Άννα Παναγιωταρέα

Κάποια θεωρούν ότι έχουν αναλάβει «εργολαβικά», επί δεκαετίες, την «υπεράσπιση των δίκιων» του λαού, ευαγγελιζόμενα τη ριζική αλλαγή του θεσμικού καθεστώτος. Η άκαμπτη ιδεολογική στάση τους παραπέμπει στη γλίσχρα κοινωνική αποδοχή τους, κατ’ αναλογία της αξιοπιστίας τους. Η αλματώδης εξέλιξη της χώρας, η ευρωπαϊκή προοπτική της, ο εκσυγχρονισμός του κράτους ρίχνονται, μετά βδελυγμίας, στο πυρ το εξώτερον. Στην ιδιοσυστασία τους η χώρα παραμένει στη μετεμφυλιακή περίοδο, όπου μίσος, ανασφάλεια, δυσπραγία τροφοδοτούσαν τη μαζική εγκατάλειψη της επαρχίας προς τα αστικά κέντρα της αντιπαροχής. Δημοκρατία, ευτυχώς, έχουμε και μπορεί ο καθένας να θρηνεί τη χαμένη «ψωροκώσταινα». Προσωπικά, τους αναγνωρίζω αυτό που δηλώνει ο στίχος του Κωνσταντίνου Καβάφη: Ποτέ από το χρέος μη κινούντες καθώς επιμένουν πεισματικά στην ιδεολογία τους, η οποία κατέρρευσε το 1990 με κρότο. Η συστηματική μελέτη του τρόπου παρουσίασης των γεγονότων αποδεικνύει μονομερή κομματική καταγραφή, αλλά και αξιοσημείωτη «εμμονή» στην υπεράσπιση των θέσεών τους από Συνέδριο σε Συνέδριο.

Με την, ούτως ειπείν, «παγωμένη» ενημέρωση, συνοδοιπορεί εμφαντικά μικρή ομάδα εντύπων και ηλεκτρονικών μέσων, αριστερών τρολ, εκφράζοντας τους επίγονους: «Εχουμε τις ρίζες μας στον Γράμμο» κι «ερχόμαστε από μακριά», κατά δήλωση Τσίπρα. Συμπεριφέρονται ως να βιώνουν την εποχή του κατατρεγμένου αριστερού «επειδή δεν συνεμορφώθη ως προς τας υποδείξεις». Τα φίλτρα διύλισης της είδησης έχουν χαρακτηριστικά επαναστατικά χωρίς αιτία. Ανάγουν το ασήμαντο σε περιούσιο και το δένδρο σε δάσος.

Νεοφυής μερίδα ΜΜΕ οικονομικών συμφερόντων εκτελούν εμπαθείς και έωλες επιθέσεις κατά του πρωθυπουργού, ψιμυθιωμένες με δημοκρατική επίφαση. Οι υποχθόνιοι ατραποί παρουσίασης της επικαιρότητας είναι αποκλειστικό προνόμιο της Ελλάδας; Τα ίδια προβλήματα αναφύονται σε ολόκληρη την Ευρώπη και πέραν του Ατλαντικού. Η ενημέρωση πλέον εμφανίζεται με ποικίλους, ετεροβαρείς και αμφιρρέποντες αφεντάδες…

Το ερώτημα είναι πόσο ανεκτικές και ανθεκτικές μένουν οι κοινωνίες στην αποδοχή ποικίλων φακών ανάγνωσης, αλλά και προσέγγισης της πραγματικότητας. Το κυριότερο: Πόσο συνεκτικές παραμένουν ώστε να απορροφήσουν κραδασμούς οξύτητας και τοξικότητας. Είναι προετοιμασμένες στη διάγνωση διαστρέβλωσης της αλήθειας; Στο παρελθόν, οι υποδοχείς των «ειδήσεων» λειτουργούσαν με κωδικούς ιδεολογικούς. Δεν έλειψαν οι ακρότητες «κομματικών πολέμων» οδηγώντας τη χώρα σε δεινές μέρες διχασμού και, εντέλει, δικτατορίας.

