Νίκος Φελέκης

Ακόμη κι αν, όπως θέλει ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν λάβουμε υπόψη μας τις δημοσκοπήσεις, η περιρρέουσα ατμόσφαιρα καθώς και οι εκτιμήσεις όλων των αναλυτών και των κομματικών επιτελείων -της Κουμουνδούρου μη εξαιρουμένης- είναι ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη συγκεντρώνει εξαιρετικά ποσοστά δημοτικότητας και σε περίπτωση προσφυγής στις κάλπες η Ν.Δ. θα ήταν πρώτο κόμμα με σημαντική διαφορά από τον δεύτερο ΣΥΡΙΖΑ.

Η πολιτική και επικοινωνιακή κυριαρχία του Μαξίμου έναντι της Κουμουνδούρου είναι αδιαμφισβήτητη. Μπορεί να είναι αδόκιμος, ενδεχομένως και βλάσφημος, ο παραλληλισμός των υφιστάμενων πολιτικών δεδομένων με την Εβδομάδα των Παθών, όμως επειδή τον κάνει ιστορικό στέλεχος της Αριστεράς τον καταγράφουμε: «Ο Μητσοτάκης έχει αναστηθεί κι εμείς ανεβαίνουμε ακόμη στον Γολγοθά.

Για τον Αλέξη αργεί ακόμη η Ανάσταση». Αυτή η διαπίστωση εδράζεται στο γεγονός ότι έχει αλλάξει η εικόνα για τους δύο πολιτικούς άνδρες. Η εκτίμηση ότι ο Αλέξης Τσίπρας είναι «ταλαντούχος και άχαστος» και ο Κυριάκος Μητσοτάκης «λίγος και δεν μπορεί» έχει διαγραφεί οριστικά από τα τεφτέρια των κομματικών ακροατηρίων.

Κυρίως όμως δεν υφίσταται για τους πολίτες. Δεν είναι μόνο οι δύο νίκες (ευρωεκλογές, εθνικές εκλογές) που πέτυχε πέρυσι ο Κυριάκος σε βάρος του Αλέξη, είναι και η εδραία πεποίθηση ότι αν στηθούν τώρα κάλπες νικητής θα αναδειχθεί και πάλι ο Μητσοτάκης. Και μάλιστα μπορεί να κερδίσει δύο φορές εάν θελήσει να «κάψει» την απλή αναλογική.

Το σοβαρότερο όμως επιχείρημα υπέρ του Μητσοτάκη, όπως παραδέχονται οι περισσότεροι, μεταξύ των οποίων και τα νουνεχή στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης, είναι ότι στην κρίση του κορωνοϊού ο πρωθυπουργός έδειξε ότι διαθέτει αντανακλαστικά, ορθή σκέψη και διαχειριστική ικανότητα. Ο τρόπος και η ομάδα διαχείρισης της κρίσης αναδεικνύονται σε ισχυρό χαρτί έναντι του αντιπάλου του.

Ακόμη και οι επιστήμονες, από τον Τσιόδρα μέχρι τον Μόσιαλο, που επέλεξε ως εκπροσώπους της κυβέρνησης στην εποχή της καραντίνας, πιστώνονται στα προτερήματα του πρωθυπουργού. Προτερήματα που παράγουν αυξημένη πολιτική υπεραξία όταν γίνεται αφενός η αντιδιαστολή με το «τι θα έκανε και ποιους θα είχε διαλέξει ο Τσίπρας» και αφετέρου όταν προκύπτει η κυρίαρχη διαπίστωση: «Ευτυχώς που δεν είναι κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ».

Αυτή η απαξιωτική -για τη διαχειριστική ικανότητα του ΣΥΡΙΖΑ- διαπίστωση είναι και το... φραγγέλιο που προκαλεί τον μεγαλύτερο πόνο στο σώμα του Τσίπρα και τον κρατά καθηλωμένο στον Γολγοθά, όπως συνομολογεί και πρώην υπουργός των κυβερνήσεών του.

