Γόρδιος δεσμός τα αυθαίρετα σε 145 οικισμούς της Αττικής

Αντιμέτωπη με 145 αυθαίρετους οικισμούς στην Αττική και περίπου 10.000 αυθαίρετα σπίτια που χτίστηκαν τα τελευταία χρόνια σε δάση και δασικές εκτάσεις θα βρεθεί σύντομα η ηγεσία του υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας στην προσπάθειά της να επιταχύνει τις διαδικασίες για την κύρωση των δασικών χαρτών.

Στους πρωταθλητές είναι η Ραφήνα, σε 13 παράνομους οικισμούς της οποίας έχουν ξεφυτρώσει 2.408 αυθαίρετα, και ακολουθούν: η Νέα Μάκρη με 1.513 αυθαίρετα σε 12 οικισμούς, τα Μέγαρα με 1.005 οικήματα σε 23 οικισμούς, η Ανοιξη με 935 αυθαίρετα σε 4 οικισμούς, ο Κάλαμος με 625 αυθαίρετα σε 14 οικισμούς, αλλά και περιοχές υψηλού βιοτικού επιπέδου όπως η Πεντέλη, όπου σε 7 οικισμούς εντοπίζονται 496 αυθαίρετα, η Κηφισιά, όπου σε 5 οικισμούς έχουν ανεγερθεί 82 αυθαίρετα, η Δροσιά, όπου σε έναν οικισμό υπάρχουν 110, και πάει λέγοντας... Μέχρι στιγμής στην Αττική δασικοί χάρτες έχουν αναρτηθεί σε Κηφισιά, Πεντέλη, Δροσιά Μαραθώνα και Φυλή. Ομως, ενώ οι ημερομηνίες υποβολής αντιρρήσεων έχουν λήξει προ πολλού, η επεξεργασία τους έχει κολλήσει στη σύσταση των αρμόδιων επιτροπών εξέτασης των αντιρρήσεων. Η κωλυσιεργία δεν είναι τυχαία και συνδέεται με τις αδυναμίες της Πολιτείας να διαχειριστεί την κατάσταση που αποκαλύπτει η καταγραφή των στοιχείων και το μέγεθος των καταπατήσεων.



Την ώρα που ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός Γιάννης Τσιρώνης δηλώνει αποφασισμένος να «ξεκολλήσει» τους δασικούς χάρτες ακόμη και αν χρειαστεί να αποχαρακτηρίσει δάση στα οποία βρίσκονται ολόκληροι οικισμοί, η πραγματικότητα είναι αποκαλυπτική. Σύμφωνα με στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το υπουργείο, το πρόβλημα στην Αττική εντοπίζεται σε 23 περιοχές στις οποίες τις τελευταίες δεκαετίες έχουν ξεφυτρώσει συνολικά 145 οικισμοί, οι περισσότεροι πλήρως οργανωμένοι με δίκτυα, δρόμους, σχολεία κ.ά. Με εξαίρεση την περιοχή του Αγίου Στεφάνου, για την οποία το περασμένο καλοκαίρι υπήρξε ειδική πρόβλεψη στο νομοσχέδιο του πρώην υπουργού Νίκου Ταγαρά για την περιβαλλοντική αναβάθμιση και την ιδιωτική πολεοδόμηση, οι υπόλοιποι οικισμοί βρίσκονται στον αέρα και μαζί τους πάνω από 40.000 πολίτες σε όλο το λεκανοπέδιο Αττικής. Πρόκειται για τις περιοχές Ανοιξη, Αχαρνές, Βίλια, Δροσιά, Εκάλη, Κάλαμο, Κηφισιά, Μαλακάσα, Μαραθώνα, Μέγαρα, Νέα Ερυθραία, Νέα Μάκρη, Νέα Πεντέλη, Νέα Παλάτια, Οινόη, Παλλήνη, Πεντέλη, Πικέρμι, Ραφήνα, Ροδόπολη, Σκάλα Ωρωπού και Σταμάτα. Με βάση τα στοιχεία, από τα οποία όμως απουσιάζουν και άλλες περιοχές-προπύργια αυθαιρέτων (π.χ. Κερατέα, Χέρωμα Βάρης κ.ά.), η συνολική έκταση των οικισμών που βρίσκονται εντός σχεδίου είναι περίπου 73.000 στρέμματα. Η επιφάνεια των αυθαίρετων οικισμών καλύπτει μια συνολική έκταση περίπου 25.000 στρεμμάτων. Το εντυπωσιακό είναι ότι υπάρχουν περιοχές, όπως η Ραφήνα, όπου οι παράνομοι οικισμοί καταλαμβάνουν έκταση 5.890 στρεμμάτων όταν στο Σχέδιο Πόλης βρίσκονται περίπου 3.000 στρέμματα! Αντίστοιχο παράδειγμα αποτελεί και η Ανοιξη. Η έκταση των αυθαίρετων οικισμών ανέρχεται στα 1.527 στρέμματα, όμως στο σχέδιο είναι μόλις 75. Το ίδιο και στον Κάλαμο: αυθαίρετα είναι 1.200 στρέμματα και εντός σχεδίου μόνο 647 στρέμματα.

