Η ώρα της κάλπης για Πιερρακάκη και Bαν Πέτεγκεμ στη μάχη για το Eurogroup - Η διαδικασία και οι παράγοντες που θα κρίνουν το αποτέλεσμα

Η τελική μάχη για την προεδρία του Eurogroup, του άτυπου αλλά ισχυρού «κονκλάβιου» των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης ξεκινάει σήμερα (11/12) στις Βρυξέλλες και οι δύο βασικοί διεκδικητές της θέσης, ήτοι ο υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας Κυριάκος Πιερρακάκης και ο ομόλογός του από το Βέλγιο, Βινσέντ βαν Πέτεγκεμ θα πρέπει να περιμένουν μέχρι το απόγευμα για το αποτέλεσμα της κρίσιμης ψηφοφορίας, για την οποία διπλωμάτες και αξιωματούχοι της ΕΕ έχουν εκφράσει εξαιρετικά αποκλίνουσες και μερικές φορές αντιφατικές προβλέψεις.

Οι 20 υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης, οι οποίοι συνθέτουν το Eurogroup, θα αρχίσουν να συγκεντρώνονται στις Βρυξέλλες στις 15:00 ώρα Ελλάδας, ενώ η συνεδρίαση θα ξεκινήσει περίπου δύο ώρες μετά. Λίγο αργότερα, στα μέσα περίπου της συνεδρίασης, θα ξεκινήσει η διαδικασία μετά το πέρας της οποίας, άπαντες θα γνωρίζουν εάν ο πέμπτος πρόεδρος στην ιστορία του κλαμπ των κρατών – μελών της ΕΕ που χρησιμοποιούν το ευρώ ως επίσημο νόμισμά τους, θα καταφέρει να εκλεγεί από την πρώτη ψηφοφορία, ή εάν θα χρειαστεί και «δεύτερος γύρος».

Για να εξασφαλιστεί η προεδρία, είτε από τον κ. Πιερρακάκη, είτε από τον κ. βαν Πέτεγκεμ, οι οποίοι προέρχονται και οι δύο από το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) που κυριαρχεί στην πολιτική σκηνή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αρκεί η απλή πλειοψηφία. Κάτι που σημαίνει ότι θα χρειαστούν 11 ψήφοι από τις 20 συνολικά, για να φανεί εάν ο επόμενος πρόεδρος του Eurogroup θα προέρχεται από την Ελλάδα ή από το Βέλγιο. Δεν μπορεί να αποκλειστεί ότι, εάν δεν προκύψει πλειοψηφία για ένα όνομα, ο υποψήφιος που θα λάβει τις λιγότερες ψήφους να κληθεί να κάνει ένα βήμα πίσω και το Eurogroup να αναθέσει με ομοφωνία πλέον τα καθήκοντα στον νέο του πρόεδρο. Κάτι που έχει γίνει και στο παρελθόν.

Το 2017 ο Πορτογάλος Μάριο Σεντένο εξελέγη μετά από τρεις ψηφοφορίες, ενώ το 2020 ο Πασκάλ Ντόναχιου από την Ιρλανδία εξελέγη πρόεδρος του Eurogroup στον δεύτερο γύρο, επικρατώντας της Νάντια Καλβίνο από την Ισπανία, η οποία εθεωρείτο το αδιαμφισβήτητο φαβορί.

Οι παράγοντες που θα επηρεάσουν το αποτέλεσμα

Το ΕΛΚ διαθέτει έξι ψήφους, (Βέλγιο, Ελλάδα, Ιρλανδία, Λετονία, Λουξεμβούργο και Πορτογαλία) και συνεπώς, η διαδικασία δεν αναμένεται να καθοριστεί μόνο από πολιτικά κριτήρια και συσχετισμούς εντός των ευρωπαϊκών πολιτικών ομάδων, αλλά και από τις τρέχουσες γεωπολιτικές εξελίξεις.

Το Βέλγιο αντιτάσσεται σθεναρά σε κάθε προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά και πολλών άλλων κρατών – μελών της ΕΕ, στη χρήση «παγωμένων» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στην ΕΕ, για να χρηματοδοτήσει την Ουκρανία η οποία χρειάζεται άμεση οικονομική στήριξη. Περίπου 185 δισεκατομμύρια ευρώ σε παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία βρίσκονται υπό τη διαχείριση του χρηματοπιστωτικού αποθετηρίου Euroclear, με έδρα τις Βρυξέλλες, ενώ άλλα 25 δισ. ευρώ βρίσκονται σε ιδρύματα σε άλλα κράτη – μέλη της ΕΕ, όπως τη Γαλλία, τη Σουηδία και την Κύπρο.

