Στο πλαίσιο αυτό, επιβλητικές επαύλεις στα κοσμοπολίτικα νησιά του Αιγαίου, εντυπωσιακές κατοικίες στα βόρεια προάστια της Αθήνας, μικρά διαμερίσματα, ακόμα και απλά δωμάτια λίγων τετραγωνικών μέτρων στο κέντρο της πρωτεύουσας και σε πόλεις της περιφέρειας είναι διαθέσιμα όλο τον χρόνο προς ηλεκτρονική κράτηση. Με ημερήσιο κόστος φιλοξενίας που απευθύνεται σε όλα τα βαλάντια, το οποίο ενδεικτικά κυμαίνεται από μόλις 8 ευρώ για ένα υπνοδωμάτιο έως και 5.000 ευρώ για μια επιβλητική παραθαλάσσια βίλα τους θερινούς μήνες, πατώντας το κουμπί «enter» του υπολογιστή σας μπορείτε να «κλείσετε» το σπίτι της αρεσκείας σας. Ειδικά αν αναζητάτε κάτι διαφορετικό από την τυπική εικόνα ενός δωματίου ξενοδοχείου και φυσικά αν θέλετε να διαθέσετε το μικρότερο δυνατό ποσό για διανυκτέρευση σε έναν προορισμό. Από την άλλη, οι ιδιοκτήτες που συμμετέχουν σε αυτή την ανταποδοτική σχέση δείχνουν να έχουν βρει ένα εύκολο μέσο άντλησης εσόδων προκειμένου να ανταποκριθούν στη λυπητερή του ΕΝΦΙΑ, να καλύψουν τα λειτουργικά έξοδα των κατοικιών τους, αλλά και να έχουν ένα σημαντικό συμπληρωματικό εισόδημα στη μνημονιακή Ελλάδα, χάρη στην τουριστική ανάπτυξη.
Οι ιδιοκτήτες-ξενοδόχοι αναρτούν στο Ιντερνετ μαζί με τις φωτογραφίες του σπιτιού και προσωπικές τους, καθώς και ένα σύντομο βιογραφικό προκειμένου να συστηθούν στους υποψήφιους πελάτες
Αυτή η διαφορετική επιχειρηματική δραστηριότητα αναπτύσσεται μέσω του χαρτοφυλακίου ελληνικών ακινήτων και παρεχόμενων υπηρεσιών τους που φιλοξενείται σε διεθνείς ιστοσελίδες με τεράστια επισκεψιμότητα. Αιχμή όλων αποτελεί το εν Ελλάδι παράρτημα της Airbnb, της μεγαλύτερης εταιρείας παγκοσμίως καταχώρησης και κράτησης καταλυμάτων αυτού του τύπου. Με περισσότερες από 800.000 προτάσεις σε 34.000 πόλεις και 190 χώρες, ο αμερικανικός κολοσσός, που ξεκίνησε περισσότερο ως μια διαφορετική τουριστική συλλογικότητα, με εκτιμώμενη αξία σήμερα τα 7,5 δισ. ευρώ, ηγείται του κλάδου εύρεσης κατοικιών είτε μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή είτε μέσω κινητού τηλεφώνου.
Βέβαια, η επέλαση της εταιρείας με έδρα το Σαν Φρανσίσκο, αλλά και μερικών άλλων ομοειδών της ακόμα, εκτός του ότι έχει αναδιανείμει την πίτα στον τουριστικό χάρτη, έχει προκαλέσει και την εμπλοκή εισαγγελικών αρχών στις ΗΠΑ και σε άλλα κράτη αναφορικά με το νόμιμο ή μη της βραχυπρόθεσμης μίσθωσης κατοικιών σε σχέση με το ισχύον εγχώριο νομικό πλαίσιό τους. Οπως στην περίπτωση της Καταλονίας, όπου οι τοπικές αρχές επέβαλαν πρόστιμο κατηγορώντας την εταιρεία ότι προχωρούσε σε ενοικιάσεις ακινήτων χωρίς την απαιτούμενη άδεια. Στην Αυστραλία δε, οι Αρχές απειλούν με το αστρονομικό πρόστιμο του 1 εκατ. δολαρίων τους πολίτες που θα νοικιάσουν παράνομα τις κατοικίες τους ή τμήματα αυτών μέσω του συγκεκριμένου ιστότοπου.
Ανθρωποι κάθε κοινωνικής τάξης, στην πλειοψηφία τους νεαροί, νοικιάζουν μέσω Διαδικτύου από απλά δωμάτια στο σπίτι τους μέχρι ολόκληρα διαμερίσματα
Οι εγγεγραμμένοι Ελληνες ιδιοκτήτες στη διαδικτυακή πλατφόρμα έχουν τη δυνατότητα να καταχωρούν άλμπουμ φωτογραφιών των σπιτιών τους, ένα σύντομο βιογραφικό τους, προσωπική φωτογραφία τους και γενικότερα κάθε πληροφοριακό στοιχείο για το κατάλυμα και την προσωπικότητά τους που θα εμπνεύσει αίσθημα ασφάλειας και οικειότητας στους υποψήφιους πελάτες και θα τους οδηγήσει στην πόρτα τους. Και φυσικά την τιμή διανυκτέρευσης. Στην πλειοψηφία τους πρόκειται για νέους ανθρώπους κάθε επαγγελματικής κατηγορίας, που δηλώνουν ότι η αγάπη τους για τα ταξίδια και η διεύρυνση του κύκλου γνωριμιών τους αποτελούν συστατικό στοιχείο της προσωπικότητάς τους.
