτός από τους Χατζηδάκη και Δένδια στο κάδρο των διαδόχων μπαίνει και ο αναβαθμισμένος Κυριάκος Πιερρακάκης, ενώ λέγεται ότι ενδιαφέρονται και οι Άδωνις Γεωργιάδης και Μάκης Βορίδης. Κάποιοι περιλαμβάνουν στη λίστα των επίδοξων διαδόχων και τον Κώστα Κυρανάκη, έστω και ως «καταγραφή για το μέλλον». Εκ των πραγμάτων, αυτή η εικόνα δρα διαλυτικά για τη συνοχή και το έργο της κυβέρνησης, αλλά και του κόμματος της ΝΔ. Και οπωσδήποτε επηρεάζει και τις σχέσεις της με τον επιχειρηματικό κόσμο, αλλά και με τα λεγόμενα «γκρι κοστούμια» που επηρεάζουν τις εξελίξεις στον δημόσιο βίο. Και φυσικά ωθεί πολλούς από τους διαμαρτυρόμενους βουλευτές να βγουν στο αντάρτικο. Μετά τους 11 που κατέθεσαν ερώτηση για το real estate των Τούρκων σε Θράκη και ακριτικά νησιά ετοιμάζεται και άλλη για το υπουργείο Πολιτισμού και την Εθνική Πινακοθήκη. Πέραν των διαφωνιών για τα συγκεκριμένα θέματα οι μισοί σχεδόν βουλευτές από την υφιστάμενη κοινοβουλευτική ομάδα της ΝΔ το πιθανότερο είναι να μη βρίσκονται στην επόμενη Βουλή κι αυτό αυξάνει την κινητικότητα και τη διάθεση τους για καυγά, ενώ κάποιοι δεν αποκλείεται, παραμονές των εκλογών, προκειμένου να εκλεγούν βουλευτές, να διαλέξουν άλλα, όμορα ιδεολογικά, κόμματα για να πολιτευθούν. Χαρακτηριστικά, εν ενεργεία βουλευτής μάς έλεγε: «Ένας πατριώτης πρέπει να είναι πάντα έτοιμος να υπερασπιστεί την πατρίδα του εναντίον της κυβέρνησής της». Υποτίθεται το έλεγε υπό τύπον αστείου, αλλά μάλλον το εννοούσε.

Επίσης, ένα πρόβλημα που τραβάει προς τα κάτω το κόμμα του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι και η εντύπωση που σχηματίζεται ότι πλέον ο πρωθυπουργός μετά την εκλογή Τραμπ, τη συμφωνία του Αμερικάνου Προέδρου με τον Ρώσο Πρόεδρο Πούτιν για την Ουκρανία και την αποδυνάμωση της ΕΕ χάνει διεθνή ερείσματα. Δεν είναι τυχαίο ότι μετά τη συνάντηση Γεραπετρίτη - Ρούμπιο δεν υπήρξαν ούτε καν οι καθιερωμένες δηλώσεις, αντίθετα ο Αμερικανός ΥΠΕΞ ήταν λαλίλαστος με τον Τούρκο ΥΠΕΞ Φιντάν. Με τον Πούτιν ούτως ή άλλως οι σχέσεις είναι κάκιστες. Και κάποιοι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της ΝΔ δεν θέλουν, λένε αστειευόμενοι, να σκέφτονται την περίπτωση, μετά την καταφυγή σε εταιρεία δημοσίων σχέσεων για να βελτιωθεί η εικόνα του πρωθυπουργού και της κυβερνήσεως στον Λευκό Οίκο, να ζητηθεί η μεσολάβηση του Ερντογάν για να αποκατασταθούν οι σχέσεις με Τραμπ και Πούτιν.