Είναι αυτή που δεν επιτρέπει να γίνουν πιστευτές οι αιτιάσεις Τσακαλώτου για χτύπημα της μεσαίας τάξης από τον Σταϊκούρα, επειδή ο Ευκλείδης ήταν αυτός που με την υπερφορολόγηση γονάτισε κυριολεκτικά τη μεσαία τάξη. Ακόμη κι αν «δεν ανταποκρίνεται πλήρως στην αλήθεια» ή «το πουσάρει η κυβερνητική προπαγάνδα», το γεγονός είναι ότι η ευρέως διαδεδομένη αυτή άποψη συνιστά το δεύτερο -και μεγαλύτερο- πρόβλημα για τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Είναι αυτή που δείχνει τον Μητσοτάκη αναστημένο και τον Τσίπρα να συνεχίζει, δέκα μήνες μετά τις εκλογές, να κουβαλάει τον σταυρό του μαρτυρίου. Και είναι αυτή που αναγκάζει, εκ των πραγμάτων, τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ να σχεδιάζει τη σταδιακή ανασύνθεση της ηγετικής του ομάδα. Από τη στιγμή που η πολιτική και τεχνοκρατική ομάδα του Μητσοτάκη αποδεικνύεται, εν τοις πράγμασι, καλύτερη και αποτελεσματικότερη είναι, όπως παραδέχεται και συνεργάτης του Αλέξη, μονόδρομος για τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης η επαναξιολόγηση των ηγετικών στελεχών της Κουμουνδούρου και η διεύρυνση του κύκλου των συνομιλητών του σχετικά με την αντιπολιτευτική στρατηγική.

Νέα στρατηγική

Το ερώτημα -και τρίτο πρόβλημα- που απασχολεί έντονα τον τέως πρωθυπουργό είναι αν έχει και πόσο χρόνο να επανασχεδιάσει τη νέα στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ. Μπορεί να καταγγέλλει τον Μητσοτάκη για «πονηρό πολιτευτή» και «δημιουργία προεκλογικού κλίματος», η αλήθεια όμως είναι ότι περισσότερο ο ίδιος και τα στελέχη του ομιλούν περί κρυφού σχεδίου εκλογών παρά το Μαξίμου και οι βουλευτές της συμπολίτευσης που το αποκλείουν.

Και ο λόγος είναι γιατί θέλουν τυχόν πρόωρη προσφυγή στις κάλπες να έχει καταγραφεί στη συνείδηση των ψηφοφόρων ως «τυχοδιωκτική ενέργεια» και πράξη «πολιτικής κερδοσκοπίας» πάνω στην υγειονομική κρίση. Μιλώντας απαξιωτικά για εκλογές θέλουν να τις ακυρώσουν ως ενδεχόμενο. Εξάλλου, γνωρίζουν ότι με την πανδημία του COVID-19 σε εξέλιξη και την οικονομία στο ψυγείο, ο Μητσοτάκης δεν πρόκειται να στήσει κάλπες -όπως φημολογείται είναι η αλήθεια- τον Σεπτέμβριο. Οχι μόνο γιατί είναι θεσμικός παίκτης, αλλά και επειδή η πλειοψηφία των 158 βουλευτών που διαθέτει είναι ισχυρή, ενώ η διαχείριση της υγειονομικής κρίσης έχει επί της ουσίας ανανεώσει και τη λαϊκή εντολή στην κυβέρνησή του.

Ο Αλέξης Τσίπρας έχει χρόνο, λοιπόν, να επανασχεδιάσει την πολιτική στρατηγική του και να εκπονήσει ένα εναλλακτικό πρόγραμμα διακυβέρνησης. Εχει άλλα σχεδόν τρία χρόνια να κάνει τις αλλαγές σε δομές, πρόσωπα και πολιτικές που θα καταστήσουν τον ΣΥΡΙΖΑ εκ νέου ελκυστικό. Το συνέδριο απ’ όπου θα ξεκινούσε, όπως σχεδίαζε, την πορεία αναδιοργάνωσης της Προοδευτικής Παράταξης, εκ των πραγμάτων, μετατίθεται για πολύ αργότερα.

Ο χρόνος διεξαγωγής του είναι σε συνάρτηση με την εξέλιξη της πανδημίας. Εάν ο κορωνοϊός ελεγχθεί, τότε το συνέδριο μπορεί να γίνει τον Δεκέμβριο, λένε οι γνωρίζοντες τα κομματικά παρασκήνια. Σε διαφορετική περίπτωση, εάν έχουμε ένα δεύτερο κύμα του κορωνοϊού το φθινόπωρο, τότε μπορεί να καθυστερήσει ακόμη και έναν χρόνο και αντί για τον φετινό Μάιο να γίνει τον Μάιο του 2021. Ο χρόνος, κατά τον Τσίπρα, είναι σύμμαχός του.

