Κέντρο Στρατηγικών Μελετών: Πλήρως εκτεθειμένη στις τουρκικές δυνάμεις η κυπριακή ΑΟΖ

Πλήρως εκτεθειμένη στις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις είναι η κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ), καθώς η Τουρκία διατηρεί συντριπτική και αδιαμφισβήτητη στρατιωτική υπεροχή στο κυπριακό χώρο σε όλους τους τομείς και ιδιαίτερα στο Ναυτικό και την Αεροπορία, σύμφωνα με την Ετήσια Έκθεση του Κυπριακού Κέντρου Στρατηγικών Μελετών για τις Στρατιωτικές Δυνάμεις στην Κύπρο το 2017.

Όπως αναφέρεται στα συμπεράσματα της έκθεσης, τα οποία αναλύει ο Διευθυντής του Κέντρου Δρ. Άριστος Αριστοτέλους, η Λευκωσία εκτός από διπλωματικά διαβήματα, δεν διαθέτει καμία απολύτως στρατιωτική απάντηση στις προκλήσεις της τουρκικής πλευράς στη θαλάσσια περιοχή.

«Το γεγονός αυτό αποκλείει το ενδεχόμενο θερμού επεισοδίου στην ΑΟΖ, αλλά αφήνει ανοικτή τη δυνατότητα παρεμπόδισης των διεξαγόμενων εκεί εργασιών από το τουρκικό πολεμικό ναυτικό, καθώς και άσκησης πιέσεων στο Κυπριακό » προστίθεται.

Σύμφωνα με την ίδια μελέτη, το ισοζύγιο δυνάμεων για τη Λευκωσία εμφανίζεται δυσμενέστερο το 2017, καθώς απέναντι στις 10.000 έμψυχου δυναμικού της Εθνικής Φρουράς, η Άγκυρα αντιπαρατάσσει 43.000 στρατεύματα. Συνεπώς «για κάθε ένα Εθνοφρουρό αναλογούν 4,3 Τούρκοι στρατιώτες ».

Βάσει των συμπερασμάτων της έκθεσης, οι συσχετισμοί στρατιωτικών δυνάμεων στην Κύπρο κατά το 2017 παρουσιάζονται πιο δυσμενείς για την Κυπριακή Δημοκρατία σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, καθώς η αριθμητική ισχύς των τουρκικών κατοχικών δυνάμεων έχει επανέλθει στα προηγούμενα της επίπεδα.

Αναφέρεται ακόμη ότι η μείωση του αριθμού των κληρωτών στην Εθνική Φρουρά, λόγω μειωμένου ρυθμού γεννητικότητας και δεκατετράμηνης θητείας, όπως και η μη αναπλήρωση ή ενίσχυση του οπλοστασίου της, θέτει τη δύναμη σε δυσχερέστερη θέση έναντι των κατοχικών στρατευμάτων και καθιστά το θέμα της ΑΟΖ «ευαίσθητο σημείο άσκησης στρατιωτικών πιέσεων στο Κυπριακό».

Συμπληρώνεται ότι η μείωση της θητείας στην Εθνική Φρουρά, χωρίς την εκ των προτέρων εξασφάλιση των αναγκαίων εξισορροπητικών ρυθμίσεων σε ανθρώπινο δυναμικό, οργάνωση, τεχνολογικά μέσα και εξοπλισμό, διεύρυνε περαιτέρω την ήδη υπάρχουσα διαφορά με την τουρκική πλευρά, όχι μόνο αριθμητικά αλλά και λειτουργικά.

Ισοζύγιο δυνάμεων

Το έμψυχο δυναμικό της Εθνικής Φρουράς παρουσιάζει σειρά μειώσεων τα τελευταία χρόνια που το φέρουν κατά μέσον όρο να ανέρχεται συνολικά γύρω στις 10.000 σε σύγκριση με 12.000 ή και 13.000 παλαιότερων χρόνων. Ο αριθμός των εφέδρων κυμαίνεται γύρω στις 50.000. Το δε σύνολο του ανθρώπινου στρατιωτικού δυναμικού υπό τα όπλα  περιλαμβανομένης και της ΕΛΔΥΚ (950) υπολογίζεται στις 60.950, σύμφωνα με την έκθεση του Κυπριακού Κέντρου Στρατηγικών Μελετών.

Η δύναμη των τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο σε ανθρώπινο δυναμικό το 2017 εκτιμάται ότι επανήλθε στα προηγούμενα αριθμητικά του επίπεδα, ήτοι στις 43.000 που ήταν πριν την απόσυρση ενός τάγματος πεζικού που είχε μεταφερθεί στην Νοτιοανατολική Τουρκία για τις ανάγκες των επιχειρήσεων στην περιοχή. Εφόσον προστεθούν οι 3.500 Τουρκοκύπριοι ένοπλοι και οι 26.000 έφεδροι, ο συνολικός αριθμός της δύναμης αυτής ανέρχεται στις 72.000, αναφέρεται.

