Γιατί ο Τσακαλώτος και οι «53+» είναι έτοιμοι να... σκίσουν το ακριβό σακάκι του Τσίπρα

Οι μαθηματικοί γρίφοι και η Άλγεβρα δεν ήταν ποτέ πρόβλημα για τον Ευκλείδη Τσακαλώτο -ούτε καν οι δύσκολες συνθήκες και όροι της διαπραγμάτευσης. Υπακούοντας στο ρητό του καθηγητή του από την Οξφόρδη, όπως συνηθίζει συχνά να διατείνεται, «όταν έχεις φτάσει στο πάτο του βαρελιού και νομίζεις πως δεν υπάρχει τίποτα παρακάτω, τότε ακούγεται ένα τουκ τουκ από κάτω που σου θυμίζει πως τίποτα δεν έχει τελειώσει», ο πρώην υπουργός Οικονομικών και γνωστός Πανεπιστημιακός ξέρει ότι πάντα πρέπει να είναι έτοιμος για όλα τα ενδεχόμενα-ειδικά για τα χειρότερα. Και κάπως έτσι έχουν τα πράγματα με τα υποτιθέμενα σενάρια, τα σχήματα, τις υποθέσεις για το τι μέλλει γενέσθαι στον Σύριζα μετά το αποτέλεσμα των εκλογών. Τι αλήθεια υποστηρίζει ο Τσακαλώτος ως εκφραστής της ομάδας των «53+»; Μέχρι ποιο σημείο μπορεί να δεχτεί η πιο κραταιά αυτή τη στιγμή ομάδα στον ΣΥΡΙΖΑ τις συμπράξεις και τις συνεργασίες; Και σε ποιο βαθμό είναι έτοιμος να αποδεχθεί και πάλι ο κεντρικός μας διαπραγματευτής την ίδια θέση στο υπουργείο των Οικονομικών;

Δεν είναι τυχαίο ότι ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, ένας άνθρωπος που κράτησε για καιρό χαμηλούς τόνους και προτιμούσε πάντα να μένει στην αφάνεια παρέχοντας τις συμβουλές του εκεί και όσο χρειάζεται επιστρατεύτηκε τις τελευταίες μέρες στον προεκλογικό αγώνα.

Παραχώρησε συνεντεύξεις -κάτι που απέφευγε να κάνει τον καιρό της θητείας του-, έκανε δημόσιες εμφανίσεις, μίλησε σε ανοιχτές συγκεντρώσεις όπως στο Χαλάνδρι, κάτι που, για όσους τον ξέρουν, δεν του είναι ιδιαίτερα ευχάριστο. Κρίθηκε όμως επιβεβλημένο ως ο υπ' αριθμόν δύο αυτή τη στιγμή εκφραστής της ενότητας μέσα στο κόμμα μετά τον Αλέξη Τσίπρα και ο πιο εμβληματικός εκπρόσωπος των «53+» να το κάνει.

Στην τηλεοπτική του εμφάνιση στο Mega αποδείχθηκε κατηγορηματικός και άκρως αποτελεσματικός στις θέσεις του αλλά τεχνηέντως δεν θέλησε να απαντήσει για τις επόμενες κινήσεις και τα ενδεχόμενα σε επίπεδο συνεργασιών. Το ίδιο έκανε χιουμοριστικά μιλώντας προς τους δημοσιογράφους που επέμεναν να του θέτουν την ίδια ερώτηση -αλλά και στις δημόσιες τοποθετήσεις του. Έχοντας την άποψη ότι οι αντιπολιτευόμενες κορώνες δεν είναι επί του παρόντος και επιμένοντας πως δεν μπορεί να μιλάει για σενάρια, χωρίς τα τελικά αποτελέσματα των εκλογών, δεν πήρε σαφή θέση.