Επιχειρηματολογώντας για την κοινωνικότητά τους, τον φιλικό χαρακτήρα τους και προπάντων για την άψογη φιλοξενία τους, είναι έτοιμοι σε πολλές περιπτώσεις, αν το θελήσετε, να σας ξεναγήσουν οι ίδιοι στα μικρά και μεγάλα μυστικά του τόπου τους.
Και δωρεάν φαγητό και ποτό
Η νέα τάση καταφέρνει να παντρεύει τους ανοιχτούς διαπροσωπικούς ορίζοντες με την οικονομική ενίσχυση σε δύσκολες οικονομικές συνθήκες. Οπως στην περίπτωση του Αντώνη, ιδιοκτήτη ενός κοινόχρηστου δωματίου με 8 κρεβάτια στον Νέο Κόσμο, ο οποίος δηλώνει ότι του αρέσει να μαγειρεύει για τους φιλοξενούμενούς του και να τους δείχνει τα αξιοθέατα της Αθήνας. «Το ποσό που πληρώνετε πηγαίνει κατευθείαν στους λογαριασμούς του σπιτιού, σε φαγητό και ποτό που προσφέρω δωρεάν.
Είναι κάτι σαν χορηγία. Ρωτήστε με για τους λογαριασμούς της ΔΕΗ, του νερού και του Ιντερνετ», λέει ιδιοκτήτης δωματίου με 8 κρεβάτια. Κάποιοι άλλοι μοιράζονται το σπίτι τους προσφέροντας προς ενοικίαση ένα μόνο δωμάτιο. Οπως η Ελλη, η οποία διαθέτει δωμάτιο 20 τ.μ. στο κέντρο της Αθήνας αντί 18 ευρώ ανά διανυκτέρευση, σημειώνοντας ότι ως οικοδεσπότης της Airbnb περιμένει να της δοθεί η δυνατότητα «να συναντήσω ανθρώπους από όλο τον κόσμο και να τους δείξω την ελληνική κουλτούρα, κάνοντάς τους να αποκτήσουν μια ολοκληρωμένη αίσθηση για τη χώρα μας».
Κοινόχρηστο δωμάτιο στο Νέο Κόσμο
Η διαδικτυακή παραχώρηση αποτελεί λύση και για όσους διαθέτουν δεύτερη ανοίκιαστη κατοικία ή για εκείνους που λείπουν συχνά σε ταξίδια. Από την πλευρά τους, οι διαδικτυακοί επισκέπτες των ηλεκτρονικών κρατήσεων μπορούν να κατηγοριοποιήσουν τα καταλύματα του προορισμού τους με κριτήρια τιμής και τύπου ακινήτου (ολόκληρος χώρος, ιδιωτικό δωμάτιο, κοινόχρηστο δωμάτιο). Επίσης έχουν τη δυνατότητα να πληροφορηθούν για τους κανόνες διαμονής στο σπίτι, αν δηλαδή επιτρέπονται κατοικίδια, το κάπνισμα στους εσωτερικούς χώρους, ποιες είναι οι ώρες κοινής ησυχίας και οι σχέσεις με τους γείτονες, για αποκατάσταση τυχόν ζημιών κ.ά.
Μόνο 4.381 με σήμα ΕΟΤ
Στο μεταξύ, αυτές οι δεκάδες χιλιάδες διαδικτυακές μισθώσεις συμβαίνουν τη στιγμή που σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΕΟΤ έχουν χορηγηθεί συνολικά 4.381 άδειες λειτουργίας για αυτοεξυπηρετούμενα καταλύματα (κατοικίες και επαύλεις σε εθνικό επίπεδο), με τους ξενοδόχους να θεωρούν ότι αυτή η εναλλακτική τάση απειλεί να τινάξει στον αέρα τον κλάδο τους. Πέρα δηλαδή από την αρχική ακτιβιστική σύλληψη της ιδέας από μια παρέα Αμερικανών λίγα χρόνια πριν, η προσέγγιση στην πράξη αυτή της μορφής αδήλωτης επιχειρηματικότητας δημιουργεί οικονομικά ζητήματα ευρείας κλίμακας που διερευνώνται από τις αρμόδιες αρχές.
