Ουκρανία: Ο «ακήρυχτος πόλεμος» του φυσικού αερίου

Η κλιμάκωση της έντασης στην Κριμαία και τα τύμπανα πολέμου που ηχούν εκκωφαντικά πλέον στην Ουκρανία “κρύβουν” μια παράμετρο της κρίσης που άπτεται του ενδιαφέροντος όχι μόνο της Ρωσίας, αλλά και της κεντρικής Ευρώπης.

Μια οικονομική παράμετρο, ή σωστότερα μια ενεργειακή παράμετρο.

Όσοι θεωρούν πως η Μόσχα και ο Βλαντιμίρ Πούτιν πιέζουν την Ουκρανία μόνον για να διασφαλίσουν την έξοδο της Ρωσίας προς τη Μαύρη Θάλασσα και συνεπακόλουθα τη Μεσόγειο, ξεχνούν τα κολοσσιαία συμφέροντα που κρύβονται στην ευρύτερη περιοχή, τόσο σε ρωσικά εδάφη, όσο και στο υπέδαφος της ανατολικής Ουκρανίας.

Το “μυστικό” είναι τα τεράστια κοιτάσματα φυσικού αερίου της χώρας, όπως και οι αγωγοί μεταφοράς του στην κεντρική Ευρώπη, δηλαδή στον μεγαλύτερο... “ενεργειακό πελάτη” της Μόσχας.

Επί του πρακτέου λοιπόν και με βάση διμερείς συμφωνίες που έχουν υπογραφεί τα προηγούμενα χρόνια μεταξύ Μόσχας και Κιέβου η Ουκρανία ουσιαστικά εξαρτάται αποκλειστικά από το φυσικό αέριο της Ρωσίας. Σε μια προσπάθεια στήριξης της φιλορωσικής κυβέρνησης της Ουκρανίας – σωστότερα σε μια προσπάθεια πλήρους ελέγχου της – ο Ρώσος Πρόεδρος έχει προσφέρει στο Κίεβο προνομιακές τιμές και πρακτικά ανεξάντλητη πίστωση για το φυσικό αέριο που μεταφέρεται στην Ουκρανία από τους αγωγούς της ρωσικής Gazprom.

Τα συμβόλαια έχουν υπογραφεί μεταξύ του ρωσικού ενεργειακού κολοσσού και της κρατικής, ουκρανικής Naftofaz και ανανεώνονται ανά τρίμηνο. Τελευταία τιμή που προσφέρθηκε στη Naftogaz ήταν της τάξης των 268,5 δολαρίων ανά κυβικό μέτρο, τη στιγμή που χώρες στην κεντρική Ευρώπη πληρώνουν στη Μόσχα από 360 έως και 400 δολάρια ανά περίπτωση.

Μόνο που ακόμα και με αυτές τις τιμές το Κίεβο χρωστάει τεράστια ποσά στη Μόσχα. Ποσά που ο Πούτιν ήταν διατεθειμένος να “παγώσει” εφόσον ο Ουκρανός πρόεδρος “πάγωνε” τη συμφωνία σύνδεσης της χώρας του με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κάτι που έγινε και απετέλεσε το έναυσμα για το ξέσπασμα της κρίσης που οδήγησε ως εδώ τα πράγματα στη χώρα.

Σύμφωνα με υπολογισμούς ανεξάρτητων αναλυτών η Ουκρανία χρωστάει στη Ρωσία ποσά από 4 έως 15 δισεκατομμύρια δολάρια. Την ίδια ώρα που το συνολικό εξωτερικό της χρέος για τα επόμενα δύο χρόνια υπολογίζεται στα 35 δισ. δολάρια. Η νέα κυβέρνηση του Κιέβου – που δεν αναγνωρίζει ο Πούτιν – αδυνατεί να αποπληρώσει τα χρέη. Κι αν η Gazprom κλείσει τις κάνουλες, τότε η ουκρανική οικονομία θα καταρρεύσει ολοκληρωτικά.

