Γιώργος Καραγιάννης

Δεν πάει πολύς καιρός από τότε που ήμασταν συγκλονισμένοι από τη δολοφονία του Άλκη και πάλι από χούλιγκανς. Και είχε περάσει κάμποσος καιρός από τότε που είχαμε ξανασυγκλονιστεί από την άλλη δολοφονία, του άλλου Μιχάλη και πάλι από χούλιγκανς. Γιατί λοιπόν ζούμε τη μέρα της μαρμότας, ξυπνώντας κάθε πρωί για να ζήσουμε τα ίδια πράγματα;

“Φταίει το κράτος”, θα πει κανείς. “Φταίει η Αστυνομία”. “Φταίει η Δικαιοσύνη”. Εντάξει, φταίνε. Αλλά φταίνε μόνο αυτοί; Ή μήπως είναι ζήτημα συνολικής κουλτούρας; Ναι, κουλτούρας.

Την ίδια μέρα με τη δολοφονία του Μιχάλη, ένας 50χρονος έπεφτε νεκρός, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης από τις γροθιές ενός 27χρονου διανομέα. Ο λόγος; Το θύμα έκανε παρατήρηση στον δράστη επειδή κινείτο -παράνομα- στον πεζόδρομο της Αγίας Σοφίας. Την προηγούμενη, είχαμε μάθει για τον ξυλοδαρμό ζευγαριού ηλικιωμένων σε παραλία επειδή… έστρωσαν πετσέτα. Και φυσικά, είχαμε συγκλονιστεί από τον άγριο ξυλοδαρμό της 43χρονης αστυνομικού από τον σύζυγό της, στη Λάρισα. Κάθε μέρα, ή σχεδόν κάθε μέρα, θα συγκλονιστούμε από ένα περιστατικό βίας.

Το ζητούμενο είναι ότι ίσως να μη μας συγκλονίζουν πια στα αλήθεια -ως κοινωνία- τέτοια περιστατικά. Ίσως να έχει ενσωματωθεί με την κουλτούρα μας. Το νταηλίκι να έχει γίνει δεύτερη φύση μας. Να έχουμε χούλιγκανς στη γειτονιά, στην παρέα, ακόμα και στο σπίτι μας. Χούλιγκανς που μπορεί να μην έχουν πατήσει στο γήπεδο ποτέ. Χούλιγκανς της διπλανής πόρτας με πεδίο δράσης το… σύμπαν.

“Ένα βίαιο πρόσωπο που καυγαδίζει ή προκαλεί ζημιά σε δημόσιους χώρους”: Αυτός είναι ο ορισμός που δίνει το λεξικό του Cambridge στη λέξη “χούλιγκαν”. Και τώρα σκεφτείτε πόσους και πόσες γνωρίζετε που να μπορούν να περιγραφούν με την παραπάνω φράση. Σκεφτείτε πόσες φορές καθημερινά, για μια απλή διαφωνία στο δρόμο, μια θέση πάρκινγκ, μια παραβίαση προτεραιότητας ή κάτι άλλο, ανταλλάσσονται ύβρεις ή γροθιές.

Σκεφτείτε πόσες φορές διαβάζετε απρόκλητα σχόλια βίας από συνανθρώπους σας για συνανθρώπους στα κοινωνικά δίκτυα. Πόσες φορές είδατε συμπεριφορά η οποία παραπέμπει σε μίσος. Πόσο συνηθισμένες έγιναν οι κακοποιητικές συμπεριφορές κάθε είδους. Πόσο συνηθισμένη είναι η καταστροφή των δημόσιων χώρων. Και πόσο ασυνήθιστη έγινε η ευγένεια, η καλοσύνη και ο πολιτισμός.

Ίσως κάποιοι να βρίσκουν “υπερβολικό” το σχόλιο περί κουλτούρας. Είναι όμως; Αρκεί να σκεφτεί κανείς το πόσο διαδεδομένο είναι, πια, το φαινόμενο του bullying και πόσο -ακόμα περισσότερο- διαδεδομένο είναι το φαινόμενο να εκθειάζεται καλλιτεχνικώς η “δουλειά” του μπράβου, ή του προαγωγού. Φυσικά, δεν φταίει ο καλλιτέχνης που υποδύεται τον γκάνγκστερ για να “πουλήσει”. Η τέχνη αντιγράφει τη ζωή. Την αλήθεια.

Και η αλήθεια, όσο και αν πονάει να την παραδεχτούμε, είναι ότι ο χουλιγκανισμός μας έχει διαποτίσει πια στην καθημερινότητά μας. Καυγάδες, φωνές, απειλές, επιβολή, σωματική και ψυχολογική βία με σκοπό την καταρράκωση του “αντιπάλου” και την “απόδειξη” ότι αυτός που κερδίζει είναι “ανώτερος” στην τροφική αλυσίδα της αστικής ζούγκλας όπου ζούμε.

Πότε έγινε αυτό και, κυρίως, γιατί έγινε; Πότε πάψαμε σαν λαός να έχουμε ως πρότυπα ανθρώπους που έδιναν ζωή και σε πέτρες με τις λέξεις, δημιουργούσαν παραδείσους με τα χέρια τους και τις φωνές τους; Πότε σταματήσαμε να διαβάζουμε βιβλία και εφημερίδες επειδή νομίσαμε ότι τα ξέρουμε όλα καλύτερα από τους άλλους; Πότε αρχίσαμε να θαυμάζουμε αυτούς που προκαλούν πόνο και κάναμε πρώτο στόχο της ζωής μας τη “μαγκιά”; Πότε γίναμε μια κοινωνία χουλιγκάνων και κυρίως, γιατί δεν θέλουμε να το αλλάξουμε αυτό;