Έκθεση σοκ του ΟΗΕ: Το ένα από τα τρία ψάρια που αλιεύονται δεν φτάνει ποτέ στο τραπέζι μας

Ένα στα τρία ψάρια τα οποία αλιεύονται δεν φτάνει ποτέ στο τραπέζι καθώς είτε πετιέται πίσω στη θάλασσα είτε αχρηστεύεται πριν μπορεί να φαγωθεί. Στην εξαμηνιαία αναφορά της Οργάνωσης Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO) καταγράφεται επίσης πως η παγκόσμια παραγωγή ψαριών έφτασε νέα ύψη ρεκόρ, κυρίως χάρη σε νέες ιχθυοκαλλιέργειες στην Κίνα. Πλέον, περισσότερο από το 50% των ψαριών που καταναλώνεται παγκοσμίως προέρχεται από τις ιχθυοκαλλιέργειες.

Στον αντίποδα, οι αριθμοί για τα ψάρια που αλιεύονται ελάχιστα έχουν αλλάξει από τα τέλη της δεκαετίας του '80, ενώ το 1/3 των ειδών που έχουν εμπορική αξία υπεραλιεύονται. Στην ανακοίνωση της οργάνωσης του ΟΗΕ αναφέρεται πως ο κλάδος των ιχθυοκαλλιεργειών θα συνεχίσει να αναπτύσσεται και πως έως το 2030 θα καταναλώνεται 20% περισσότερο ψάρι παγκοσμίως.

Παρόλα αυτά, ο ιχθυοκαλλιέργειες μπορεί να βλάψουν τον άγριο πληθυσμό καθώς προκαλούν μόλυνση, ενώ η τροφή κάποιων ειδών στις ιχθυοκαλλιέργειες προέρχεται από άγρια είδη όπως η σαρδέλα. Σύμφωνα με την ανακοίνωση οι περιοχές του πλανήτη που απειλούνται περισσότερο από την υπεραλίευση είναι η Μεσόγειος, η Μαύρη Θάλασσα και ο νοτιοανατολικός Ειρηνικός. Προηγούμενες έρευνες για την παράνομη αλιεία ανέφεραν πως τα αλιευτικά αποθέματα μειώνονται γρηγορότερα από ότι υπολογίζει η έρευνα του ΟΗΕ και πως τα μισά νερά των ωκεανών του πλανήτη αλιεύονται υπερεντατικά.

Μάλιστα η αλίευση έπιασε νέο αριθμό ρεκόρ φέτος:

«Από το 1961 η αύξηση στην κατανάλωση ψαριού είναι διπλάσια από την αύξηση του παγκόσμιου πλυθησμού, κάτι που δείχνει πόσο σημαντικός είναι ο τομέας της αλιείας και της ιχθυοκαλλιέργειας για το στόχο ενός κόσμου χωρίς πείνα και υποσιτισμού» σχολιάζει ο γενικός διευθυντής της Οργάνωσης Τροφίμων και Γεωργίας, Χοσέ Γκρατσιάνο Ντα Σιλβα. «Οι προκλήσεις παραμένουν, όμως οι τελευταίες πρωτοβουλίες για την πάταξη της παράνομης αλιείας αποτελούν μια καθοριστική στιγμή που θα βοηθήσει την μακροπρόθεση βιωσιμώτητα των οικοσυστημάτων».

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της υπηρεσίας του ΟΗΕ το 35% των παγκόσμιων αλιευμάτων πετιούνται. Το ένα τέταρτο από αυτά είναι ψάρια που δεν είναι φαγώσιμα ή είναι πολύ μικρά σε μέγεθος και πετιούνται πίσω νεκρά στη θάλασσα. Όμως το μεγαλύτερο μέρος των απωλειών έχει να κάνει με έλλειψη τεχνογνωσίας σε τομείς όπως η σωστή ψύξη ώστε να διατηρούνται τα αλιεύματα φρέσκα.

