Η συναρπαστική ζωή της Νίκης Τζαβέλα

'Eνα κορίτσι, που μεγαλώνει τη δεκαετία του ’50 στην ελληνική επαρχία, μέσα σε ένα σπίτι γεμάτο φίλους και ευωδιές από τα νόστιμα καλούδια που μαγειρεύει η Ανατολίτισσα μαμά στην κουζίνα, λίγα χρόνια αργότερα βρίσκεται τετ-α-τετ με τους εμβληματικούς προέδρους των Ηνωμένων Πολιτειών, Bush και Ford, ενώ ο Gerald Ford τής αποκαλύπτει πως η δημιουργία των G7 ήταν στην πραγματικότητα... συμπτωματική! Κι όμως, αυτό δεν είναι το μόνο στοιχείο που κάνει την ιστορία της Νίκης Τζαβέλα σχεδόν μυθιστορηματικά συναρπαστική.

Το τελευταίο από τα τέσσερα παιδιά μιας αστικής οικογένειας στη Λαμία (ο πατέρας είχε μια βιοτεχνία με παπούτσια και η νοικοκυρά μητέρα ήρθε πρόσφυγας από το Αϊβαλί στα 10 της χρόνια) αποδείχτηκε το πιο δυναμικό της οικογένειας. Ο ανοιχτόμυαλος πατέρας ενίσχυσε την κλίση της μικρότερης κόρης του στα μαθήματα κι έτσι στα 17 της χρόνια βρέθηκε για ένα χρόνο στη Σκοτία, προκειμένου να μάθει τέλεια αγγλικά, ώστε να σπουδάσει στο εξωτερικό – κάτι που δεν είχε κάνει κανένα από τα μεγαλύτερα αδέλφια της. «Οι γονείς μου ήταν αυτοί που μου έδωσαν μεγάλη αυτοπεποίθηση» παραδέχεται στο People και θυμάται τις πρώτες της μέρες στη Σκοτία. «Είχα συγκάτοικους μία κοπέλα από τη Δανία και μία από το Λουξεμβούργο, με τις οποίες είμαστε ακόμη φίλες. Την πρώτη εβδομάδα η συνεννόηση ήταν με νοήματα. Από τη δεύτερη και μετά, όλα λειτουργούσαν ρολόι».

Με προφορά Γλασκόβης, επιστρέφει στην Ελλάδα και παίρνει υποτροφία για το Wesley College στο Deleware των ΗΠΑ. «Πάντα ήμουν εξαιρετική μαθήτρια, αλλά ήμουν καλή σε αυτό που μου άρεσε. Ό,τι δεν μου άρεσε το αγνοούσα. Είναι μια πολυτέλεια που την κράτησα στη ζωή μου και αυτό με έχει βοηθήσει πολύ. Όταν συμβαίνει κάτι δυσάρεστο, κατεβάζω ένα παραβάν και είναι σαν να μην υπάρχει» παραδέχεται. Όμως αυτά που συνέβαιναν στις ΗΠΑ, όταν βρέθηκε εκεί ως φοιτήτρια, ήταν από τα δυσάρεστα στα οποία ποτέ δεν κατέβασε παραβάν. Ήταν η εποχή του πολέμου του Βιετνάμ. «Στις ΗΠΑ ωρίμασα πολιτικά, ήταν έντονα χρόνια της αμφισβήτησης του κατεστημένου. Ακόμα θυμάμαι συμφοιτητές μου που σκοτώθηκαν στο Βιετνάμ, κάτι που με είχε συγκλονίσει. Κατέβαινα σε όλες τις διαδηλώσεις. Μου έκανε, ξέρεις, εντύπωση πως πάντα η αριστερά πίστευε ότι εμείς οι δεξιοί είμαστε υπέρ του πολέμου, δεν είμαστε προοδευτικοί στο μυαλό ή δεν έχουμε χιούμορ. Δεν είναι φυσικά έτσι» εξηγεί. Όταν ο πρόεδρος Nixon ανήγγειλε την επέμβαση των Αμερικανών στην Καμπότζη, σε ένα διάγγελμα μπροστά από το Λευκό Οίκο, η Νίκη Τζαβέλα ήταν εκεί. «Ήταν 5.00 το πρωί. Μου είχε κάνει εντύπωση το πόσο βαριά μακιγιαρισμένος ήταν, γιατί θα τον έπαιρναν οι κάμερες» θυμάται.