Γνωρίζοντας πως ό,τι γίνεται στο ΣΥΡΙΖΑ, μένει στο ΣΥΡΙΖΑ, ο κ. Τσακαλώτος δεν θέλησε να ανοίξει τη βεντάλια της αντιπαράθεσης προς τα έξω. Η εσωτερική αντιπολίτευση και η χάραξη της στρατηγικής του νέου μορφώματος που θα εξακολουθεί να φέρει τη σφραγίδα της Αριστεράς στην νέα εποχή του Μνημονίου είναι ένας άλυτος, για την ώρα, γρίφος που ο Ευκλείδης Τσακαλώτος προτιμά να συζητάει αποκλειστικά με τους δικούς του. Εξάλλου γνωρίζει ότι κανείς δεν έχει καταλάβει ότι οι «53+» συνιστούν τον πυρήνα και όχι την αντιπολίτευση στο ΣΥΡΙΖΑ και καμία σχέση δεν έχουν με το «Κόμμα μέσα στο Κόμμα» όπως λειτουργούσε η Αριστερή Πλατφόρμα του Παναγιώτη Λαφαζάνη.

Προφανώς οι «53+» θέλουν να ενώσουν το Κόμμα και όχι να το διαλύσουν και δεν αντιστρατεύονται τον Αλέξη Τσίπρα αφού έδειξαν να τον στηρίζουν σθεναρά στον προεκλογικό του αγώνα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν θέτουν τους δικούς τους αστερίσκους και δεν βάζουν κόκκινες γραμμές κάτω από τις οποίες θα μπορούσαν να εξακολουθούν να μιλάνε για ένα κόμμα της Αριστεράς και μετά τις εκλογές. Και το σημαντικότερο είναι ότι οι εναπομείναντες των «53+» όταν θέτουν κόκκινες γραμμές ώστε να μπορέσουν να κρατήσουν το κόμμα, το εννοούν.


Τι θα κάνουν οι «53+» κι ο Τσακαλώτος

Κατ'αρχάς υποστηρίζουν ότι θα εξακολουθήσουν να στηρίζουν την κυβέρνηση και τον ΣΥΡΙΖΑ υπό την προϋπόθεση ότι οι εκπρόσωποί του κι ο αρχηγός του θα δώσουν συγκεκριμένες μάχες εντός του Μνημονίου. Μπορεί ο ίδιος ο Τσακαλώτος να επιμένει ότι «Το τέλος δεν είναι το Μνημόνιο» αλλά πιστεύει ότι υπήρξαν λάθη τραγικά. Θέτει και αυτός ζήτημα παράλληλου σχεδίου απεμπλοκής από το Μνημόνιο, κάτι που έχει υποστηρίξει και στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ και ρίχνει το μπαλάκι στις δημοκρατικές διαδικασίες που πρέπει να τηρηθούν κατά γράμμα.

Με άλλα λόγια πρεσβεύει πως χωρίς ένα μεγάλο συνέδριο όπου θα τεθεί το θέμα αυτού που ο ίδιος αποκαλεί «thinking capacity»- δηλαδή συλλογικού αναστοχασμού- πάνω στο τι πρέπει να γίνει από εδώ και πέρα σε κομματικό επίπεδο, μέλλον για τον ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να υπάρξει. Στο πλευρό του Τσακαλώτου αναφορικά με το αίτημα διοργάνωσης συνεδρίου ως βασική προϋπόθεση έχουν τεθεί μια σειρά από κορυφαία στελέχη και μέλη των «53+» όπως η Βασιλική Κατριβάνου η οποία έχει δηλώσει πως «ο ΣΥΡΙΖΑ αλλάζει χωρίς να τηρούνται οι διαδικασίες αφού δεν ψηφίζουμε ούτε στο κόμμα ούτε στις οργανώσεις» ενώ ο καθηγητής Άλκης Ρήγος είχε τονίσει πως η «μοναδική επιλογή είναι η πάλη για τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ και η πάλη αυτή πρέπει να γίνει με όλες τις δυνάμεις». Πιο επικριτικός ακόμη ο Πάνος Λάμπρου, μέλος της Πολιτικής Γραμματείας και της Κεντρικής Επιτροπής είχε τονίσει πως «οι εναπομείναντες 53+ είμαστε εδώ όχι ως χειροκροτητές» ενώ φρόντισε να επαναλάβει με σαφήνεια τις κόκκινες γραμμές: «α) Δεν πρόκειται να συναινέσουμε σε συνεργασίες με τα κόμματα ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι β) Δεν πρόκειται να συμφωνήσουμε σε πρόγραμμα από το οποίο θα απουσιάζει σχέδιο απεμπλοκής από το Μνημόνιο και γ) Δεν θα μείνουμε απαθείς στην απαξίωση του κόμματος στις συλλογικές διαδικασίες», όπως φέρεται να είπε έχοντας και την υποστήριξη των υπολοίπων. Ακολουθώντας το μότο «Η Δημοκρατία δεν είναι κουσούρι αλλά πλεονέκτημα» οι «53+» επέμεναν ότι «η μη διεξαγωγή συνεδρίου είναι τραγικό λάθος» τόσο για τη δημοκρατική ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ όσο και για την ουσία της σύστασής του. Πολλοί μάλιστα από τους αποχωρήσαντες έθεσαν ως βασικό λόγο της οικειοθελούς απομάκρυνσής τους την ακύρωση του συνεδρίου κι όχι το Μνημόνιο per se. Θεώρησαν ότι «μια ομάδα εκλεκτών εγκατεστημένων στο Μαξίμου δεν σέβονται και ακυρώνουν όλες τις δημοκρατικές διαδικασίες μέσα στο Κόμμα και τον λόγο ύπαρξης του».