Ιστοσελίδα ενοικιάσεων
Οι συγκεκριμένες μισθώσεις στη συντριπτική πλειονότητά τους παραμένουν αδήλωτες καθώς δεν υπάρχουν καν παραστατικά για την πραγματοποίησή τους, αφού η καταβολή του τιμήματος «στο χέρι» αποτελεί τη συνηθέστερη πρακτική. Εξαιτίας των νέων δεδομένων κυρίως στον χώρο των βραχυχρόνιων μισθώσεων πολυτελών παραθεριστικών κατοικιών το περασμένο καλοκαίρι, απλουστεύθηκε η σχετική διαδικασία αδειοδότησής τους από το υπουργείο Τουρισμού ώστε να μπορούν να ενοικιάζονται νόμιμα οι τουριστικές επιπλωμένες επαύλεις, επιφάνειας τουλάχιστον 80 τ.μ., οι οποίες έχουν δομηθεί με όρους δόμησης κατοικίας και έχουν ανεξάρτητη εξωτερική προσπέλαση.
Μιλώντας στο «ΘΕΜΑ» για τις διαδικτυακές ενοικιάσεις, ο πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος Γιώργος Τσακίρης κάνει λόγο για «μεγάλη πληγή για τον ελληνικό τουρισμό και την ελληνική οικονομία» και για «αθέμιτο ανταγωνισμό εκ μέρους των παρανόμως ενοικιαζόμενων καταλυμάτων προς τα νομίμως λειτουργούντα». Σύμφωνα με τον κ. Τσακίρη, οι επιπτώσεις του φαινομένου αφορούν στην «απώλεια του ΦΠΑ, των δημοτικών φόρων, των φόρων εισοδήματος, τη μαύρη εργασία, την αδιευκρίνιστη και ανεξέλεγκτη ποιότητα παρεχόμενων υπηρεσιών και την ασφάλεια των επισκεπτών στη χώρα μας». Με βάση τις εκτιμήσεις του Επιμελητηρίου, «οι απώλειες σε τουριστικό συνάλλαγμα εκτιμάται ότι φέτος θα ξεπεράσουν το 1 δισ. ευρώ, με 50.000-60.000 ελληνικά σπίτια και δωμάτια να νοικιάζονται μέσα από σελίδες σε ηλεκτρονικά sites».
Επιπλέον, μέσα από συντονισμένες προσπάθειες σε ευρωπαϊκό επίπεδο επιχειρείται να υιοθετηθούν οι πολιτικές εκείνες που θα δώσουν απάντηση στα προβλήματα που έχουν ανακύψει. Για πρώτη φορά το ζήτημα αυτό συζητήθηκε τον Οκτώβριο του 2013 στη γενική συνέλευση της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Ξενοδόχων και Εστιατόρων, στην τελευταία συνεδρίαση της οποίας πριν από λίγες ημέρες στις Βρυξέλλες τονίστηκε ότι «η παράνομη ενοικίαση κατοικιών εξελίχθηκε στο βασικότερο ευρωπαϊκό πρόβλημα, με την Ισπανία να καταγράφει την απώλεια στο επτάμηνο Ιανουαρίου - Ιουλίου 7 εκατομμυρίων τουριστών, με τεράστιες παράλληλες επιπτώσεις στην οικονομική απόδοση του τουριστικού τομέα και την απασχόληση».
Βίλα στη Μύκονο
400 καταλύματα στα Εξάρχεια
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Αθηνών-Αττικής Αλέξανδρος Βασιλικός σημειώνει: «Ως Ενωση Ξενοδόχων έχουμε καταμετρήσει 6.000 διαδικτυακές καταχωρήσεις καταλυμάτων μόνο στην Αττική. Στα Εξάρχεια τα αντίστοιχα προς ενοικίαση δωμάτια και σπίτια είναι περίπου 400. Υπάρχει και ένα θέμα για το πώς αυτά τα καταλύματα αποδίδουν στο Ελληνικό Δημόσιο τους αναλογούντες φόρους. Εκεί πλέον τίθεται θέμα αθέμιτου ανταγωνισμού. Δεν μπορεί τα διαδικτυακά καταλύματα να είναι στο απυρόβλητο. Είμαστε σε συνεχείς επαφές με τα υπουργεία Τουρισμού, Οικονομικών και Ανάπτυξης και γίνονται συζητήσεις προκειμένου να λυθεί αυτό το ζήτημα. Εμείς ζητούμε ελέγχους».
Ο κ. Βασιλικός τονίζει ότι «υπάρχει μια μεγάλη αναντιστοιχία με την αύξηση των αφίξεων στο αεροδρόμιο “Ελευθέριος Βενιζέλος” σε σχέση με την πληρότητα των ξενοδοχείων της Αττικής. Αυτή τη στιγμή καταγράφεται μια μεγάλη αύξηση των αφίξεων αλλοδαπών, αλλά μόνο ένας στους δύο χρησιμοποιεί ξενοδοχείο. Αν και αυτό δεν συνεπάγεται αυτομάτως ότι ένας στους δύο φιλοξενείται σε αυτά τα καταλύματα, δημιουργούνται αμέσως ερωτήματα και κενά».