Η κυβέρνηση του Βελγίου ανησυχεί ότι μπορεί τελικά να υποχρεωθεί να επιστρέψει τα χρήματα στη Μόσχα σε περίπτωση που η Ρωσία προσβάλει την απόφαση δέσμευσης αυτών των κεφαλαίων σε δικαστήριο στο Βέλγιο ή σε περίπτωση που δεν ανανεωθούν οι κυρώσεις προς τη Ρωσία. Η στάση του Βελγίου έχει δυσαρεστήσει αρκετά κράτη – μέλη της ΕΕ, με τις χώρες της βαλτικής, ήτοι Λιθουανία, Εσθονία και Λετονία, οι οποίες ανήκουν και οι τρεις στην Ευρωζώνη και, συνεπώς, διαθέτουν από μια ψήφο στο Eurogroup, να εμφανίζονται ιδιαίτερα ενοχλημένες.

Ωστόσο, αρκετοί υποστηρικτές του κ. βαν Πέτεγκεμ αντιστρέφουν το επιχείρημα, θεωρώντας ότι η ανάθεση της προεδρίας του Eurogroup στο Βέλγιο θα ήταν ένας καλός τρόπος για να κάμψουν τις αντιστάσεις της χώρας στη χρήση παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τις ανάγκες της Ουκρανίας.

Από την άλλη πλευρά η ανάληψη της προεδρίας του Eurogroup από τον Έλληνα υπουργό Οικονομικών κ. Πειρακκάκη θα έστελνε ένα σαφές μήνυμα προς κάθε πλευρά, καθώς θα σήμαινε ότι η «θεραπεία» που επιβλήθηκε στην Ελλάδα μετά την οικονομική κρίση, λειτούργησε, με αποτέλεσμα η χώρα μας να βρεθεί από μια κατάσταση στην οποία κινδύνευε να βρεθεί εκτός της Ευρωζώνης, σε σημείο πλέον να ασκεί την προεδρία της.

Η σύγκριση Βελγίου και Ελλάδας, σε θέματα δημοσίου χρέους και δημοσιονομικής πολιτικής, η οποία θα φάνταζε αδιανόητη πριν από μερικά χρόνια, δείχνει ότι οι προοπτικές της Ελλάδας είναι περισσότερο ευνοϊκές. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, o λόγος χρέους προς ΑΕΠ της Ελλάδας μειώνεται λόγω της ισχυρής ανάπτυξης και των πλεονασμάτων, ενώ του Βελγίου παραμένει υψηλός (περίπου 107% ΑΕΠ) και ενδέχεται να ξεπεράσει αυτόν της Ελλάδας, μέχρι το τέλος της δεκαετίας, εάν τα ελλείμματα δεν ελεγχθούν.

Οι «μουσικές καρέκλες» σε Βρυξέλλες και Φρανκφούρτη

Η πρώτη αποστολή του νέου προέδρου του Eurogroup, όποιος και εάν εκλεγεί, θα είναι να ξεκινήσει τις διαδικασίες για το λεγόμενο «παιχνίδι με τις μουσικές καρέκλες», καθώς μέσα στους επόμενους μήνες μερικές σημαντικές έδρες του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θα αλλάξουν χέρια, και οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης θα πρέπει να συμφωνήσουν για τη διάδοχη κατάσταση. Ο πρώτος που αναμένεται να αποχωρήσει από τη Φρανκφούρτη τον ερχόμενο Μάιο, είναι ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ Λουίς ντε Γκίντος από την Ισπανία και λίγο αργότερα ο Ιρλανδός Φίλιπ Λέιν. Η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ έχει ζητήσει κατ’ επανάληψη από τα κράτη – μέλη να προτείνουν περισσότερες γυναίκες για να καλύψουν αυτές τις θέσεις. Σε αυτό το πλαίσιο ακούστηκε ένα ακόμα όνομα από την Ελλάδα ως πιθανής διαδόχου του αντιπροέδρου ντε Γκίντος και συγκεκριμένα αυτό της κυρίας Χριστίνας Παπακωνσταντίνου, Υποδιοικήτριας της Τράπεζας της Ελλάδος. Ωστόσο, οι πιθανότητές της θα εξαρτηθούν, αναντίρρητα, από το εάν ο κ. Πιερρακάκης θα προεδρεύει του Eurogroup για τα επόμενα, τουλάχιστον 2,5 χρόνια.