Εγκύκλιος ΕΦΚΑ: Πως υπολογίζεται η απαλλαγή από επιπρόσθετες εισφορές στις υπερωρίες, αργίες και νυχτερινά

Διευκρινήσεις και παραδείγματα δίνει εγκύκλιος του ΕΦΚΑ για την εφαρμογή της ρύθμισης που προβλέπει την απαλλαγή από ασφαλιστικές εισφορές των ποσών που προκύπτουν από πάσης φύσεως προσαυξήσεων των επιδομάτων νυχτερινής εργασίας, αμοιβής υπερεργασίας, υπερωρίας και προσαύξησης αμοιβής για εργασία κατά τις Κυριακές και αργίες των εργαζομένων με καθεστώς πλήρους απασχόλησης.

Υπενθυμίζουμε ότι με το προηγούμενο καθεστώς η υπερεργασία, η υπερωρία, η αργία και η νυχτερινή απασχόληση αμειβόταν με προσαύξηση με αποτέλεσμα αντίστοιχα να προσαυξάνονται και οι ασφαλιστικές εισφορές που αναλογούν σε αυτές τις ώρες απασχόλησης.

Με τον πρόσφατο εργασιακό νόμο οι επιπλέον ώρες εφόσον βέβαια δηλώνονται απαλλάσσονται από τις επιπρόσθετες εισφορές, απαλλαγή που αυξάνει τις καθαρές αποδοχές των εργαζομένων και ταυτόχρονα να ελαφραίνει το κόστος των επιχειρήσεων.

Έτσι για παράδειγμα αν ένας εργαζόμενος λαμβάνει επιπλέον 200 ευρώ το μήνα ως αμοιβή για υπερωρίες ήτοι 120 καθαρά, το όφελος που θα προκύψει θα είναι της τάξης του 14%. Δηλαδή θα είναι περίπου 28.4 ευρώ από τα οποία 9 ευρώ κερδίζει ο εργαζόμενος και 19.4 ο εργοδότης.

Το «κλειδί» της νέας ελάφρυνσης βρίσκεται στην υποχρέωση των εργοδοτών να δηλώνουν τις υπερωρίες με την καταγραφή του πραγματικού χρόνου εργασίας μέσω της ψηφιακής κάρτας εργασίας. Επομένως, προϋπόθεση για την απαλλαγή των εισφορών θα είναι να δηλώνονται οι υπερωρίες, γιατί σε διαφορετική περίπτωση θα επιβάλλονται πρόστιμα.

Η διάταξη που είναι σε ισχύ περίπου ένα έτος διευρύνεται από 1.11.2025 (ημερομηνία έναρξης ισχύος/μισθολογική περίοδος Νοεμβρίου 2025) καλύπτοντας και τις περιπτώσεις χορήγησης επιπλέον των προβλεπόμενων προσαυξήσεων από Σ.Σ.Ε. ή οικειοθελώς από τον εργοδότη.

Με βάση τη ρύθμιση, η εγκύκλιος του ΕΦΚΑ διευκρινίζει τα εξής, παραθέτοντας και αντίστοιχα παραδείγματα.

1. Δώρο Χριστουγέννων, Πάσχα : Από την έναρξη εφαρμογής της αρχικής διάταξης (06/03/25) οι αναλογίες των προσαυξήσεων νυχτερινής απασχόλησης, Κυριακής και αργιών που τυχόν θα συνυπολογιστούν στα ημερομίσθια δώρων (Δώρο Χριστουγέννων, Δώρο Πάσχα), ΔΕΝ θα υπόκεινται σε ασφαλιστικές εισφορές κατά τα ποσά που έχουν απαλλαγεί κατά τις μηνιαίες μισθοδοσίες. Επομένως, στην ΑΠΔ θα πρέπει να δηλωθούν τα ποσά των δώρων τα οποία έχουν υπολογισθεί βάσει των αποδοχών, οι οποίες είχαν παρακράτηση ασφαλιστικών εισφορών.

2. Επιπλέον, προσαύξηση οικειοθελώς από τον εργοδότη: Για παράδειγμα, υπάλληλος γραφείου σε επιχ/ση, με ατομική σύμβαση εξαρτημένης εργασίας 40 ωρών την εβδομάδα (πλήρης απασχόληση) και μηνιαίες αποδοχές 1.000,00 €. Εκτάκτως, απασχολήθηκε τρεις (3) ώρες επιπλέον τη μία εβδομάδα (μία ώρα/μέρα). Η επιχείρηση έχει συμφωνήσει με την ατομική σύμβαση εργασίας ότι η προσαύξηση που θα χορηγείται για την υπερεργασία θα είναι 30%, αντί του νόμιμου 20% όπως προβλέπεται στο άρθρο 194 του π.δ. 62/2025. Για τις τρεις (3) ώρες υπερεργασίας, οι επιπλέον αποδοχές θα είναι: 6,00€*3=18,00€. Η προσαύξηση είναι 18,00€*30%=5,40€. Οι συνολικές εισφορές υπολογίζονται μόνο στο ποσό του μισθού και των επιπλέον αποδοχών υπερεργασίας, δηλαδή 1.000,00€+18,00€=1.018,00€ και όχι και της προσαύξησης επί της αμοιβής της υπερεργασίας ποσού 5,40€, δηλαδή επί των 1.023,40 (1.018,00 + 5,40)€. Επομένως, στην Α.Π.Δ. θα δηλωθεί το ποσό των αποδοχών που υπόκειται σε ασφαλιστικές εισφορές, δηλαδή το ποσό των 1.018,00€.