Προστίθεται ότι από τα στοιχεία προκύπτει πως για κάθε ένα Εθνοφρουρό αναλογούν 4,3 Τούρκοι στρατιώτες, σε σύγκριση με 3,5 τον περασμένο χρόνο, ενώ όσον αφορά το σύνολο των δυνάμεων στις δύο πλευρές, οι αριθμητικές αναλογίες παραμένουν σχεδόν ένας Εθνοφρουρός  για κάθε 1,2 Τούρκους στρατιώτες.

Η κατάσταση το 2017 όσον αφορά το βασικό εξοπλισμό των δύο πλευρών στην Κύπρο δεν έχει βασικά μεταβληθεί. Η Εθνική Φρουρά υπολογίζεται ότι διαθέτει σήμερα 134 άρματα μάχης σε σύγκριση με 179 που διέθετε το 2011/12. Το αντίστοιχο τουρκικό δυναμικό σε άρματα μάχης ανέρχεται σε 348 σε σύγκριση με 449 που ήταν πριν το 2015.

Για κάθε άρμα μάχης της ΕΦ αναλογούν 2,5 τουρκικά σε σύγκριση με 2,8 προς 1 το 2012, 5,7 προς 1 το 1994 και 15 προς 1 το 1974. Λαμβανομένων υπόψη και των 61 Μ-48 της ΕΛΔΥΚ, η αναλογία μειώνεται ελαφρώς σε ένα άρμα της ΕΦ για κάθε 1,7 τουρκικά. 

Όσον αφορά τα Τεθωρακισμένα Οχήματα Μεταφοράς Προσωπικού (ΤΟΜΠ), η ΕΦ διαθέτει συνολικά 294 ΤΟΜΠ (περιλαμβανομένων και ΤΟΜΑ), με τις τουρκικές δυνάμεις να διαθέτουν 627. Δηλαδή για κάθε ένα ΤΟΜΠ της Εθνικής Φρουράς αναλογούν 2,1 τουρκικά, προστίθεται.
Ακόμη, αναφέρεται ότι «παραμένει ουσιαστικά αναπάντητη και καθοριστικής σημασίας η απειλή και η πρόκληση που προβάλει η Τουρκική Αεροπορία και το Ναυτικό στον αέρα και στη θάλασσα κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας».

Η δωρεάν παραχώρηση ενός σκάφους ανοικτής θαλάσσης από το Ομάν καθώς και οι φημολογούμενες μελλοντικές αγορές πλωτών μέσων από μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν αλλοιώνουν το ανισοζύγιο αυτό, συμπληρώνεται.

Εξάλλου, στην έκθεση σημειώνεται ότι οι προϋπολογισμοί για την άμυνα έχουν μειωθεί από €345.4 εκ. το 2010 σε €318.9 το 2016 επηρεάζοντας τα περιορισμένα ήδη εξοπλιστικά προγράμματα της Κυπριακής Δημοκρατίας και τις διεργασίες συντήρησης και εξασφάλισης ανταλλακτικών που μειώθηκαν κατά 34,2% για τις αντίστοιχες περιόδους.

Η πίεση αυτή, συμπληρώνεται, αναμένεται να συνεχισθεί και στο προβλεπτό μέλλον καθιστώντας στενά τα περιθώρια οποιασδήποτε ουσιαστικής ενίσχυσης της ΕΦ.

«Ο προϋπολογισμός για την άμυνα το 2017 ναι μεν προνοεί υψηλότερες συνολικές δαπάνες ύψους €352 εκ. αλλά αυτό οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στο μισθολόγιο των νέων εθελοντών επαγγελματιών στρατιωτών» γράφει η έκθεση.

Εξάλλου, αναφέρεται ότι η βασική δύναμη  των Βρετανών σε ανθρώπινο δυναμικό στην Κύπρο ανέρχεται στις 2.270, ενώ σε ότι αφορά τις επιχειρησιακές τους ανάγκες στην περιοχή, αυτές έχουν ενισχυθεί με πρόσθετες αεροπορικές δυνάμεις. Ένα σμήνος μαχητικών αεροσκαφών τύπου Tornado GR4 και 6 Typhoon FGR4, σταθμεύουν στο Ακρωτήρι για δράση κατά του Ισλαμικού Κράτους στα πλαίσια της “Οperation Shader”.

Τέλος, σχεδόν στα ίδια σχεδόν επίπεδα όπως πέρισυ παραμένουν οι δυνάμεις της Ειρηνευτικής Δύναμης των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο (ΟΥΝΦΙΚΥΠ), που ανέρχεται στα 958 άτομα.
 
Τα στοιχεία της Έκθεσης προέρχονται από ανοικτές πηγές, προσβάσιμες  στο κοινό, όπως το ΔΙΣΜ, το ΔΙΕΣ, ο ΟΑΣΕ, το ΝΑΤΟ, το Υπουργείο Οικονομικών.