Για αυτό το λόγο η Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας συνεργάζεται με τις αναπτυσσόμενες χώρες προκειμένου να βελτιώσουν τις τεχνικές τους στη διατήρηση των ψαριών,  συμπεριλαμβανομένης της χρήσης των ανυψωμένων ραφιών για την ξήρανση των ψαριών. Τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά, καθώς είχαμε μείωση των απωλειών κατά 50% στα ψάρια που προέρχονται από τη λίμνη Ταγκανίκα στην Αφρική και κατά 40% στον Ινδικό Ωκεανό. Το 53% των ψαριών που καταναλώνονται παγκοσμίως προέρχονται από ιχθυοκαλλιέργειες σύμφωνα με τα στοιχεία του οργανισμού.

Η έκθεση καθορίζει την τεράστια κλίμακα παγκόσμιας αλιείας: Απασχολεί 60 εκατομμύρια ανθρώπους και υπάρχουν 4.6 εκατομμύρια αλιευτικά σκάφη στον πλανήτη. Αυτή η τεράστια προσπάθεια είναι ανησυχητική σε πολλά μέρη, λέει η έκθεση, με πάρα πολλά σκάφη να κυνηγούν πολύ λίγα ψάρια. Οι ιχθυοκαλλιέργειες αποτελούν και τα 2/3 της παγκόσμιας οικονομίας του συγκεκριμένου τομέα η οποία έχει συνολικό μέγεθος 362 δις δολαρίων. Ως αποτέλεσμα, ο αριθμός των υπεραλιευομένων ειδών τριπλασιάστηκε τα τελευταία 40 χρόνια. Η έκθεση αναφέρει επίσης ότι η αλλαγή του κλίματος θα απομακρύνει τα ψάρια από τα ζεστά τροπικά ύδατα, όπου τα έθνη συχνά εξαρτώνται ιδιαίτερα από τα θαλασσινά, προς πιο εύκρατες περιοχές.

Ο Lasse Gustavsson, εκτελεστικός διευθυντής της Oceana στην Ευρώπη , δήλωσε ότι απαιτούνται τεράστιες βελτιώσεις σε ολόκληρη την αλιευτική βιομηχανία. "Τα απόβλητα τροφίμων σε έναν πεινασμένο πλανήτη είναι εξωφρενικό", είπε. "Το γεγονός ότι το ένα τρίτο όλων των ψαριών που αλιεύονται πηγαίνει σε απόβλητα αποτελεί τεράστιο λόγο ανησυχίας για την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια".

Σχετικά με την υπεραλίευση, ιδίως στη Μεσόγειο, είπε: "Γνωρίζουμε την κατάσταση, έχουμε τις λύσεις: ο καθορισμός ορίων αλιευμάτων ιχθύων σε επιστημονικές συμβουλές και η παύση της παράνομης και καταστροφικής αλιείας. Το μόνο που μας λείπει είναι πολιτική δράση. "

Ο Gustavsson πρόσθεσε: "Η υδατοκαλλιέργεια απέχει πολύ από το να είναι η μαγική σφαίρα, καθώς είναι συχνά μη βιώσιμη. Η χρήση 20 εκατομμυρίων τόνων ψαριών, όπως το σκουμπρί, οι σαρδέλες και οι αντσούγιες, για να ταϊστούν εκτρεφόμενα ψάρια αντί για ανθρώπους, είναι μία καταφανής σπατάλη τροφής».

Ο καθηγητής Daniel Pauly, στην ερευνητική πρωτοβουλία Sea Around Us στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας του Καναδά, έχει επικρίνει τις προηγούμενες εκθέσεις του FAO, οι οποίες αναφέρει ότι υποτιμούσαν σημαντικά τα συνολικά αλιεύματα προφυλάσσοντας τους υπαίτιους από το να λογοδοτήσουν για παράνομη αλιεία.

Ωστόσο, εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη νέα έκθεση, για την εξέταση ενός πολύ ευρύτερου φάσματος πληροφοριών: "Η κρίση της υπεραλίευσης θα είναι δύσκολο να επιλυθεί. Ωστόσο, οι συνεργασίες μεταξύ διαφόρων ενδιαφερομένων μπορούν να βοηθήσουν αντιστραφούν ορισμένες από τις αρνητικές τάσεις. Αυτό είναι το καλύτερο θέμα της [έκθεσης για την αλιεία του FAO] που έχω διαβάσει ποτέ".