Ένα αξέχαστο δείπνο
Μετά το πτυχίο της στη βιομηχανική ψυχολογία στο Howard, κάνει μεταπτυχιακό στο Leeds πάνω σε οικονομικά της εργασίας. Κι εκεί που όλοι της οι συμφοιτητές παραμένουν στο εξωτερικό, η Νίκη Τζαβέλα επιστρέφει στην Ελλάδα. Παντρεύεται το δημοσιογράφο Γιώργο Τζαβέλα, αποκτά το γιο της, Θεοφάνη, σε ηλικία μόλις 24 ετών και διορίζεται στον ΟΑΕΔ. «Τότε δούλευα δύο δουλειές, στον ΟΑΕΔ το πρωί και το απόγευμα δίδασκα αγγλικά στην Αμερικανική Ένωση» λέει. Στη συνέχεια έρχεται και το δεύτερο παιδί της, η Θεοδώρα. Το 1989 ορίζεται διοικητής του ΟΑΕΔ στη συγκυβέρνηση ΝΔ - Αριστεράς, όπου θα παραμείνει μέχρι το 1993, ενώ το 1994 επιστρέφει στις ΗΠΑ ως υπότροφος του ιδρύματος Αϊζενχάουερ που εκπαιδεύει μελλοντικούς ηγέτες και βγαίνει πρώτη στη χρονιά της κερδίζοντας ένα δείπνο με τους προέδρους Bush και Ford!

«Ο Ford είχε γίνει πρόεδρος όταν παραιτήθηκε ο Nixon και τότε είχε συμβεί και το κυπριακό. Μου περιέγραφε, λοιπόν, πως στη σύνοδο του ΝΑΤΟ, που έγινε τότε, είδε έναν πολύ ωραίο ψηλό άντρα, ντυμένο με σακάκι με δύο σκισίματα, με φοβερό στιλ που τον εντυπωσίασε. Γύρισε και ρώτησε “ποιος είναι αυτός;” και του είπαν πως ήταν ο Έλληνας πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής. “Και μόνο το φιζίκ του με οδήγησε σε μια θετική στάση απέναντί του” μου σχολίασε». Η Νίκη Τζαβέλα έχει πολλές ιστορίες να θυμάται από εκείνο το βράδυ. «Συζητούσαν ο Ford με τον Bush, λέγοντας πως οι μεγαλύτεροι “εκλογομάγειροι” ήταν η οικογένεια Kennedy (σ.σ. πολιτικά αντίπαλοί τους). Έλεγαν ότι οι Kennedy στις εκλογές έκλεβαν ολόκληρες κάλπες, τις έπαιρναν στους ώμους τους και έφευγαν». Στο ίδιο δείπνο ο Gerald Ford τής αποκαλύπτει πως οι περίφημοι G7 ξεκίνησαν τυχαία από ένα παιχνίδι γκολφ σε ένα συνέδριο κορυφής στην Αγγλία. Ο Ford μαζί με τον Άγγλο πρωθυπουργό Callaghan ήθελαν να παίξουν με τον πρωθυπουργό του Καναδά, τον Trudeau, γιατί είχαν μάθει πως ήταν εξαιρετικός γκολφέρ. «Φοβήθηκαν μήπως παρεξηγηθεί όμως ο Γερμανός Schmidt και προσκάλεσαν και αυτόν. Ο Schmidt κάλεσε τον Ιάπωνα Miki, γιατί ήθελε κάτι να συζητήσουν και τελικά είπαν και στο Γάλλο Giscard d’Estaing και τον Ιταλό Moro, που προέδρευε εκείνη την περίοδο της ΕΟΚ, για να μη γίνουν παρεξηγήσεις» θυμάται  τριάντα χρόνια μετά.