3. Ανειδίκευτος εργάτης άγαμος χωρίς προϋπηρεσία, απασχολείται καθημερινά σε βιομηχανία παραγωγής άρτου, η οποία διαθέτει Επιχειρησιακή Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (Ε.Σ.Σ.Ε.), με πρωινό ωράριο 9:00π.μ. έως 5μ.μ., αλλά, εκτάκτως, απασχολήθηκε τρεις (3) φορές μέσα στο μήνα αντί για 9π.μ-5μ.μ., κατά τις νυχτερινές ώρες από της 22:00μ.μ μέχρι της 6:00π.μ.. Ο μηνιαίος μισθός είναι 1.000,00€. Επομένως, για τις τρεις ημέρες της νυχτερινής εργασίας πρέπει να υπολογιστεί με προσαύξηση, η οποία βάση της συγκεκριμένης Επιχειρησιακής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, με 50%, αντί του νόμιμου 25% βάσει του άρθρου 150 του π.δ. 62/2025.

Επειδή η προσαύξηση για τη νυχτερινή εργασία υπολογίζεται επί των νόμιμων αποδοχών, υπολογίζουμε το ημερομίσθιο ως εξής:

Ημερομίσθιο: (νόμιμος μισθός) 880,00€:25 Η.Α.= 35,20€/μέρα.

Για τις τρεις (3) ημέρες νυχτερινής εργασίας, η προσαύξηση που αντιστοιχεί είναι: 35,20€*50%=17,60€/μέρα.

Συνολικές αποδοχές προσαύξησης είναι 17,60€*3 Η.Α. = 52,80€, οι οποίες απαλλάσσονται των ασφαλιστικών εισφορών.

Οι συνολικές εισφορές θα υπολογιστούν μόνο για τον μηνιαίο μισθό των συμφωνημένων αποδοχών των 1.000,00€ και όχι και των επιπλέον αποδοχών της προσαύξησης ποσού 52,80€.

Επομένως, στην ΑΠΔ θα δηλωθεί μόνο ο μηνιαίος μισθός, δηλ. 1.000,00€.

4. Πωλήτρια σε εμπορικό κατάστημα απασχολήθηκε δύο (2) Κυριακές τον μήνα Δεκέμβριο. Η ατομική σύμβαση εργασίας ορίζει μηνιαίες αποδοχές 900,00€ και προσαύξηση 100% των αποδοχών (επί των νόμιμων αποδοχών) όταν απασχολούνται τις Κυριακές και στις εορτές, αντί του νόμιμου 75% που προβλέπεται στο άρθρο 219 του π.δ. 62/2025.

i) Επειδή η προσαύξηση για την εργασία κατά τις Κυριακές και τις αργίες υπολογίζεται επί των νόμιμων αποδοχών, υπολογίζουμε το ημερομίσθιο ως εξής:

Ημερομίσθιο: (νόμιμος μισθός) 880,00€:25 Η.Α.= 35,20€/μέρα.

Η προσαύξηση για την απασχόληση τις δύο (2) Κυριακές θα είναι επί των νόμιμων ημερήσιων αποδοχών: 35,20€*100%=35,20*2=70,40€.

Σημειωτέων, λόγω της απασχόλησης της εργαζόμενης τις δύο (2) Κυριακές, δόθηκαν δύο ημέρες ανάπαυσης εντός των επόμενων εβδομάδων που απασχολήθηκε τις Κυριακές.

Επομένως, το ποσό στο οποίο θα υπολογισθούν οι ασφαλιστικές εισφορές και θα δηλωθεί στην ΑΠΔ θα είναι μόνο ο μηνιαίος μισθός 900,00€, καθώς το ποσό της προσαύξησης 70,40€ απαλλάσσεται της καταβολής των εισφορών.

i) Αν ωστόσο, ο εργοδότης εξ ελευθεριότητας, αποφασίσει να χορηγήσει την προσαύξηση (100% στο ημερομίσθιο της Κυριακής) στον καταβαλλόμενο μισθό, τότε το ποσό που απαλλάσσεται των ασφαλιστικών εισφορών θα είναι το ανωτέρω (70,40 €), ενώ για το υπόλοιπο/τη διαφορά θα υπολογιστούν κανονικά οι ασφαλιστικές εισφορές, δηλαδή:

Ημερομίσθιο: 900,00€:25 Η.Α.=36,00€

Προσαύξηση: 36,00*100%=36,00€*2 (Κυριακές) = 72,00€

Η διαφορά προσαύξησης επί του καταβαλλόμενου και του νόμιμου:

72,00€-70,40€=1,60€ υπόκειται σε παρακράτηση ασφαλιστικών εισφορών.

Επομένως, στην ΑΠΔ θα δηλωθεί ο μηνιαίος μισθός 900,00€ συν τη διαφορά της προσαύξησης επί του καταβαλλόμενου ωρομισθίου από το νόμιμο, ήτοι 1,60€ δηλαδή 900,00€+1,60€=901,60€.

Επιπρόσθετα, επισημαίνουμε ότι οι προσαυξήσεις που απαλλάσσονται των ασφαλιστικών εισφορών υπολογίζονται στο νόμιμο μισθό για τη νυχτερινή απασχόληση και την απασχόληση κατά τις Κυριακές και αργίες ενώ οι προσαυξήσεις που δίνονται στις υπερωρίες και την υπερεργασία είναι στον καταβαλλόμενο μισθό.

Επομένως, αν οι εργοδότες αποφασίσουν να υπολογίζουν τις προσαυξήσεις για τις περιπτώσεις της νυχτερινής απασχόλησης και των Κυριακών και αργιών στον καταβαλλόμενο και όχι στο νόμιμο μισθό, τότε για τη διαφορά της προσαύξησης που υπολογίστηκε στον καταβαλλόμενο από το νόμιμο μισθό, θα υπόκειται σε παρακράτηση ασφαλιστικών εισφορών.