Νίκος Αλιάγας

Αλλο η φήμη, άλλο η δημοσιότητα. Μπορεί κάλλιστα ένας επιχειρηματίας, ένας πολιτικός, ένας καλλιτέχνης ή, εν πάση περιπτώσει, μια ολόκληρη χώρα να διαφημίσει, να παρουσιάσει το πιο όμορφο προφίλ της, να ξοδέψει χρήματα για καταχωρήσεις, να δημοσιεύσει στατιστικά που θα την εκθειάζουν, να αγοράσει, με λίγα λόγια, ένα «παράθυρο» που να την ευνοεί (για λίγο) και στην ουσία να μην έχει καταφέρει τίποτα. Στη σημερινή κοινωνία του φαίνεσθαι αντιστέκεσαι μόνο όταν έχεις επινοήσει το γίγνεσθαι. Η ολοκλήρωση ενός ατόμου, και γενικότερα ενός κοινωνικού συνόλου, απαιτεί αυτογνωσία και προπαντός ήθος. Δεν έχουν τιμή όλα τα πράγματα, όπως και δεν αγοράζονται όλα.

Θυμάμαι μια Αμερικανίδα λομπίστρια που προσπαθούσε να πουλήσει σε έναν Γάλλο μεγιστάνα ένα επικοινωνιακό πακέτο, το οποίο θα καλυτέρευε το image της εταιρείας του έπειτα από ένα σοβαρό πλήγμα που απομάκρυνε την πελατεία του. Ο επιχειρηματίας τής είχε απαντήσει το εξής: «Κυρία μου, καλά τα λέτε και είμαι διατεθειμένος να βάλω περισσότερα χρήματα στο τραπέζι για να αλλάξει το κλίμα. Για να αλλάξει όμως το κλίμα, βαθιά μέσα μου γνωρίζω πως δεν είναι θέμα χρημάτων, ούτε εικόνας, αλλά φήμης, και τη φήμη μου δεν μπορείτε να την πουλήσετε πουθενά γιατί απλούστατα έχει αμαυρωθεί». Αυτό ισχύει και στην πολιτική: όσες συνεντεύξεις, υποσχέσεις και σλόγκαν και αν διατυπώσουν οι πολιτικοί ιθύνοντες, εάν τα λεγόμενά τους και οι πράξεις τους δεν βρουν πρόσφορο έδαφος στη συνείδηση του κόσμου και όχι στον εντυπωσιασμό, εάν με έναν ανεξήγητο τρόπο δεν δικαιολογούν στο μυαλό του καθενός, τότε γκρεμοτσακίζονται.

Η φήμη δεν αγοράζεται, αλλά πιστώνεται με τον χρόνο και τις πράξεις του καθενός. Το ήθος δεν αποδεικνύεται με επικοινωνιακά τρικ, ωστόσο μεταδίδεται από γενιά σε γενιά, χωρίς αντάλλαγμα. Οι κοινωνίες που έχουν μπερδέψει τη φήμη με τη δημοσιότητα έχουν θολώσει και μοιάζουν με τον Ντόριαν Γκρέι που ένα πρωί κοιτάζοντας στον καθρέφτη του δεν αναγνώρισε τον αληθινό γερασμένο εαυτό του, γιατί απλούστατα έβλεπε μπροστά του ένα τέρας.
 
Δεν χτίζονται οι αξίες της κοινωνίας και η εκπαίδευση των νέων γενιών ούτε με δημόσιες σχέσεις, ούτε με λόμπινγκ που εξυπηρετούν τυχοδιωκτικά συμφέροντα. Δεν εξαργυρώνεται η φήμη, αντιθέτως ταξιδεύει στον χρόνο και αντέχει στη δυσφήμηση όταν οι βάσεις έχουν χτιστεί με ήθος και αυτογνωσία, όπως αντίστροφα καταρρέει η δημοσιότητα σαν πύργος από τραπουλόχαρτα όταν οι βάσεις είναι σαθρές, με μοναδικό σκοπό την εσωστρέφεια  και την αρπαχτή.

Στα χωριά μας κάποτε ρωτούσαν: «Τίνος είσαι, παιδάκι μ’;». Δεν τους ενδιέφερε να μάθουν πόσα σπίτια έχεις, τι αμάξι οδηγείς, αν χρωστάς στην τράπεζα ή αν έχεις εξοχικό. Αυτό ισχύει και για τη χώρα μας: θα επιβιώσει και θα ξεπεράσει τις όποιες φουρτούνες όταν καταφέρει να αποδεχτεί το δικό της περίφημο τίνος είσαι… κόρη της ελευθερίας, του Αριστοτέλη, του Λεωνίδα, του Ρήγα Φεραίου, του Μακρυγιάννη, του Πλάτωνα, του Ελύτη, του Καβάφη, του Τρικούπη κ.λπ. Πρέπει να επιστρέψουμε στα δικά μας αρχέτυπα και να αφήσουμε στους άλλους τα στερεότυπα, τα αρνητικά πρωτοσέλιδα και τους υποβιβασμούς. Οταν υπάρχει φήμη και ήθος αυτά πάνε κι έρχονται και κάποια στιγμή βυθίζονται μέσα στην αδιαφορία, σαν εκείνον τον ανελέητο ορίζοντα του χρόνου.