Η Νίκη Τζαβέλα, χάρη στην εμπλοκή της στην πολιτική, αλλά και την καριέρα της στον ιδιωτικό τομέα, βρέθηκε πολύ συχνά να συνομιλεί με σημαντικούς ανθρώπους. Όπως με τον Henry Kissinger, το 1995, ως βουλευτής πια της Νέας Δημοκρατίας. «Με είχε ρωτήσει “ποιον έχετε πρωθυπουργό τώρα;” κι εγώ παρεξηγήθηκα που δεν τον ήξερε. Και μου λέει: “Mην ενοχλείσαι. Εσύ, που είσαι μια Ευρωπαία πολιτικός, ξέρεις ποιος είναι ο πρωθυπουργός της Δανίας;”. Δεν τον ήξερα. Μου λέει τότε “Γιατί εγώ να ξέρω τον πρωθυπουργό της Ελλάδας;”».

Για δεκαπέντε χρόνια εργάστηκε στον ιδιωτικό τομέα σε σημαντικές θέσεις. Υπήρξε αντιπρόεδρος στο Ίδρυμα που ίδρυσε ο αείμνηστος Γιάννης Λάτσης και διαχειρίστηκε μια μεγάλη δωρεά για την αποκατάσταση των βορειοηπειρωτών. «Η οικογένεια Λάτση είχε ζητήσει τον αρχιεπίσκοπο Σεραφείμ κι εμένα για το συγκεκριμένο πρότζεκτ. Φτιάξαμε μια σχολή στο Πωγώνι της Ηπείρου, απ’ όπου βγήκε η πρώτη εκπαιδευμένη γενιά τεχνικών βορειοηπειρωτών» λέει. Θυμάται τον Μακαριστό Σεραφείμ σαν έναν πραγματικά χαρισματικό άνθρωπο, ο οποίος της δίδαξε πολλά. «Έχω κρατήσει μια συμβουλή που μου είχε δώσει. Μου έλεγε πως, όταν είσαι το Νο1 κάπου και πρέπει το διοικητικό συμβούλιο να πάρει μια απόφαση, αν δεν έχεις διασφαλίσει την πλειοψηφία, δεν θα πας στο συμβούλιο. Θα προτιμήσεις να σπάσεις το πόδι σου και να μπεις στο νοσοκομείο, γιατί δεν πρέπει να καταλάβουν πως δεν έχεις την πλειοψηφία». Όσο για τον Γιάννη Λάτση, δηλώνει πως είναι η πιο εντυπωσιακή προσωπικότητα που έχει γνωρίσει. «Ο καπετάν Γιάννης είχε μεγάλη διορατικότητα και μεγάλο πάθος για την Ελλάδα. Τόσο πάθος και αγάπη για την Ελλάδα έχω δει σε ελάχιστους Έλληνες» λέει.
Μετά από τέσσερα χρόνια στο Ίδρυμα Λάτση, δημιούργησε με τον Σωκράτη Κόκκαλη το Ίδρυμα Κόκκαλη. «Εκεί διαχειρίστηκα ένα πολύ μεγάλο πρόγραμμα για όλη τη νοτιοανατολική Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τον αραβικό κόσμο, για το πανεπιστήμιο Harvard. Μια εμπειρία χάρη στην οποία απέκτησα βαθιά γνώση όλης αυτής της περιοχής και έκανα εκατοντάδες καλούς φίλους. Με ένα μικρό διάλειμμα, όταν πήγα στην οργανωτική επιτροπή των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, επέστρεψα ως αντιπρόεδρος της Intracom» λέει μιλώντας με θαυμασμό για τον Σωκράτη Κόκκαλη και προσθέτει: «Εκεί με υποδέχτηκε με μια τεράστια ανθοδέσμη και μια κάρτα που έγραφε “Welcome back”. Ο Σωκράτης Κόκκαλης είναι το πιο δυνατό μυαλό που έχω συναντήσει στη ζωή μου, με αγάπη για την πατρίδα και κοσμοπολίτικη θεώρηση των πραγμάτων. Έχω μεγάλη αγάπη και σεβασμό γι’ αυτόν και την οικογένειά του». Μετά την Intracom, εργάστηκε στον ΑΝΤ1, στη διεθνή ανάπτυξη του ομίλου. «Ο Μίνως Κυριακού είναι αυτός που δημιούργησε την ψυχαγωγική τηλεόραση στην Ελλάδα. Ξεχωριστός επιχειρηματίας διεθνών διαστάσεων και ο Θοδωρής Κυριακού συνεχίζει να χτίζει σε διεθνείς ορίζοντες».