Αν η αυτοδυναμία θεωρείται, από όλους τους ειδήμονες της εκλογικής συμπεριφοράς, άπιαστο όνειρο και η επικείμενη ακυβερνησία είναι το βασικό εύρημα όλων των δημοσκοπήσεων, είναι λογικό να αυξάνεται ο εκνευρισμός σε όλα τα κόμματα, και ιδίως σε αυτά που θα μπορούσαν, υπό προϋποθέσεις, να μετέχουν σ’ ένα συνεργατικό κυβερνητικό σχήμα. Εδώ αρχίζουν και τα προβλήματα των κομμάτων της αντιπολίτευσης και ιδιαίτερα του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ. Όχι μόνον δεν επωφελούνται από τη σημαντική κυβερνητική φθορά, αλλά δεν παίρνουν και «οξυγόνο» από τα Τέμπη. Το «ρουφάει» σχεδόν όλο η Ζωή Κωνσταντοπούλου, το κόμμα της οποίας όλοι καταγγέλλουν ως «μονοθεματικό» και «προσωποπαγές». Ο Ανδρουλάκης χάνει τη δεύτερη θέση, ενώ ο Φάμελος κατρακυλάει στην έκτη θέση, αφού τον ΣΥΡΙΖΑ ξεπερνούν τόσο η Ελληνική Λύση του Βελόπουλου όσο και το ΚΚΕ. Βαρουφάκης, Κασσελάκης και Χαρίτσης θα μπορούσαν να έχουν κοινοβουλευτική τύχη εάν το επόμενο διάστημα ενταθεί η κοινωνική δυσαρέσκεια, αναπτυχθούν κεντρόφυγες τάσεις στα κόμματα της ευρύτερης Κεντροαριστεράς και επικρατήσει η (βασίμως πιθανολογούμενη) απροσδιοριστία για την επομένη των εκλογών ημέρα, η οποία εκτός από φαινόμενα πολιτικής και κυβερνητικής αστάθειας μπορεί να προσλάβει και χαρακτήρα θεσμικής κρίσεως εάν η επικείμενη συνταγματική αναθεώρηση περιοριστεί στα ιδιωτικά πανεπιστήμια, την εκλογή της ηγεσίας της δικαιοσύνης και την ευθύνη των υπουργών.

Προσώρας, αυτό που επικρατεί είναι το ιμπέριουμ της Ζωής στον χώρο της αντιπολίτευσης. Η πλειονότητα των δημοσκόπων τη βρίσκει στη δεύτερη θέση και μάλιστα ορισμένοι υποστηρίζουν πως αυξάνει τη διαφορά της από το ΠΑΣΟΚ όσο η Χαριλάου Τρικούπη τσακώνεται με την Κουμουνδούρου για το …ποιος κρατάει ποιον και από ποιο πέτο. Το δεξί, δηλαδή η Διαμαντοπούλου που θέλει κυβέρνηση με τον Μητσοτάκη ή το αριστερό με τον Πολλάκη που θέλει συγκυβέρνηση με τον Βαρουφάκη, το ΚΚΕ, τη Νέα Αριστερά και το ΠΑΣΟΚ εφόσον συμφωνήσει στην κρατικοποίηση της ΔΕΗ, της Εθνικής Τράπεζας και σειράς άλλων μέτρων …αντιμονοπωλιακού και εθνικοανεξαρτησιακού περιεχομένου. Μάλιστα, η απάντηση του Ανδρουλάκη στον Νίκο Παππά για τις συμμαχίες και τις «εξαρτήσεις» κατέληξε σε τόσο ακραίο διχαστικό και τοξικό λόγο, που προκάλεσε απορία στα μετριοπαθή και νουνεχή στελέχη που επιθυμούν συμπόρευση των δύο κομμάτων προκειμένου να ηττηθεί ο Μητσοτάκης και να αλλάξει χέρια το γκουβέρνο. Βεβαίως, η αλήθεια είναι πως το ΠΑΣΟΚ δεν επιθυμεί, και το έχει διαμηνύσει στην Κουμουνδούρου, κοινή εκλογική κάθοδο με τον ΣΥΡΙΖΑ, τη Νέα Αριστερά και τη Ζωή Κωνσταντοπούλου. Αυτός ήταν και ο λόγος που ο Ανδρουλάκης απέρριψε κατηγορηματικά, και μάλλον με απαξιωτικό τρόπο, αλλά και περίεργα μαθηματικά, την πρόταση Φάμελλου για κοινά ψηφοδέλτια στις εκλογές.