Μεταπολιτευτικά λειτουργεί ένα ιδεολογικό υπόβαθρο αντιπαλότητας προς διάκριση της ήρας από το σιτάρι. Σήμερα έχουν πολλαπλασιαστεί οι αιτίες που ο έντυπος λόγος απισχνούται. Ο παραδοσιακός χώρος ενημέρωσης οδηγήθηκε σε εξαφάνιση. Οι καλές προθέσεις στην είδηση είναι ζητούμενο. Το ερώτημα είναι: Υπάρχουν περιθώρια και δυνάμεις ανάκαμψης; Ο «σαν δημοσιογράφος» των social media, μισών τα πάντα και τους πάντες ως απείκασμα του εαυτού του, «αποκαλύπτει» σκάνδαλα, δήθεν «ειδήσεις» -του ύψους ή του βάθους- «πιστοποιημένες» από... τον φακό κινητού. Στο χάος της δήθεν πληροφόρησης συναντά ευήκοα ώτα επιδιώκοντας χιλιάδες likes που δεν παλεύονται! Η επίγνωση ότι η λαίλαπα παραπληροφόρησης των δύο τελευταίων δεκαετιών σακατεύει, διαστρεβλώνει και ασελγεί επί της υπόστασης των γεγονότων θα ήταν ίσως το πρώτο βήμα απεξάρτησης από τη θριαμβεύουσα συνωμοσιολογία. Για την ώρα αυτό δεν φαίνεται. Αν δεν χειροτερεύει...

Οφθαλμοφανές παράδειγμα ο τρόπος που βιώσαμε ως κοινωνία την οργιώδη παραπληροφόρηση με όχημα την τραγωδία των Τεμπών, όπου η πραγματικότητα δέχθηκε ατομική βόμβα αφανίζοντας τη νουνέχεια. Εξαφανίστηκαν «βαγόνια». Χάθηκαν στο μέτρημα «επιβάτες». Πυρ παράνομου ξυλόλιου, ως υγρόν πυρ (το λεγόμενον και πυρθαλάσσιον, πυρλαμπρόν, πυρσκευαστόν, επί Βυζαντίου), γνωστό στους Δυτικούς ως ignis graecus, εισέβαλε ορμητικά στην καθημερινότητά μας και κατέκαψε την κρίση μας. Εντέλει είναι η πραγματικότητα που «μπαζώθηκε» από αληθοφανείς υπερκείμενες κατασκευές...

Η κυβέρνηση μπορεί να επιβάλει την επιστροφή στη λογική; Οχι. Δεν θα χάσει η αντιπολίτευση -αξιωματική ή απαξιωμένη- το μόνο όπλο της: τρέφεται από τον παραλογισμό των διχαστικών γραμμών. Οι κραυγάζοντες «να καεί το μπουρδέλο η Βουλή» επανέρχονται ενδεδυμένοι την ευαισθησία των Τεμπών. Δεν επέδειξαν ανάλογη για τα θύματα στο Μάτι. Οι ασεβείς προς το μνημείο, με εικονικά νεκροταφεία, νυχτερινούς φρουρούς, ευαίσθητους Μπισμπίκηδες στην ανθρώπινη τραγωδία του Ρούτσι, επιχειρούν την επιστροφή τους ως αγανακτούντες. Προς τι οι οιμωγές «για τον κίνδυνο που διατρέχει η Δημοκρατία επειδή ο Μητσοτάκης... «κατεβάζει στρατό στον Αγνωστο Στρατιώτη»; Αγνοούν ότι οι δύο εύζωνοι -ευάλωτοι στις εκτοξευόμενες μολότοφ- που παραστέκουν στην άσβεστη φλόγα είναι επίλεκτοι στρατιώτες που υπηρετούν τη θητεία τους; Το σενάριο «δήθεν μπηχτής» Μαξίμου προς Δένδια -θεσμικά ο χώρος ανήκει στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας, η συντήρηση του μνημείου στο υπουργείο Πολιτισμού, η καθαριότητά του στον δήμο- είναι απόδειξη ότι η αντιπολίτευση «στραβά πατεί».

Δεν θέλουν η χώρα να πάει μπροστά; Δικαίωμά τους. Αλλά και δικαίωμα των πολλών η απόφασή τους «ες κάλλιον απεργάζεσθαι» το μέλλον της Ελλάδας.