Οι γαλοπούλες δεν είναι χορτοφάγες

Κάτι αντίστοιχο πρεσβεύει και ο ίδιος ο Ευκλείδης Τσακαλώτος γνωρίζοντας τον τρόπο που έχουν λειτουργήσει οι άνθρωποι που είναι δίπλα στον Αλέξη Τσίπρα-γι αυτό και έχει ρίξει εμμέσως πλην σαφώς αιχμές για «λάθη της ηγεσίας» που πρέπει να αποφεύγονται. Αντίστοιχη ευθύνη ωστόσο έχει επιρρίψει και σε υπουργικά μέλη της πρώην κυβέρνησης θεωρώντας πως δεν έκαναν αυτά που έπρεπε. «Θαμπωθήκαμε από τη διαπραγμάτευση» επιμένει να λέει στις συνεντεύξεις του αναφερόμενος στον ανακριτικό προβολέα που έπεσε πάνω σε όλα τα υπουργικά μέλη που περίμεναν τα πάντα από τη διαπραγματευτική ομάδα.

Σάμπως η κυβέρνηση να κρεμόταν από αυτό που θα γινόταν στις Βρυξέλλες και να είχε ξεχάσει ότι έχει ένα έργο να επιτελέσει. Και σε αυτό ο Ευκλείδης Τσακαλώτος ο οποίος σήκωσε στις πλάτες του και όλο το βάρος της διαπραγμάτευσης είναι κατηγορηματικός -όπως και στο ότι η Ελλάδα και ο ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθούν να έχουν στα χέρια τους ισχυρά διαπραγματευτικά όπλα. Για να μπορέσει όμως να τα υποστηρίξει, θεωρεί πως ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να μείνει πιστός σε μια κοινωνική πολιτική, σε μια αριστερών αντανακλαστικών κατεύθυνση και στρατηγική  που θεωρεί πως δεν μπορεί να γίνει με κυβερνήσεις συνεργασιών. Μάλιστα σε περίπτωση που ο ΣΥΡΙΖΑ συμπράξει με τη Νέα Δημοκρατία ο ίδιος είναι έτοιμος να αποχωρήσει και σε περίπτωση που το σχήμα συμπεριλάβει το ΠΑΣΟΚ ή το ΠΟΤΑΜΙ να σταθεί απλός παρατηρητής. Σε κανένα από τα δυο ενδεχόμενα όμως ο κ. Τσακαλώτος δεν διατίθεται να παραμείνει στο υπουργείο Οικονομικών για τον απλούστατο λόγο ότι δεν πιστεύει πως οι πολιτικές που πρεσβεύουν αυτά τα Κόμματα συνάδουν με αυτές της Αριστεράς. Με το γνωστό του βρετανικό και φλεγματικό χιούμορ απαντά χαρακτηριστικά στους συντρόφους του στο ΣΥΡΙΖΑ πως «οι γαλοπούλες αποφεύγουν να ψηφίσουν υπέρ της γιορτής των Χριστουγέννων» αναφερόμενος στο ΠΑΣΟΚ και στο ΠΟΤΑΜΙ -για τη Νέα Δημοκρατία δεν κάνει καν λόγο- και θέλοντας να τονίσει πως δυο κόμματα της διαπλοκής δεν είναι δυνατόν να την πολεμήσουν. «Η διαφθορά, η φοροδιαφυγή, η διαπλοκή δεν αποτελούν αναποτελεσματικότητα ή αρρυθμία αλλά συστατικό στοιχείο του συστήματος εξουσίας» εξακολουθεί να λέει. Και εφόσον τα κόμματα αυτά δεν είναι ικανά να πολεμήσουν τη διαφθορά και τη διαπλοκή, ο ίδιος δεν βλέπει τον λόγο να είναι «διαχειριστής» μιας τέτοιας μορφής εξουσίας.

