Η καταξιωμένη εικαστικός και σύζυγος του άλλοτε Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Μπούτρος Μπούτρος Γκάλι μιλάει για τη ζωή, την τέχνη και την προσεχή ατομική της έκθεση στην ελληνική γκαλερί Varvara Roza στο Λονδίνο
Η Μπριτ Μπούτρος Γκάλι έχει μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία. Γεννημένη το 1937 στο Σβολβάερ της Νορβηγίας, πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής της στη σκιά του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Κατά τη διάρκεια των μακρών μεταπολεμικών χειμώνων της παιδικής της ηλικίας, βρήκε δημιουργικό καταφύγιο στη ζωγραφική. Οι δραματικές μετατοπίσεις του φωτός στο βόρειο ημισφαίριο επηρέασαν καθοριστικά την οπτική της γλώσσα. Εκτοτε, έχει αφιερώσει ολόκληρη τη ζωή της στη ριζοσπαστική αυτοέκφραση, δημιουργώντας συναισθηματικούς καμβάδες μεγάλης κλίμακας που συνδυάζουν την αγάπη στο χρώμα και τον πολιτιστικό συντονισμό με μια σχεδόν εμμονική αναζήτηση της ομορφιάς.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1970, η Γκάλι έχει κάνει την Αίγυπτο σπίτι της, μοιράζοντας τον χρόνο της μεταξύ των στούντιο στο Κάιρο και στη Βόρεια Ακτή, κοντά στην Αλεξάνδρεια, και έχει ασκήσει βαθιά επίδραση στο καλλιτεχνικό και πολιτιστικό τοπίο της νέας πατρίδας της. Το σπίτι και το στούντιό της στο Αγκαμι, διακοσμημένα με τα χαρακτηριστικά ψηφιδωτά και τις τοιχογραφίες της, αποτελούν προορισμό για συλλέκτες, επιμελητές και προσωπικότητες από όλο τον κόσμο. Ως εκ τούτου, θεωρείται από τις πιο καταξιωμένες ζωγράφους στη Μέση Ανατολή, με έργα της να βρίσκονται σε πολλές σημαντικές δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές, συμπεριλαμβανομένων των MOMA και του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης Queen Noor.
«Πρέπει να έχεις πάθος για να δημιουργείς τέχνη και την πειθαρχία να επικεντρώνεσαι και να ακολουθείς»
«Ο εικαστικός μετουσιώνει ουσιαστικά συναισθήματα και εμπειρίες», αναφέρει. Η Γκάλι έχει δημιουργήσει μια πραγματικά εντυπωσιακή κληρονομιά από την πρώτη της έκθεση στο Παρίσι το 1962, και το έργο της έχει αναγνωριστεί με τρία σημαντικά βραβεία. Το 1996 έλαβε το έμβλημα του Τάγματος του Αγίου Ολαφ, την ύψιστη καλλιτεχνική τιμή της Νορβηγίας, που παλαιότερα είχε απονεμηθεί στον Εντουαρντ Μουνκ. Το 2010 τής απονεμήθηκε το μετάλλιο του Τάγματος της Σλοβακικής Προεδρίας για την Τέχνη και τον Πολιτισμό, ενώ ο ηγετικός ρόλος της στην πολιτιστική ζωή της Αιγύπτου αναγνωρίστηκε το 2023, όταν της απονεμήθηκε το βραβείο για το σύνολο του έργου της για τις Γυναίκες στις Τέχνες από το Αιγυπτιακό Εθνικό Συμβούλιο Γυναικών. Η σειρά με ζωγραφικούς πίνακες «Γυναίκες του Κόσμου μου» της Γκάλι αποτελεί εξαιρετικό δείγμα της ικανότητάς της να ενσαρκώνει τον αυθορμητισμό στο