Καριέρα και οικογένεια
Όπως είναι αναμενόμενο, μια γυναίκα σε τόσο μεγάλες θέσεις κάποιες στιγμές αναγκάστηκε να βάλει στη ζυγαριά καριέρα και οικογένεια και να δώσει προτεραιότητες συχνά επώδυνες. «Η οικογένειά μου έχει πληρώσει ένα τίμημα για την καριέρα που δημιούργησα. Όταν μεγάλωσαν τα παιδιά μου, αντιμετώπισα την τρομακτική ερώτηση “Πού ήσουν, μαμά, όταν...”. Πολλές φορές είχα βαριές ενοχές και έλεγα “κρίμα που δεν έζησα αυτή την εμπειρία”. Δεν έχασα την παιδική τους ηλικία, αλλά την ενηλικίωση, γιατί τότε πλέον εργαζόμουν χωρίς ωράριο, σε υπερεντατικούς ρυθμούς. Όταν τα παιδιά ήταν στην εφηβεία, εγώ έτρεχα για την προεκλογική καμπάνια του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Με θυμάμαι να γυρίζω την ηπειρωτική Ελλάδα καφενείο - καφενείο. Ξέρω όλα τα καφενεία στη Στερεά Ελλάδα και στα νησιά των μονοεδρικών. Ήταν η μοναδική φορά που η ΝΔ πήρε και τις πέντε μονοεδρικές» θυμάται. «Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ήταν ο άνθρωπος που μου έδωσε την ευκαιρία. Τον είδα πρόσφατα, ενόψει ευρωεκλογών, και του είπα “Πρόεδρε, είμαι πάντα ευγνώμων, γιατί μου δώσατε την ευκαιρία”. Και μου λέει “Σε σένα και σε χιλιάδες άλλους, Νίκη, αλλά εσένα τουλάχιστον σε καμαρώνω”».

Υπήρξε συνεργάτις του Παύλου Μπακογιάννη, πολύ φίλη με την Ντόρα Μπακογιάννη, αλλά και φίλη του Αντώνη Σαμαρά. «Από τότε τον λέγαμε τον Σαμαρά πρόεδρο. Η γενιά η δική μου τότε είχε λατρεία στον Σαμαρά, θεωρούσε δεδομένο πως θα γίνει πρόεδρος. Έχω συνοδέψει τον Αντώνη σε τουλάχιστον 180 γάμους και βαφτίσια».