Κι αυτός είναι για εκείνον ο μόνος τρόπος για να νικήσει τις αντίρροπες δυνάμεις που εκ των πραγμάτων πρεσβεύει η κάθε μορφής εξουσίας και ο κυβερνητισμός. Θεωρεί ότι αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν πολεμηθεί με επιτυχία η διαπλοκή και αν μπορέσει να αποδειχθεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ φροντίζει να λάβει  υπόψη τα κινήματα.  Επίσης θεωρεί πως μια μελλοντική κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, εφόσον υπάρξει, πρέπει να υποστηρίξει ένα «φορολογικό σύστημα με αναδιανεμητικά χαρακτηριστικά με μια πολιτική που αφήνει αποτυπώματα για το μέλλον».

Για αυτό και ο κ.Τσακαλώτος επιμένει ότι το Κόμμα πρέπει να μείνει ενωμένο, πιστό στη λογική της σύγκλισης «αποφεύγοντας τον βολονταρισμό» -μια λέξη που ο ίδιος επιμένει να χρησιμοποιεί συχνά αφήνοντας αιχμές κατά των αποφάσεων που επιβάλλονται από τα πάνω από πλευράς ηγεσίας. «Οι μεταρρυθμίσεις δεν πρέπει να έχουν βολονταριστικό χαρακτήρα και να ανοίγουν νέους δρόμους προς την κατεύθυνση του κοινωνικού μετασχηματισμού» συνηθίζει να λέει. Κι όσο κι αν δηλώνει δυσαρεστημένος με τη στάση του Λαφαζάνη, των πρώην συντρόφων που λιποτάκτησαν, τη Ζωή Κωνσταντοπούλου που του έκανε δύσκολη τη ζωή χωρίς λόγο, δεν μπορεί παρά να είναι σε κατάσταση επιφυλακής για τα σενάρια που του επιφυλάσσει το μέλλον.

Ως γνωστόν ο Ευκλείδης Τσακαλώτος δεν είναι από αυτούς που έχουν πιάσει στασίδι στο Μαξίμου, ούτε καν στην Κουμουνδούρου-το ίδιο δεν έχουν κάνει και οι περισσότεροι από τους «53+» οι οποίοι όχι μόνο τραβάνε τον Τσίπρα από το μανίκι, όπως έλεγε ένα παλαιοκομματικό ρητό, αλλά είναι έτοιμοι και να του σκίσουν και το ακριβό σακάκι, αν χρειαστεί. Κι όσο και αν επιμένουν πως ο ΣΥΡΙΖΑ θα παραμείνει ενωμένος εφόσον είναι αυτοδύναμος, κανείς δεν περιμένει από τους «53+» να ανεχτούν εκτός από την ταμπέλα του ρεφορμιστή -αντί του ρεαλιστή- υτή του Ποταμίσιου. Δύσκολοι οι καιροί για γρίφους και για ΣΥΡΙΖΑίους ακόμη και για έναν ειδικό στα μαθηματικά αινίγματα όπως ο Ευκλείδης Τσακαλώτος.