Το success story του δήμου της Αθηναϊκής Ριβιέρας

Η περίπτωση της πορείας του Δήμου Βάρης - Βούλας  -Βουλιαγμένης, της πόλης που χτυπά στην καρδιά της Αθηναϊκής Ριβιέρας και του δημάρχου της Γρηγόρη Κωνσταντέλλου, είναι η πλέον χαρακτηριστική ως case study δημόσιας διοίκησης τόσο για τον αριθμό όσο και για την ποιότητα των επιτευγμάτων που πέτυχε κατά την ιδιαίτερα δύσκολη -πολιτικά και οικονομικά- πενταετία 2014-19. Μια πορεία που οικοδομήθηκε από 290 μικρά και μεγάλα έργα, τα οποία υλοποιήθηκαν αθόρυβα, χωρίς τυμπανοκρουσίες και φιέστες εγκαινίων και επιβραβεύτηκαν πανηγυρικά από τους πολίτες, οι οποίοι στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές έδωσαν με 73% από τον πρώτο γύρο εντολή στον κ. Κωνσταντέλλο να συνεχίσει το έργο του.

Ο δήμαρχος των 3Β, όπως συχνά αποκαλείται ο Δήμος Βάρης Βούλας-Βουλιαγμένης, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί  πολιτικό φαινόμενο. Το 2014 κέρδισε στον... πόντο, με διαφορά μόλις 8 ψήφων από τον ανθυποψήφιό του, φέρνοντας ένα αποτέλεσμα που χρειάστηκε αποφάσεις του Εκλογοδικείου και του Συμβουλίου της Επικρατείας για να επικυρωθεί. Το πώς ο πολιτικά τριχοτομημένος καλλικρατικός δήμος του 2014 μετατοπίστηκε σε τέτοιο βαθμό ώστε ο Κωνσταντέλλος να ξεπεράσει τα θρυλικά ποσοστά που κατέγραφε ο προκάτοχός του και μύθος της Αυτοδιοίκησης Γρηγόρης Κασιδόκωστας, και στις 3 δημοτικές ενότητες, είναι φαινομενικά ένα πολιτικό παράδοξο, όμως η εξήγησή του βρίσκεται εύκολα αν ξεφυλλίσει κάποιος τα πεπραγμένα της προηγούμενης θητείας και πολύ περισσότερο αν βιώσει τις αλλαγές στις τρεις πόλεις.

Το ποιος είναι ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος από άποψη διοικητικών ικανοτήτων έγινε αντιληπτό σε ολόκληρη την Αττική τον Σεπτέμβριο του 2017, όταν το ναυάγιο του «Αγία Ζώνη ΙΙ» γέμισε τον Σαρωνικό με πετρέλαιο. Με αστραπιαίες κινήσεις -και υπερβαίνοντας τις τυπικές αρμοδιότητες του δήμου- ο Κωνσταντέλλος παρήγγειλε και πόντισε ένα πλωτό φράγμα 3,5 χιλιομέτρων, διασώζοντας τις ακτές του δήμου του από τον μαύρο εφιάλτη που κατέκλυσε την παραλιακή ζώνη. Αλλωστε, από την πρώτη στιγμή ανάληψης των καθηκόντων του επέδειξε πυγμή υπέρ του δημοσίου συμφέροντος χωρίς κανένα δισταγμό: επέβαλε κανόνες στους επιχειρηματίες, σφράγισε νυχτερινά κέντρα που για πολλά χρόνια ταλαιπωρούσαν τους κατοίκους της πόλης αλλά και το Ασκληπιείο Βούλας, ενώ για την προστασία του πρασίνου και της φυσιογνωμίας της περιοχής δεν δίστασε να συγκρουστεί σε κορυφαίο επίπεδο ακόμη και με την Εκκλησία της Ελλάδος μόλις δύο μήνες πριν από τις δημοτικές εκλογές.

Ρεκόρ ανακύκλωσης

Αρχικά, ο Γρ. Κωνσταντέλλος ήταν ο πρώτος αιρετός της Αττικής που άνοιξε θαρρετά το ασφυκτικό πρόβλημα της διαχείρισης απορριμμάτων. Θέτοντας τον δάκτυλον επί τον τύπον των ήλων και αναλαμβάνοντας πλήρως το πολιτικό κόστος, διερεύνησε με την αρωγή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου την πιθανότητα δημιουργίας τοπικής μονάδας διαχείρισης αποβλήτων. Το σχέδιο, οι λεπτομέρειες του οποίου συζητήθηκαν ανοιχτά με διαδικασίες διαβούλευσης, κρίθηκε τελικά περιβαλλοντικά μεν ωφέλιμο, αλλά οικονομικά μη βιώσιμο.