Οταν έχασε πέρυσι τις εκλογές, ήξερε ότι θα έπρεπε να περιμένει τουλάχιστον μια τετραετία για να επανέλθει, εάν τα καταφέρει, στο γκουβέρνο. Το πρόβλημά του ήταν -και συνεχίζει να είναι- να διατηρήσει ο ΣΥΡΙΖΑ την πρωτοκαθεδρία στην αντιπολίτευση: τα ποσοστά του στις δημοσκοπήσεις να επιβεβαιώνουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ο ισχυρός δεύτερος πόλος του κομματικού συστήματος και δεν απειλείται από το ΚΙΝ.ΑΛ. ή κάποιο άλλο νεότευκτο κόμμα στον προοδευτικό χώρο. Δεν τον πειράζει που το ποσοστό της Ν.Δ. μεγαλώνει. Τον ενδιαφέρει να είναι ο ΣΥΡΙΖΑ το κόμμα που στις επόμενες εκλογές θα κονταροχτυπηθεί με τη Ν.Δ. για τη διακυβέρνηση.

Εξάλλου, όπως λέει σε συνομιλητές του, ο πόλεμος θα είναι παρατεταμένος και θα υπάρξουν πολλές ανατροπές, κερδισμένες και χαμένες μάχες εκατέρωθεν. Εχει δε τη γνώμη ότι, όταν βγει από την ατζέντα της πολιτικής αντιπαράθεσης το έκτακτο γεγονός του κορωνοϊού και επανέλθουν τα μόνιμα προβλήματα με τους πρόσφυγες, την Τουρκία και πρωτίστως την οικονομία -το βάθος της ύφεσης και τις επιπτώσεις της σε δημοσιονομικά, επιχειρήσεις και εργασία ακόμη δεν γνωρίζουμε-, τότε οι δημοσκοπήσεις θα αλλάξουν.

Τώρα που τα ποσοστά δημοτικότητας της κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι στα ύψη, η αντιπολίτευση, λένε οι συνεργάτες του, πρέπει να είναι συνετή και συναινετική. Οχι μόνο για την υγειονομική κρίση, αλλά και για τα θέματα που προκρίνει η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών, όπως ο Εβρος και οι έρευνες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο.

Οταν η (αναμενόμενη) κυβερνητική φθορά δώσει διαφορετικά ποσοστά στα κόμματα και στις μεταξύ τους διαφορές, «τότε θα είναι η ώρα της αντεπίθεσης», λένε οι γνωρίζοντες τις σκέψεις του Τσίπρα για την αντιπολιτευτική τακτική. Και προσθέτουν: «Ο Μητσοτάκης εκτός από τη δόξα εισπράττει και το κόστος, το οποίο την επόμενη μέρα της κρίσης θα κληθεί να καταβάλει στο ακέραιο, εάν η προσπάθεια ανάταξης της οικονομίας δεν ευοδωθεί και υπάρχει εκτεταμένη κοινωνική δυσαρέσκεια».

Κλεφτοπόλεμος

Ο πόλεμος μπορεί για τον Τσίπρα να είναι παρατεταμένος, όμως στο κόμμα του δεν έχουν όλοι την ίδια αίσθηση του χρόνου με τον αρχηγό τους. Θέλουν συνεχείς και εκ του συστάδην αντικυβερνητικές μάχες. Διαρκή και ανειρήνευτο κλεφτοπόλεμο. Και δεν το θέλουν τόσο οι της αριστερής μειοψηφίας, αλλά όσοι συγκαταλέγονται στη λεγόμενη «προεδρική πλειοψηφία» και οι περισσότεροι από τους πασοκογενείς.

Οσοι συμφωνούν με τη γραμμή ήπιας αντιπαράθεσης του Τσίπρα χρεώνουν στους πολεμοχαρείς (Πολάκη, Σπίρτζη, Ραγκούση και λοιπούς πελταστές) πολιτική ιδιοτέλεια, φόβο μην μπουν στο περιθώριο και αναζήτηση ρόλου, αφού το συνέδριο, λόγω της αναβολής, δεν μπορεί να ρυθμίσει τη σχέση ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και τα επιμέρους πολιτικά τμήματα της Προοδευτικής Συμμαχίας. Ορισμένοι δεν διστάζουν να κάνουν λόγο ακόμη και για ρήγμα στο μπλοκ της προεδρικής πλειοψηφίας.

