Το ελληνικό μέλι και τα είδη του

Στην Ελλάδα υπάρχουν περισσότεροι από 25.000 παραγωγοί, οι οποίοι παράγουν ετησίως 12.000 τόνους μέλι. Το 60-70% από αυτό προέρχεται από μελιτώδεις εκκρίσεις (μέλι δάσους), ενώ το υπόλοιπο, από άνθη (ανθόμελο). Η μεγαλύτερη παραγωγή από το μέλι δάσους είναι το πευκόμελο, το μέλι ελάτης και το μέλι βελανιδιάς. Το κόστος του μελιού στην Ελλάδα κυμαίνεται από 8 έως και 20 ευρώ το κιλό ανάλογα με το είδος και την προέλευσή του. Συνήθως στα νησιά, που κατά το πλείστον παράγουν θυμαρίσιο μέλι, λόγω της μικρότερης παραγωγής είναι και πιο ακριβό.

Υπάρχουν δύο μεγάλες κατηγορίες μελιού και χαρακτηρίζονται σύμφωνα με την προέλευσή τους. Το ανθόμελο, που παράγεται από το νέκταρ των λουλουδιών και το μέλι των μελιτωμάτων, που παράγεται από το χυμό του πεύκου, της ελάτης και άλλων δασικών φυτών. Επίσης, ανάλογα με τον τρόπο κατεργασίας τους, περιγράφονται σαν μέλι κερήθρας, μέλι στραγγισμένο, μέλι φυγοκεντρήσεως, μέλι πιέσεως (που λαμβάνεται με πίεση των κερηθρών).

Τα βασικά μονοανθικά ανθόμελα

Θυμαρίσιο μέλι: Πολλοί το θεωρούν ως το καλύτερο και πιο γευστικό. Έχει πλούσιο άρωμα και λαμπερό, ανοιχτό χρώμα. Έχει μεγάλη αντοχή (κρυσταλλώνει σε διάστημα 6-18 μηνών από την παραγωγή του) και το φτιάχνουν πολύ στα ελληνικά νησιά, όπου έχει πολύ θυμάρι.

Μέλι πορτοκαλιάς: Έχει πολύ ωραίο άρωμα και γεύση, αλλά είναι ευαίσθητο και μπορεί να κρυσταλλώσει μέσα σε λίγους μήνες αλλάζοντας χρώμα, από ανοιχτό ξανθό μέχρι και σχεδόν άσπρο.

Ρεικόμελο ή αναματόμελο: Λένε ότι είναι το πιο υγιεινό μέλι. Έχει σκούρο ξανθό χρώμα, το οποίο αλλάζει σε κοκκινωπό καθώς περνάει ο καιρός. Κρυσταλλώνει γρήγορα, μέσα σε 1-3 μήνες.



Μέλι κουμαριάς: Χαρακτηρίζεται από μια ελαφρώς υπόπικρη γεύση. Γι’ αυτόν το λόγο συνήθως το αφήνουν μέσα στην κυψέλη για το ξεχειμώνιασμα του μελισσιού.

Μέλι καστανιάς: Πικρίζει λίγο και έχει έντονη γεύση και άρωμα. Κρυσταλλώνει αργά, μέσα σε 1-2 χρόνια. Πιο σπάνια μπορείτε να βρείτε σε μικρή παραγωγή μέλι από παλιούρι, ηλίανθο, βαμβάκι, αγριορίγανη, λεβάντα, σάλβια κ.ά.

Από το δάσος

Πευκόμελο: Είναι σίγουρα το πιο συνηθισμένο μέλι στην Ελλάδα και αποτελεί περίπου το 65% της συνολικής παραγωγής. Έχει έντονη γεύση, χωρίς να είναι ιδιαίτερα γλυκό και είναι από τις ποικιλίες μελιού που δεν κρυσταλλώνουν. Το πευκόμελο που παράγεται στην Ελλάδα και στην Τουρκία θεωρούνται τα καλύτερα του κόσμου.

Ελάτης: Συλλέγεται από ελληνικά ελατοδάση, έχει έντονη γεύση και θεωρείται από τα καλύτερα. Μεγάλο προσόν του το ότι δεν κρυσταλλώνει σχεδόν ποτέ. 

Μέλι βελανιδιάς: Θεωρείται το πιο σπάνιο και έχει ιδιαίτερη γεύση.