Μόνο που από την Ουκρανία περνούν σήμερα αγωγοί φυσικού αερίου για την Ευρώπη. Αν η κάνουλα “κλείσει”, τότε αυτομάτως πολλές χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης θα στερηθούν το φυσικό αέριο. Με την εξαίρεση του αγωγού που έχει κατασκευάσει η Gazprom, σε συνεργασία με τις γερμανικές Ε.ΟΝ και BASF και τη γαλλική GDF Suez, διαμέσω της Βαλτικής θάλασσας. Ο λόγος για τον αγωγό Nord Stream μέσω του οποίου δυνητικά μπορούν να περάσουν 55 δισ. κυβικά μέτρα κάθε χρόνο, κατευθείαν από τη Ρωσία στη Γερμανία. Η Γερμανία εξαρτάται σχεδόν απόλυτα από το ρωσικό φυσικό αέριο και ως εκ τούτου η θέση της στη διαμάχη Μόσχας-Κιέβου είναι εξαιρετικά δύσκολη...

Η εναλλακτική είναι ο υπό κατασκευή δεύτερος αγωγός μέσω Βουλγαρίας, πάλι με συνδρομή της Gazprom. Ο λόγος για τον South Stream, τον αγωγό που θα περνάει από την Βουλγαρία, την Σερβία, την Ουγγαρία και την Ιταλία.

Την ίδια ώρα όμως και η Ουκρανία έχει προσπαθήσει να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό αέριο. Τα τελευταία χρόνια η ουκρανική κυβέρνηση έχει υπογράψει συμφωνίες με τις “δυτικές” Shell και ExxonMobil για έρευνες και εξόρυξη φυσικού αερίου από τη Μαύρη Θάλασσα. Η ουκρανική κυβέρνηση έδωσε επίσης άδεια στην αμερικανική Chevron να αρχίσει τις έρευνες για άντληση φυσικού αερίου από σχιστόλιθο στην περιοχή Ολέσκι, στα ανατολικά της χώρας. Εκεί όπου η Ρωσία φαίνεται πως θα συγκεντρώσει την πίεσή της, με δεδομένο πλέον πως ελέγχει απόλυτα την Κριμαία...

Τα ελληνικά οικονομικά συμφέροντα στην Ουκρανία

Στην Ουκρανία όμως στρέφουν τις τελευταίες ώρες και Έλληνες επιχειρηματίες. Κι αυτό γιατί στην ευρύτερη περιοχή διακυβεύονται πλέον σημαντικά οικονομικά συμφέροντά τους. (διαβάστε εδώ περισσότερα: http://www.protothema.gr/economy/article/357596/giati-i-krisi-stin-oukrania-akouba-kai-tis-ellinikes-epiheiriseis/ )

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, στην Ουκρανία οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν επενδύσεις άνω του μισού δισεκατομμυρίου ευρώ!

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία από το Γραφείο Εμπορικών Υποθέσεων της πρεσβείας μας στο Κίεβο οι συνολικές ελληνικές άμεσες επενδύσεις στην Ουκρανία ανέρχονταν στα 466,1 εκατ. δολ. στις 31 Δεκεμβρίου 2012.

Μεταξύ των 52 ελληνικών εταιρειών που έχουν καταγραφεί στο Γραφείο Ο.Ε.Υ. Κιέβου ως δραστηριοποιούμενες στην ουκρανική αγορά συγκαταλέγονται οι: Eurobank, Τράπεζα Πειραιώς, Alpha Bank, Coca Cola Hellenic, Ήφαιστος, Alumil, Balkan, Etem, Profilco, Yioula, Νεοχημική, Chipita, Sunlight, Printec, Γερμανός, Σαράντης, Informer.

Τέλος, τα τελευταία χρόνια αυξανόταν με σταθερούς ρυθμούς και το τουριστικό ρεύμα από την Ουκρανία προς τη χώρα μας. Πέρυσι οι Ουκρανοί τουρίστες, ιδίως στη Βόρεια Ελλάδα, ξεπέρασαν τις 110 χιλιάδες.