Ζητούν σκληρό ροκ

Πάντως, ήδη εμφανίζονται δημοσιεύματα (σε φιλικά διακείμενα προς τον ΣΥΡΙΖΑ μέσα ενημέρωσης, κυρίως sites, που έχουν καλή σχέση με προαναφερόμενους πολεμοχαρείς) εντόνως επικριτικά για την υποτονική, όπως τη χαρακτηρίζουν, αντιπολίτευση του Τσίπρα στον Μητσοτάκη και ζητούν σκληρό ροκ. Η εξέγερση των «uber alles o αντιμητσοτακισμός», προσώρας, είναι ελεγχόμενη. Και παρότι ορισμένοι θεωρούν ότι ο Τσίπρας δεν ενοχλείται -επειδή, όπως λένε, θεωρεί ότι «είναι καλύτερη η παρενόχληση από την αφωνία», αλλά και γιατί για λόγους ισορροπιών θέλει και τους μεν και τους δε στην Κουμουνδούρου-, οι «αόμματοι στη γραμμή του κόμματος» κάνουν κακό στον ΣΥΡΙΖΑ.

Για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι επειδή έρχονται σε αντίθεση με τη μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών, αφού και το σχεδόν 70% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ αντιμετωπίζει θετικά τόσο τα μέτρα που ελήφθησαν όσο και τα πρόσωπα, όπως ο καθηγητής Τσιόδρας, που διαχειρίζονται την κρίση.

Και ο δεύτερος επειδή, όπως λένε οι νουνεχείς της αριστερής μειοψηφίας, δίνουν την εντύπωση ότι η αξιωματική αντιπολίτευση είναι διχασμένο κορμί. Είναι μια εικόνα ήκιστα ελκυστική και κατά συνέπεια αποτελεί το τέταρτο καρφί στο σώμα του Τσίπρα, που τον κρατά στον σταυρό της αμφισβήτησης και δεν του επιτρέπει να... αναστηθεί. Το επιχείρημα ότι τα υψηλά ποσοστά δημοτικότητας της κυβέρνησης προκύπτουν επειδή τα επικροτεί και η πλειονότητα των ψηφοφόρων της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι καταρχήν σωστό, όμως έχει και μια δεύτερη ανάγνωση.

Αν ο Τσίπρας ακολουθούσε σκληρή και απορριπτική γραμμή, είναι λίαν πιθανό, λένε συνεργάτες του Κυριάκου Μητσοτάκη, αυτό να είχε επιπτώσεις και στο ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ, «ίσως το +20% που του δίνουν τώρα οι δημοσκοπήσεις να ήταν -20%». Πάντως, όπως παραδέχονται και επίλεκτα στελέχη της αντιπολίτευσης, για να αναστηθούν ο Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε και τις εξελίξεις που θα υπάρξουν στην Ε.Ε. Αν η γερμανική συνταγή δεν θεραπεύσει τις οικονομικές πληγές του κορωνοϊού και οι υπερχρεωμένες χώρες, που πήραν δανεικά για να αντιμετωπίσουν την πανδημία, υποχρεωθούν την day after να περάσουν από μνημονιακά καυδιανά δίκρανα, τότε και το εσωτερικό πολιτικό παιχνίδι θα αλλάξει.

Αν οι ευρωπαϊκές πολιτικές ευνοήσουν να επουλωθούν γρήγορα οι οικονομικές και κοινωνικές πληγές από τον κορωνοϊό, χωρίς μνημόνια και με διευθετήσεις όσον αφορά το χρέος, τότε η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα μπορεί να ελπίζει βασίμως ότι η επιλογή να μην κάνει -εάν φυσικά δεν κάνει- πρόωρες εκλογές αποδεικνύεται ορθή και μπορεί να τη διατηρήσει περισσότερα από τέσσερα χρόνια στην εξουσία.

Αν ο (νεο)φιλελευθερισμός αποτύχει, τότε τα εναλλακτικά κυβερνητικά προγράμματα των προοδευτικών κομμάτων καθώς και οι συμμαχίες τους για την αντιμετώπιση της οικονομικοκοινωνικής κρίσης θα είναι τα σημαντικά στοιχεία που θα καθορίσουν τις προτιμήσεις των πολιτών όσον αφορά τη διακυβέρνηση. Και κατά συνέπεια, θα κρίνουν και τον χρόνο που ο Τσίπρας θα κατέβει από τον σταυρό και θα κάνει ανάσταση...