Πρόπολη, το πιο ισχυρό αντι-ιικό φυσικό φάρμακο
Το όνομά της -προ της πόλης- προδίδει και τη χρήση για την οποία προορίζεται, αφού οι μέλισσες χρησιμοποιούν την κολλώδη αυτή ουσία για να μικρύνουν την είσοδο της κυψέλης τους ή για να τη στεγανοποιήσουν όπου χρειάζεται. Κυρίως όμως τη χρησιμοποιούν για να απολυμαίνουν εσωτερικά την κυψέλη, καλύπτονας με την ουσία αυτή όλες τις εσωτερικές επιφάνειες. Η πρόπολη δημιουργείται από ρητίνες, που συλλέγουν οι μέλισσες από δέντρα και φυτά, το οποίο εμπλουτίζουν με κερί, γύρη, ένζυμα και άλλες δικές τους ουσίες. Το χρώμα της εξαρτάται από τα υλικά προέλευσής της, από τις προσμείξεις της με άλλες ουσίες κι από το χρόνο παραμονής της στην κυψέλη. Ποικίλει πάντως γενικά και είναι από πρασινο-κίτρινο μέχρι σκούρο καφέ. 

Στην αρχαιότητα ονομαζόταν και “μαύρο κερί”, ενώ όλοι οι μεσογειακοί λαοί τη χρησιμοποιούσαν ως φάρμακο σε διάφορες ασθένειες, ιδίως σε όσες σχετίζονταν με φλεγμονές ή εγκαύματα. Εκτός από την αντιφλεγμονώδη δράση της, έχει αντιμυκητιακές και αντιοξειδωτικές ιδιότητες, ενώ είναι ένα ισχυρότατο αντι-ιικό φυσικό σκεύασμα, καθώς καταπολεμά τους ιούς και ενισχύει δραστικά το ανοσοποιητικό σύστημα. Η πρόπολη εκτός από την κοινή γρίπη, καταπολεμά όλους τους ιούς, συμπεριλαμβανομένων και των πιο δυνατών Η1Ν1 και Η1Ν3, ιδιαίτερα αν συνδυάζεται με γύρη και βασιλικό πολτό. 



Γύρη, το πολυβιταμινούχο συμπλήρωμα διατροφής
Πρόκειται για την αγαπημένη τροφή των μελισσών και ειδικά των νεαρών μελισσών, αφού είναι πλούσια σε πρωτείνες, αμινοξέα, βιταμίνες, σάκχαρα και πολυφαινόλες. Η γύρη έχει παρόμοιες θεραπευτικές ιδιότητες με την πρόπολη και χρησιμοποιήται από τα αρχαία χρόνια σε όλο τον κόσμο. Κάνει πολύ καλό στη γρίπη και το κρύωμα, στις αλλεργίες αλλά και στο έλκος, την αναιμία και την κολίτιδα. Χρησιμοποιείται επίσης ως συμπλήρωμα διατροφής και ως τονωτικό, ενώ έχει και αντιγηραντικές ιδιότητες. Η συνιστώμενη ημερήσια δόση στους ανθρώπους είναι μία κουταλιά της σούπας το πρωί και μία το βράδυ πριν το φαγητό. Επειδή η γεύση της είναι λίγο πικρή, μπορεί να καταναλωθεί και αναμεμιγμένη με χυμό ή γάλα.

Βασιλικός πολτός: Το «γάλα των μελισσών»
Είναι μια κρεμώδης ουσία που εκκρίνεται από τους υποφαρυγγικούς αδένες των εργατριών μελισσών. Προορίζεται για τη διατροφή όλων των ατελών σταδίων της μέλισσας, γι’ αυτό και ονομάζεται «γάλα των μελισσών». Η ονομασία «βασιλικός πολτός» οφείλεται στο γεγονός ότι οι προνύμφες που προορίζονται να γίνουν βασίλισσες, καθώς επίσης και οι ενήλικες βασίλισσες τρέφονται αποκλειστικά με μεγάλες ποσότητες από αυτή την τροφή. 

Ο φρέσκος πολτός έχει λαμπερό, λευκό χρώμα και η υφή του είναι παχύρρευστη (μοιάζει με ζελατίνα), ενώ με την πάροδο του χρόνου γίνεται πιο συμπαγής. Πρόκειται στην ουσία για μια υπερτροφή, οι ευεργετικές ιδιότητες του οποίου είναι γνωστές εδώ και χιλιάδες χρόνια και σχετίζονται τόσο με θεραπείες διαφόρων ασθενειών, όσο και με τη γενικότερη ευεξία αλλά και πνευματική διαύγεια του οργανισμού. Κάνει επίσης καλό στα ρευματικά και στις αρθρίτιδες, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και τη σωματική αντοχή και βοηθά στη μείωση της πίεσης του αίματος.