Πάντως, και στον ΣΥΡΙΖΑ αρκετοί δεν είδαν με καλό μάτι την πρόταση για τα κοινά ψηφοδέλτια και το είπαν στον Σωκράτη, ο οποίος τους είπε ότι θα επιμείνει για λίγο στο θέμα επειδή θεωρεί πως στριμώχνεται έτσι ο Ανδρουλάκης και ειδικά στο περίπου 30% των αριστερόστροφων ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ, που επιθυμούν την αναδιοργάνωση της Προοδευτικής Παράταξης. Σε κάθε περίπτωση μετά και τα τελευταία συμβάντα η υπόθεση συνεργασίας ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να θεωρείται λήξασα , παρότι ορισμένοι, όπως ο Τεμπονέρας, ο Τσιόκας και ο Κοτσακάς συνεχίζουν να πιέζουν προς αυτή την κατεύθυνση. Όπως λήξασα θα πρέπει να θεωρείται και η υπόθεση επιστροφής των 11 βουλευτών της Νέας Αριστεράς στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ προκειμένου να ξαναγίνει δεύτερο κόμμα στη Βουλή και ο Φάμελλος να αποκτήσει τον τίτλο του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Οι νεοαριστεροί, σύμφωνα με τις πληροφορίες, δεν επιστρέφουν στο μαντρί, ακόμη κι αν τους …τρώει ο λύκος των δημοσκοπήσεων. Ο Χαρίτσης και οι σύντροφοί του δεν αποκλείουν πάντως τη μελλοντική συνεργασία. Εφόσον υπάρξει αυτοκριτική της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ και του Τσίπρα για την περίοδο 2015-2023 θα μπορούσαν, λένε, παραμονές των εκλογών να υπάρξει κοινό εκλογικό σχήμα της αριστεράς. Κάτι που όμως απορρίπτει ο ΣΥΡΙΖΑ. «Ή τώρα για να γίνουμε ξανά αξιωματική αντιπολίτευση και να δημιουργήσουμε δυναμική ή ποτέ», λέει η ηγεσίας της Κουμουνδούρου.

Πάντως, τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ έχουν πρόβλημα με τη Ζωή Κωνσταντοπούλου και η συνεργασία με την Πλεύση Ελευθερίας διχάζει τα στελέχη των δύο κομμάτων. Κάποια στελέχη επέκριναν με δριμύτητα την κοινοβουλευτική συνεργασία με την Πλεύση Ελευθερίας για την Προανακριτική του Τριαντόπουλου. Την αρχή έκανε ο Νίκος Παπανδρέου και ακολούθησαν Κωνσταντινόπουλος και Γιαννακοπούλου, ενώ ο πλέον ευφάνταστος όλων ήταν ο Φίλιππος Σαχινίδης, ο οποίος κατέφυγε στον …μπάφο για να πει πως το ΠΑΣΟΚ θα συνεργαζόταν με την Κωνσταντοπούλου μόνο υπό την επίδραση ευφορικών ουσιών. Από την άλλη η Λούκα Κατσέλη περιλαμβάνει στο αντιδεξιό μέτωπο και τη Ζωή Κωνσταντοπούλου. Βέβαια, υπάρχει κάποιο μικρό πρόβλημα. Η Λούκα θέλει και την επιστροφή Τσίπρα σε πρωταγωνιστικό ρόλο. Ζωή και Τσίπρας όμως δεν μπορούν να συνυπάρξουν. Όπως είπε η Ζωή -με εντελώς απαξιωτικό, είναι η αλήθεια, τρόπο- «Ο κ. Τσίπρας είναι σε ένα λαγούμι και όσο είμαι εγώ, θα παραμείνει στο λαγούμι» για να συμπληρώσει «αυτό που έκανε στη χώρα είναι άτιμο». Ο ΣΥΡΙΖΑ απάντησε, δια του Καραμέρου, στη Ζωή με χαρακτηρισμούς για ακροδεξιά λασπόλουτρα και σύμπλευσης με την κυβέρνηση.

Ο Αλέξης Τσίπρας, που βρίσκεται για διαλέξεις στο Χάρβαρντ «δεν πρόκειται να κάνει συνομιλητή του τη Ζωή Κωνσταντοπούλου», μάς ειπώθηκε από το περιβάλλον του πρώην πρωθυπουργού και «τον καλύπτει απολύτως η δήλωση του εκπροσώπου του ΣΥΡΙΖΑ». Η πλευρά της Ζωής θέλει λένε να έλθει σε αντιπαράθεση με τον Αλέξη Τσίπρα επειδή έχει, λένε πηγές από το περιβάλλον της, από το παρελθόν και τη μνημονιακή στροφή του ΣΥΡΙΖΑ το 2015 «ντοκουμέντα που εκθέτουν τον Τσίπρα και δικαιώνουν τη Ζωή». Πάντως, τα περί αγγλικών του Τσίπρα δεν ήταν και η πλέον εύστοχη ατάκα της Κωνσταντοπούλου αφού δίνει την εντύπωση ότι θέλει να γελοιοποιήσει τον Τσίπρα και όχι να αντιπαρατεθεί πολιτικά μαζί του. Και ο επιπλέον λόγος είναι ότι ο Τσίπρας, αντί για ψόγο ως προς το παρελθόν είναι προς έπαινο για το σήμερα αφού με συνεχή φροντιστήρια ακόμη και σήμερα- έχει πραγματοποιήσει εντυπωσιακή πρόοδο στα αγγλικά…