Παράλληλα όμως υλοποίησε σε όλο τον δήμο ένα σαρωτικό πρόγραμμα ανακύκλωσης πράσινων και βιοαποδομήσιμων αποβλήτων, φτάνοντας το ποσοστό της εκτροπής από την ταφή στο 36%, μια επίδοση που συνιστά εθνικό ρεκόρ και η οποία άφησε στα δημοτικά ταμεία εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ. Παράλληλα, ο Δήμος Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης τρέχει πιλοτικά σε μια συνοικία του το πρώτο στην Ελλάδα πρόγραμμα συλλογής αποβλήτων σε 6 χωριστά ρεύματα, με στόχο να καθιερώσει μια ριζικά διαφορετική κουλτούρα αντιμετώπισης των σκουπιδιών στους κατοίκους του.

Προσέλκυση επενδύσεων

Η μεγαλύτερη ιστορία πάντως επιτυχίας στον παραλιακό δήμο επί θητείας Κωνσταντέλλου είναι η διασύνδεσή του με την αγορά και η προσέλκυση σημαντικών επενδύσεων. Σε μια περίοδο που τη χαρακτήρισε η πολιτική αβεβαιότητα και η καχυποψία του επιχειρηματικού κόσμου προς το Δημόσιο και τους φορείς του, ο δήμος των 3Β κατόρθωσε να κάνει τη διαφορά, συμβάλλοντας καθοριστικά στην ολοκλήρωση της επένδυσης στον «Αστέρα Βουλιαγμένης» ύστερα από το αρχικό ναυάγιο, αλλά και ολοκληρώνοντας ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο: τη σύναψη συμβάσεων με εμβληματικούς τουριστικούς ομίλους για τρεις οργανωμένες ακτές του δήμου που μέχρι σήμερα παρέμεναν κλειστές με στόχο την αναβίωσή τους.

Είναι από κάθε άποψη αξιοσημείωτο ότι ένας δήμος εν μέσω κρίσης κατόρθωσε να συνάψει συμφωνίες για ιδιωτικές επενδύσεις ύψους 13 εκατ. ευρώ, δημιουργώντας 500 νέες θέσεις εργασίας και ενισχύοντας τα ταμεία του με περίπου 1 εκατ. ευρώ τον χρόνο, κρατώντας παράλληλα την πρόσβαση των δημοτών στις ακτές ελεύθερη.

Οι οργανωμένες ακτές άλλωστε περιήλθαν στη διαχείριση του δήμου μετά από μεθοδευμένες προσπάθειες της δημοτικής αρχής, ικανοποιώντας ένα αίτημα δεκαετιών. Πρέπει να τονιστεί, δε, ότι από τις ελεύθερες παραλίες της περιοχής κατεδαφίστηκαν παράνομες εγκαταστάσεις που υπήρχαν επί σαράντα και πλέον χρόνια με αποτέλεσμα να απομακρυνθούν 3.000 κυβικά μέτρα τσιμέντο.

Αποδείχτηκε επίσης ότι ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος διαθέτει τις πολιτικές δεξιότητες που απαιτεί η υπερκομματική θέση του, μολονότι δεν απέκρυψε ποτέ την ιδεολογική του ταυτότητα. Απέναντι σε μια περιφερειακή διοίκηση με καθαρά αντίθετο πολιτικό προσανατολισμό, διεκδίκησε εγκαίρως και με ώριμες μελέτες μια σειρά σημαντικών έργων υποδομής, εξασφαλίζοντας χρηματοδοτήσεις ύψους 43 εκατ. ευρώ. Και τα 10 μεγάλα αυτά έργα ξεκίνησαν να υλοποιούνται εντός της θητείας που μόλις τελείωσε, αποδεικνύοντας ότι τα γραφειοκρατικά εμπόδια στη διοίκηση μπορούν να ξεπεραστούν, αρκεί να υπάρχουν αποφασιστικές διοικήσεις με γνώση και σωστά αντανακλαστικά. Συνολικά, η δημοτική αρχή Κωνσταντέλλου αξιοποίησε όλα τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία (ΕΣΠΑ, Φιλόδημος, Πράσινο Ταμείο, Horizon, Life+, Interreg κ.ά.), μεγεθύνοντας σημαντικά το τεχνικό πρόγραμμα του δήμου και εμπλουτίζοντας τις υπηρεσίες προς τους πολίτες χωρίς να επιβαρύνει τον δημοτικό προϋπολογισμό, ενώ το σύνολο των πόρων που άντλησε ο Δήμος από την Περιφέρεια, τα ευρωπαϊκά και εθνικά προγράμματα ανήλθαν σε 65 εκατ. ευρώ.