Η Ευρωβουλή
Μετά από δύο χρόνια στον ΑΝΤ1, ένιωθε έτοιμη για το επόμενο βήμα. «Είχα βρει, μάλιστα, δουλειά σε ένα διεθνή οργανισμό και θα πήγαινα στην Κωνσταντινούπολη ή το Κάιρο. Είχαμε τότε συναντηθεί τυχαία με τον Γιώργο Καρατζαφέρη και του το είπα. Μου τηλεφώνησε, λοιπόν, λίγες μέρες μετά, λέγοντάς μου “έχω εγώ ένα διεθνή οργανισμό για σένα” και μου έκανε την πρόταση για την Ευρωβουλή» θυμάται. «Η ιδέα της Ευρωβουλής ήταν συναρπαστική. Το είδα σαν δουλειά με στόχους και αποτελέσματα που έχουν άμεση επίπτωση στην πατρίδα μου» λέει και ομολογεί πως εντυπωσιάστηκε που στο ντιμπέιτ των ευρωεκλογών του 2009 από τις έξι ερωτήσεις που έγιναν στον Γιώργο Καρατζαφέρη οι δύο αφορούσαν εκείνη. «Παρόλο που ουδέποτε έχει ακουστεί για εμένα κάτι μεμπτό, του ζητήθηκε ουσιαστικά να απολογηθεί γιατί έχω δουλέψει με επιχειρηματίες. “Εγώ και κλητήρα να προσλάβω, θέλω να έχει συστατικές επιστολές. Όταν έχει συστατικές από τον Λάτση, τον Κόκκαλη και τον Κυριακού, μου αρκούν και μου περισσεύουν” είχε απαντήσει ο Καρατζαφέρης». Η συνεργασία της με τον πρόεδρο του ΛΑ.Ο.Σ. της έχει αφήσει την πιο γλυκιά γεύση. «Είμαι ευγνώμων στον Γιώργο Καρατζαφέρη. Ήταν άψογος απέναντί μου. Κατεβήκαμε στις ευρωεκλογές και του έδωσα ένα 2,5%. Δουλέψαμε άψογα πέντε χρόνια. Και όταν κατέρρευσε ο Λ.Α.Ο.Σ. στις εθνικές εκλογές ούτε καν διανοήθηκα να τον αφήσω, γιατί με τίμησε, με έβαλε επικεφαλής στο ευρωψηφοδέλτιο. Τα δύο τελευταία χρόνια προσπάθησα να τον πείσω πως είναι εποχή για συνεργασίες. Αλλά δεν τον έπεισα».

Η Νίκη Τζαβέλα διακρίθηκε για τη δουλειά της στην Ευρωβουλή, όπου ασχολήθηκε με τον τομέα της ενέργειας και ήταν αντιπρόεδρος της επιτροπής των σχέσεων του Ευρωκοινοβουλίου με το Αμερικανικό Κογκρέσο. Ορίστηκε εισηγήτρια για την ενεργειακή πολιτική της ΕΕ μέχρι το 2050 και αναγνωρίζεται από όλους η μεγάλη της επιτυχία να εντάξει σε αυτή την έκθεση το θέμα της προστασίας της ελληνικής ΑΟΖ και των ελληνικών ενεργειακών αποθεμάτων. Το έργο αυτό θέλει να συνεχίσει κατεβαίνοντας και πάλι υποψήφια, αυτή τη φορά με τη Νέα Δημοκρατία. Λίγο πριν επιστρέψει για σύσκεψη στο γραφείο της, αναρωτιέμαι αν ως γυναίκα σε τόσο καίριες –«αντρικές» στο μυαλό πολλών– θέσεις έχει βιώσει ρατσισμό. «Δεν έχω ζήσει τραυματικές εμπειρίες, πολύ ελαφρά έχω βιώσει το φυλετικό ρατσισμό. Ένα περιστατικό θυμάμαι στον ιδιωτικό τομέα. Είχα ένα πολύ μεγάλο πρότζεκτ, το βρήκα, το ετοίμασα, το εισηγήθηκα και όταν ήρθε η ώρα για την καθοριστική συνάντηση για τη χρηματοδότηση, είπε ο πρόεδρος της εταιρείας (δεν ήταν ο Σωκράτης Κόκκαλης ): “Ποιοι θα πάνε για την παρουσίαση; Αυτοί, αυτοί και είναι καλό να έχουμε και τη Νίκη ως ντεκόρ”». Όταν το άκουσα, είπα μέσα μου πως όσα χρήματα και να μου δώσουν από εδώ και πέρα, εγώ δεν θα μείνω κοντά του. Αν και ήξερα πως με εκτιμούσε, στενοχωρήθηκα που δεν ήθελε να μου αποδώσει το πραγματικό credit. Πάντα αποδίδω στους συνεργάτες μου το πραγματικό credit, είτε είναι άντρες είτε γυναίκες».

Διαβάστε περισσότερα στο PEOPLE που κυκλοφορεί μαζί με το ΘΕΜΑ.