Συναγερμός για τα έσοδα από ΦΠΑ του τουρισμού

Σχέδιο εκτάκτου ανάγκης, με μέτρα όπως μεταφορά ελεγκτών στα νησιά, επιβολή διοικητικών ποινών («λουκέτα» τριάντα ημερών) σε όποιους συλλαμβάνονται για δεύτερη φορά να μην κόβουν απόδειξη, αλλά και κατάρτιση «μαύρης λίστας» με τις επιχειρήσεις που δηλώνουν πολύ λιγότερα από όσα διαπιστώθηκε πως εισπράττουν κατά τις επισκέψεις των ελεγκτών στην περιοχή τους, καταρτίζουν στο υπουργείο Οικονομικών, προκειμένου να ανακόψουν το πάρτυ της φοροδιαφυγής κατά την τουριστική σεζόν
 
Το στοίχημα που βάζει από σήμερα 1ης Ιουλίου στο οικονομικό επιτελείο, είναι διπλό:
 
- να φανεί μέσα στις επόμενες 180 μέρες του χρόνου ότι θα προκύψουν θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης στην Οικονομία, όπως διαβεβαιώνουν ο πρωθυπουργός και οι υπουργοί Ευκλείδης Τσακαλώτος και Γιώργος Σταθάκης. Παρότι η αγορά προετοιμάζεται για μεγάλα «κανόνια» από επιχειρήσεις που κλείνουν, στην κυβέρνηση θεωρούν ότι με τη βοήθεια του Τουρισμού, αλλά και λόγω της τεχνητής εικόνας βελτίωσης που μπορεί να παρουσιάσει φέτος η Οικονομία, σε σύγκριση με το πολύ κακό β΄εξάμηνο πέρυσι (εξαιτίας του σοκ από τα capital controls) μπορεί τελικά να υπάρξει «θετικό πρόσημο» μεταβολής του ΑΕΠ σε κάποιο από τα επόμενα τρίμηνα του 2016.
 
- να επωφεληθούν τα κρατικά ταμεία από τις αυξήσεις ΦΠΑ που επιβλήθηκαν στα νησιά του Αιγαίου και στην τουριστική βιομηχανία γενικότερα.
 
Πρώτος στόχος όμως είναι να μη χαθεί η μάχη για την είσπραξη των φόρων, στην καρδιά του καλοκαιριού. Ήδη η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων αποφάσισε την αποστολή των πρώτων 15 ελεγκτών στα νησιά όπου οι τοπικές ΔΟΥ εκπέμπουν SOS, καθώς δεν έχουν προσωπικό για να βγει για ελέγχους στις παραλίες, τις ταβέρνες, τα μπαρ και τις τουριστικές δραστηριότητες. Ωστόσο το δίμηνο που απομένει μέχρι το τέλος Αυγούστου είναι πολύ μικρός χρόνος για να ανακτηθεί το χαμένο έδαφος, καθώς έως και τον Μάιο οι εισπράξεις από τον ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου ήταν 40%-50% χαμηλότερες από το αναμενόμενο.
 
Το πρόβλημα εντείνεται από την δραστική μείωση των προστίμων που επιβάλλονται σε όσους δεν κόβουν απόδειξη (50% του αναλογούντος ΦΠΑ). Για να περιοριστεί η ατιμωρησία, στο υπουργείο Οικονομικών συζητάνε ήδη με την Τρόικα την επαναφορά πιο αυστηρών προστίμων για όσους συλλαμβάνονται.
 

Μέχρι τότε όμως, ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Εσόδων κύριος Γιώργος Πιτσιλής θέλει να θέσει σε εφαρμογή τα διοικητικά πρόστιμα («λουκέτα» για 30 μέρες) για όσους συλλαμβάνονται να μην κόβουν απόδειξη. Επειδή  η ποινή αυτή παρέμενε ανενεργή, σχεδιάζεται να επιβάλλεται στην δεύτερη παράβαση, ενώ όποιος εντοπίζεται για πρώτη φορά ότι δεν κόβει απόδειξη, θα του γίνονται απλώς συστάσεις (αντί για λουκέτο 48 ωρών).
 
Και αυτό το μέτρο όμως προϋποθέτει πως οι έλεγχοι θα ενταθούν με περισσότερους ελεγκτές. Προς το παρόν όμως, από τους πρώτους 15 φοροελεγκτές, μόνον ένας (1) πάει στην ΔΟΥ Μυκόνου, κάτι που φαντάζει προφανώς ανεπαρκές στην τρέχουσα συγκυρία.
 