Σύγχρονη πόλη

Πάνω απ’ όλα, η καθημερινότητα στον Δήμο Βάρης - Βούλας  -Βουλιαγμένης κυλά σε διαφορετικούς ρυθμούς τα τελευταία 5 χρόνια. Κι αυτό είναι ένα κορυφαίο γεγονός που οι εκλογείς πίστωσαν στον Γρηγόρη Κωνσταντέλλο. Από το σύνολο των παρεμβάσεων αυτών, ξεχωρίζουν δύο:
Πρώτον, ανακατασκευάστηκαν πλήρως και έλαβαν νόμιμη πιστοποίηση με σύγχρονα και ταιριαστά στο τοπίο όργανα το σύνολο των 54 παιδικών χαρών. Ως μέτρο σύγκρισης και μόνο, ο μεγαλύτερος δήμος της χώρας, η Αθήνα, σήμερα έχει πιστοποιήσει μόλις 28 παιδικές χαρές από τις 70 που βρίσκονται εντός των ορίων του. Δεύτερον, η πόλη φωτίστηκε από 9.000 φωτιστικά σώματα νέας τεχνολογίας εξοικονόμησης ενέργειας. Ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος διενήργησε τον πρώτο στη χώρα διεθνή διαγωνισμό για την αλλαγή όλου του δικτύου οδοφωτισμού, ενώ φώτισε με LED και τους κοινόχρηστους χώρους, αλλάζοντας την όψη του δήμου κατά τη διάρκεια της νύχτας, που πλέον δεν κρύβει σκοτεινές παγίδες, και εξοικονομώντας παράλληλα τεράστια ποσά από την κατανάλωση ρεύματος (πάνω από 60%). Με τις επιδόσεις αυτές, ο Δήμος Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης έπιασε και τους στόχους του «Συμφώνου των Δημάρχων» για μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος κατά 35% δύο έτη νωρίτερα από το προσδοκώμενο!

Την ίδια στιγμή, μικρότερες παρεμβάσεις, που βρίσκονται όμως στον πυρήνα της αυτοδιοικητικής αποστολής, συνθέτουν τον καμβά μιας πόλης που βρίσκεται στην αιχμή της τεχνολογίας για την εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος: Τέσσερα σχολεία του Δήμου Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης έγιναν ενεργειακά αυτόνομα με την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάνελ. Σε καίρια σημεία του δήμου εγκαταστάθηκαν θερμογραφικές κάμερες για την πυρασφάλεια. Εγκαταστάθηκε τηλεματικός έλεγχος για υδραυλικές διαρροές και υδατοκλοπή στο δημοτικό δίκτυο. Πιλοτικά δοκιμάστηκε και σύντομα υιοθετείται σε όλο τον δήμο η ογκομέτρηση των 5.000 κάδων απορριμμάτων, κάνοντας αποδοτικότερη τη λειτουργία της υπηρεσίας. Από το 2015 ο κ. Κωνσταντέλλος εγκαινίασε μια ψηφιακή εφαρμογή του δήμου για την καταγραφή από τους πολίτες και την αποστολή στις υπηρεσίες κάθε δυσλειτουργίας ή προβλήματος, ενώ ο Δήμος Βάρης - Βούλας - Βουλιαγμένης πρώτος λειτούργησε ένα δημοτικό taxis net για προσωποποιημένες ηλεκτρονικές συναλλαγές. Ψηφιακά άλλωστε διακινούνται πλέον όλα τα εσωτερικά έγγραφα του δήμου, ενώ έτοιμη είναι και μια πρωτοποριακή εφαρμογή για online έκδοση πιστοποιητικών  από τους πολίτες. Παράλληλα, όσα δεν μπορούν να εκδοθούν ηλεκτρονικά θα παραδίνονται στους δημότες κατ’ οίκον.

Η οικονομική κρίση ανέδειξε τους δήμους ως τους κρίκους εκείνους που μπορούν να κρατήσουν την κοινωνία όρθια. Στη νέα περίοδο που φαίνεται ότι ανοίγεται για τη χώρα, η περίπτωση του κ. Κωνσταντέλλου και του Δήμου Βάρης - Βούλας  -Βουλιαγμένης είναι κάτι παραπάνω από αναγκαίο να λειτουργήσει ως παράδειγμα και έμπρακτη απόδειξη ότι υπάρχει άλλος δρόμος με οδηγό μια καλύτερη Αυτοδιοίκηση.