Οι δασικοί χάρτες

Ανάλογα προβλήματα εντοπίζονται και σε άλλες περιοχές της χώρας, όπως στην Κορινθία, στη Φθιώτιδα, στη Χαλκιδική και τη Βοιωτία. Για παράδειγμα, στον Νομό Κορινθίας, σε μια συνολική έκταση 2.300.000 στρεμμάτων, δάση, δασικές και προστατευόμενες περιοχές υπολογίζεται ότι είναι τα 1.400.000 στρέμματα. Από αυτά, με βάση τις αναλύσεις των δασικών υπηρεσιών, οι παράνομοι οικισμοί εκτείνονται σε 3.960 στρέμματα.

Οι αυθαίρετοι οικισμοί είναι και ένας από τους κυριότερους λόγους για τους οποίους έχουν βαλτώσει οι διαδικασίες των δασικών χαρτών, καθώς η ανάρτηση και κύρωσή τους θα βγάλει όλους τους σκελετούς από το ντουλάπι. Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα -από το σύνολο της χώρας- oριστικούς δασικούς χάρτες έχουμε μόλις στο 0,56%!

Το κυριότερο στοιχείο είναι ότι με βάση τα εργαλεία που έχει σήμερα στα χέρια της η Πολιτεία η κατάσταση δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί χωρίς να θιγούν οι 10.000 ιδιοκτησίες που βρίσκονται μέσα στους 145 αυθαίρετους οικισμούς της Αττικής, αλλά και άλλων περιοχών, καθώς κανένας νόμος νομιμοποίησης αυθαιρέτων δεν θα μπορούσε να δώσει λύση σ’ αυτές τις προβληματικές περιοχές από τη στιγμή που είναι χαρακτηρισμένες ως δάση και δασικές εκτάσεις.

Το περασμένο καλοκαίρι υπήρξαν πρωτοβουλίες από τον κ. Ταγαρά για τη διευθέτηση βάσει κριτηρίων των οικισμών αυτών. Κατά την προεκλογική περίοδο μάλιστα υπήρξε και τροπολογία τριών βουλευτών από το Υπόλοιπο Αττικής (τους κυρίους Γιώργο Βλάχο, Θανάση Μπούρα, Βασίλη Οικονόμου) στο νομοσχέδιο για την υποχρεωτική εισφορά σε γη και χρήμα που νομοθετήθηκε το περασμένο Δεκέμβριο, για συνολική ρύθμιση των αυθαίρετων οικισμών. Δεν έγινε όμως αποδεκτή, καθώς θεωρήθηκε ότι δεν υπήρχε η απαιτούμενη πολιτική συναίνεση στη Βουλή για να ανοίξει ένα τόσο μεγάλο και ακανθώδες θέμα.

Ο νόμος για τα αυθαίρετα

Τι μπορεί να γίνει επομένως γι’ αυτές τις περιπτώσεις από τη στιγμή που η Πολιτεία δεν είναι διατεθειμένη να γκρεμίσει τα αυθαίρετα; «Με τη συνεργασία Πολεοδομίας και Δασικής Υπηρεσίας θα δούμε τι θα αποκατασταθεί ως δάσος, ακόμη και με κατεδάφιση αν πρόκειται για μεμονωμένες κατοικίες μέσα σε ένα δάσος. Σε περιοχές όμως όπου πλέον δεν υπάρχει δάσος παρά ένας οικισμός και πέντε άχτιστα οικόπεδα, τότε μιλάμε για αποχαρακτηρισμό», έχει δηλώσει από τις πρώτες μέρες στο υπουργείο ο «πράσινος» αναπληρωτής υπουργός Γ. Τσιρώνης.

Ο νέος υπουργός ετοιμάζεται να αναθεωρήσει τον νόμο για τα αυθαίρετα μέχρι το τέλος της άνοιξης, ξέρει όμως εκ των πραγμάτων ότι δεν θα μπορούσε να δώσει διέξοδο σε αυτές τις περιπτώσεις, καθώς οποιοσδήποτε νόμος έδινε «ομπρέλα» στους οικισμούς αυτούς θα κηρυσσόταν αντισυνταγματικός. Η λογική να εγκαταλείψεις το πρόβλημα και να το αφήσεις να διαιωνίζεται -όπως έγινε τα προηγούμενα χρόνια- δεν έχει διέξοδο, ειδικά σε μια κοινωνία που θα πρέπει να νοικοκυρέψει τα του χώρου της και να φτιάξει δασικούς χάρτες.

Ο κ. Τσιρώνης εμφανίζεται ρεαλιστής εγκαταλείποντας αφορισμούς, αλλά και την οξύτατη κριτική για τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων που άσκησαν όλο το προηγούμενο διάστημα τόσο το κόμμα του (Οικολόγοι Πράσινοι) όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ. Θεωρεί ότι η Πολιτεία έχει μεγάλες ευθύνες γι’ αυτό που έχει συμβεί τα τελευταία χρόνια με τα αυθαίρετα. Αν και συντάσσεται υπέρ των ριζικών αλλαγών στο νομοσχέδιο για τα δάση που ψήφισε η προηγούμενη κυβέρνηση, εμφανίζεται αποφασισμένος να βάλει νερό στο κρασί του. Η αρχή εκτιμάται ότι θα γίνει από τον Αγιο Στέφανο. Ο κ. Τσιρώνης έχει ταχθεί υπέρ της ψηφιακής αποτύπωσης των ορίων που προβλέπει ο νόμος. Γι’ αυτό εκτιμάται ότι δεν θα είναι στα θέματα όπου θα υπάρξουν διαφοροποιήσεις στις επικείμενες αλλαγές που ετοιμάζει.