Από τους ελέγχους αυτούς πάντως, η ΓΓΔΕ θέλει να καταγράψει όχι μόνον παραβάτες, αλλά και πόσο αυξάνεται ο τζίρος που εμφανίζουν τα μαγαζιά και άλλες επιχειρήσεις, όταν βρίσκεται σε εξέλιξη έλεγχος της εφορίας στην περιοχή τους. Με τις τεχνικές και τις συγκρίσεις αυτές που τώρα εςνεργοποιούνται, οι εφορίες θα μπορούν να υπολογίσουν τεκμαρτά το μέγεθος της φοροαπόκρυψης , ώστε να ζητούν εξηγήσεις από τις επιχειρήσεις ή να επιβάλουν φόρους κατά βούληση. Θα διαπιστώνουν δηλαδή, αν πχ περάσει έλεγχος από ένα νησί τον Δεκαπενταύγουστο, τι τζίρους δήλωναν οι καταστηματάρχες λίγο πριν και λίγο μετά από την επίσκεψη των ελεγκτών. Και αυτό γιατί είναι γνωστό ότι μόλις δουν ελεγκτή σε ένα νησί, τότε «πέφτει σύρμα» και κόβουν περισσότεροι αποδείξεις. 
 
Στην πράξη, στο υπουργείο Οικονομικών γνωρίζουν ότι το σύστημα που διαμορφώνει τις τιμές στην αγορά είναι πλέον οι "διπλοί" τιμοκατάλογοι  και τα παζάρια για χαμηλότερες χρεώσεις, αναλόγως αν ζητείται να εκδοθεί ή όχι απόδειξη.
 
Επιπλεόν, λόγω της μείωσης των χρηματικών προστίμων, συχνά οι ελεγκτές της εφορίας που μπαίνουν σε επιχειρήσεις, φεύγουν χωρίς να βεβαιώνουν καν την παράβαση, αν είναι τα πρόστιμα κάτω από μόλις 5 ή 10 ευρώ. Αλλά και όταν επιβάλλονται, τα πρόστιμα μοιάζουν με χάδι: τις προάλλες μόλις, σε καλό εστιατόριο των βορείων προαστείων με πολλές δεκάδες τραπέζια όπου δεν είχαν κοπεί αποδείξεις, το πρόστιμο που επέβαλαν φεύγοντας οι ελεγκτές ήταν μόλις 90 ευρώ.
 
Τέτοιοι έλεγχοι γίνονται πλέον όμως, μόνον στα μεγάλα αστικά κέντρα. Στα κοσμικά νησιά και τους τουριστικούς προορισμούς όπου δεν φτάνει ο έλεγχος, κυριαρχεί ασυδοσία. Τα έσοδα από ΦΠΑ στις περιοχές αυτές καταρρέουν κατά 40% ή και 60% έναντι των στόχων. Το «μάρμαρο» πληρώνουν κυρίως επιχειρήσεις στην ηπειρωτική χώρα, καταβάλλοντας 10%-30% περισσότερα για ΦΠΑ, από όσα ανέμενε το υπουργείο Οικονομικών.
 
Το οξύμωρο όμως είναι πως όσοι έλεγχοι γίνονται, δείχνουν πολύ χαμηλή παραβατικότητα!
 
Πανελλαδικά, με βάση το πλάνο της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων, το ποσοστό διαπίστωσης παραβατικότητος στους ελέγχους έπρεπε να είναι τουλάχιστον 15%, κάτι που φαντάζει ίσως λογικό αν η φοροδιαφυγή εκτιμάται σε 30% ή 40%. Οι παραβάσεις που διαπιστώνονται όμως ως τώρα (Ιανουάριος – Απρίλιος 2016) δεν ξεπερνούν το 5,70% των ελέγχων που γίνονται! 
 
Αιτία του κακού θεωρούνται φυσικά τα πρόστιμα-"χάδι" που ισχύουν πλέον, που δεν ξεπερνούν το 50% του ΦΠΑ για κάθε απόδειξη που διαπιστώθηκε πως δεν κόπηκε. Για παράδειγμα, στο εστιατόριο των βορείων προαστείων όπου επιβλήθηκε το πρόστιμο των 90 ευρώ, οι ελεγκτές διαπίστωσαν πως την ώρα εκείνη δεν είχαν κοπεί αποδείξεις αξίας περίπου 900 ευρώ, και κατελόγισαν επιτόπου το 50% του ΦΠΑ που αντιστοιχεί σε αυτές.