Δείξε μου το πρότυπό σου να σου πω ποιος είσαι...

*Έλσα Μπάρδα - Κλινικός Ψυχολόγος - Αναλύτρια Εφαρμοσμένης Συμπεριφοράς

Πρότυπο θεωρείται ένα άτομο που θαυμάζουμε -π.χ. ο πατέρας, η μητέρα μας, ένας δάσκαλος, ένας παγκόσμιος ηγέτης, ένα δημόσιο πρόσωπο ή ακόμα κι ένας γείτονάς μας.

Η παιδική και εφηβική ηλικία επηρεάζει την διαμόρφωση χαρακτήρα, αλλά και την συμπεριφορά του παιδιού. Οι γονείς και το οικογενειακό περιβάλλον προβάλλουν στο παιδί ένα συγκεκριμένο μοτίβο συμπεριφορών, τις οποίες, μέσα από την μάθηση, μιμείται και στην ενήλικη ζωή του.

Τα «ΔΕΝ ΠΡΈΠΕΙ» του γονέα-πρότυπο

- Η αυστηρή αυτοκριτική του γονέα σαμποτάρει την αυτοπεποίθηση του παιδιού.

- Η επιφανειακή προσέγγιση των πραγμάτων και η εστίαση στα υλικά αγαθά υποτιμάει την δύναμη της αυτοεκτίμησης -π.χ. όταν ο γονέας επιβραβεύει μόνο την εξωτερική εμφάνιση του παιδιού ή το αν είναι δημοφιλές, τότε υποβιβάζει την σημασία της καλής συμπεριφοράς κτλ.

- Η δυσλειτουργική σχέση των γονιών με το φαγητό πιθανόν να περάσει και στο παιδί.

- Η υπερβολική εστίαση στο αποτέλεσμα και όχι στην προσπάθεια του παιδιού, σε όποια δραστηριότητα συμμετέχει, φέρνει τα αντίθετα από τα αναμενόμενα αποτελέσματα.

- Η δυσκολία διαχείρισης θυμού του γονέα είναι πιθανό να οδηγήσει σε συχνούς διαπληκτισμούς, περνώντας στο παιδί το μήνυμα ότι τα ξεσπάσματα και οι εντάσεις κυριαρχούν έναντι ενός πολιτισμένου διαλόγου. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της λεκτικής βίας στην οικογένεια, η οποία είτε θα αναπαραχθεί ως πρότυπο συμπεριφοράς και στο παιδί είτε το παιδί και αυριανός ενήλικας θα θεωρεί την λεκτική βια ως μια απόλυτα φυσιολογική συμπεριφορά.

- Ο αρνητικός σχολιασμός των άλλων ανθρώπων περνάει το μήνυμα στο παιδί ότι αποτελεί μέσο ανακούφισης των αρνητικών συναισθημάτων που αφορούν το ίδιο.

Είστε ο «καθρέφτης» των παιδιών σας… Γι' αυτό διδάξτε τα υγιείς συνήθειες, που εκφράζονται μέσα από θετικές συμπεριφορές.

Παιδικοί ήρωες και ταύτιση...

«Αρκεί να πω το όνομά μου, Έλσα, σε μικρά κοριτσάκια και αμέσως ακολουθεί ένα πλατύ χαμόγελο χαράς και η απάντηση "σαν την Elsa Frozen"».

Η μυθοπλασία και τα παραμύθια, από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα, όπου μεταφέρονται στη μεγάλη ή τη μικρή οθόνη, έχουν συνήθως διδακτικό περιεχόμενο, προβάλλοντας τις συμπεριφορές του ήρωα ή της ηρωίδας. Οι παιδικοί ήρωες, οι οποίοι αποτελούν πρότυπα θαυμασμού για τα παιδιά, όταν προβάλλουν θετικές συμπεριφορές (όχι βια και εκδικητική συμπεριφορά), όπως ευγένεια, καλοσύνη, γεναιοδωρία, συλλογικότητα, συνεργασία και αγωνιστικότητα, επιδρούν θετικά στην ψυχοσυναισθηματικη εξέλιξη των παιδιών.

Social media το νέο πρότυπο των εφήβων…

Η υπερβολική ενασχόληση των εφήβων με τα social media ορισμένες φορές ενδεχομένως να εκφράζει και την δυσαρέσκειά τους, καθώς και την απόρριψη από την πλευρά των εφήβων των σημερινών προτύπων της κοινωνίας. Όταν οι γονείς, εξαιτίας του φόρτου εργασίας, λείπουν αρκετές ώρες από το σπίτι, τότε τα παιδιά αναζητούν την επικοινωνία και το μοίρασμα των προβληματισμών τους μέσα από την παρέα τους στα social media.

Ο μόνος τρόπος ο γονέας να στρέψει το ενδιαφέρον του παιδιού του από την εικονική πραγματικότητα στην αληθινή επικοινωνία είναι μέσα από τον ποιοτικό χρόνο που θα περάσει μαζί του, καθώς και από εξωσχολικές δραστηριότητες.



Τα «mea culpa» των δημόσιων προσώπων

Τα δημόσια πρόσωπα ορισμένες φορές αποτελούν πρότυπα συμπεριφοράς, κυρίως για παιδιά στην εφηβεία. Όπως όλοι οι άνθρωποι, έτσι και τα δημόσια πρόσωπα ενδεχομένως να κάνουν λάθη. Επειδή λοιπόν ένα επώνυμο πρόσωπο πολλές φορές αποτελεί πρότυπο συμπεριφοράς, καλό είναι να προβάλλει θετικά μηνύματα ακόμα και μέσα από τα λάθη του και όχι να προκαλεί με την συμπεριφορά του.

«Τα παιδιά ποτέ δεν τα καταφέρνουν να ακούν τους μεγαλύτερους, αλλά πάντα καταφέρνουν να τους μιμούνται» -Τζέιμς Μπόλντουιν,  Αμερικανός συγγραφέας.


- Βρείτε την Έλσα Μπάρδα στις σελίδες της στο Facebook, πατώντας εδώ και εδώ - Twitter: https://twitter.com/elsa_barda
- email. elsabardapsychologist@hotmail.com

*Η Ελσα Μπάρδα έχει βασικό πτυχίο ψυχολογίας (BSc Honours), μετεκπαίδευση πρώτο μάστερ στην Κλινική Ψυχολογία (MSc Clin. Psy.) και δεύτερο μάστερ στην Εφαρμοσμένη Ανάλυση Συμπεριφοράς MSc (MSc ABA ). Η εκπαίδευση και μετεκπαίδευσή της έγινε στη Μ. Βρετανία. Έχει αναγνώριση πτυχίων από το ΔΟΑΤΑΠ και άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ψυχολόγου.