έργο της, απεικονίζοντας τη γυναικεία δύναμη μέσα από εκρηκτικά στρώματα χρώματος, υφάσματος και φωτός. «Είναι πολύ δύσκολο να περιγράψω τον εαυτό μου ως καλλιτέχνη, πέρα από το να πω ότι νομίζω ότι είμαι ένα πολύ εργατικό άτομο. Πρέπει να έχεις πάθος για να δημιουργείς τέχνη, αλλά και την πειθαρχία να επικεντρώνεσαι και να ακολουθείς», μου εξηγεί σχετικά με τον τρόπο που δημιουργεί. «Είμαι στο στούντιό μου κάθε μέρα και δημιουργώ έργα εδώ και 60 χρόνια. Είναι πολύς καιρός. Δεν περιμένω έμπνευση και ακόμα δεν σχεδιάζω τίποτα όταν πλησιάζω έναν άδειο καμβά. Απλώς πηγαίνω στο στούντιό μου, σβήνω όλες τις σκέψεις μου και μετά απλώς ξεκινάω. Μπαίνω σε μια ροή, και αυτή η ροή μπορεί να διαρκέσει για πολλές, πολλές ώρες. Είναι μια μορφή ενέργειας που προέρχεται έξω από μένα και με καταλαμβάνει. Μπορώ να βρίσκομαι έως και 12 ώρες κάθε φορά στο στούντιό μου. Παρατηρώ κάποιους από τους φίλους μου στην ηλικία μου και πολλοί από αυτούς μετά βίας περπατούν».
Η τέχνη της Μπριτ Μπούτρος Γκάλι αποτυπώνεται σε καμβάδες μεγάλης κλίμακας που συνδυάζουν την αγάπη στο χρώμα και τον πολιτιστικό συντονισμό με μια σχεδόν εμμονική αναζήτηση της ομορφιάς
«Η πρώιμη δουλειά μου ήταν πιο ήρεμη, γαλήνια και κατά μία έννοια ονειρική. Τώρα έχει περισσότερα επίπεδα»
Μεγάλωσε στα χρόνια του πολέμου και έμαθε να εκτιμά την ειρήνη. «Δεν θυμάμαι τόσο πολύ τον πόλεμο, αλλά θυμάμαι πόσο παλέψαμε για να επιστρέψουμε στη ζωή μετά τον πόλεμο. Μεγάλωσα στη Νορβηγία, οπότε ήμουν πολύ συνηθισμένη στους μεγάλους, σκοτεινούς χειμώνες και τα καλοκαίρια με τον ήλιο μέρα και νύχτα. Ηταν ένα πολύ όμορφο, αλλά πολύ σκληρό μέρος για να μεγαλώσεις, αλλά και ένα περιβάλλον που σε κάνει δυνατό. Ως παιδί έπρεπε να κάνεις ποδήλατο πέντε χιλιόμετρα στο χιόνι για να πας σχολείο, και νομίζω ότι αυτό δημιουργεί πολύ δυνατούς ανθρώπους. Ενιωσα τη σκληρότητα που είχαμε μετά τον πόλεμο, αλλά από πολλές απόψεις η σκληρότητα αυτή με έκανε δυνατή και ανθεκτική», αναφέρει.
Η ζωή της κοντά στον άλλοτε ισχυρό άνδρα του ΟΗΕ, τον αείμνηστο Μπούτρος Μπούτρος Γκάλι, την ευαισθητοποίησε για πολλά θέματα. «Οι γυναίκες στην αρχαία Αίγυπτο ήταν σύμβολο δύναμης και σταθερότητας περισσότερο από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο. Το κίνημα για την απελευθέρωση των Αιγυπτίων γυναικών ήταν το πρώτο στην ιστορία της αραβικής περιοχής. Επιπλέον, οι περισσότερες γυναίκες στηρίζουν τις οικογένειές τους και εργάζονται σε υπηρεσίες φροντίδας, δραστηριοποιούνται στη ραπτική, στη μαγειρική, στη γεωργική παραγωγή και σε άλλους τομείς». Εχοντας ζήσει μια μυθιστορηματική ζωή ως καλλιτέχνις αλλά και ως σύζυγος ενός επιδραστικού άντρα, η Μπριτ Μπούτρος Γκάλι παρουσιάζει για πρώτη φορά τη δουλειά της στο Ηνωμένο Βασίλειο στην γκαλερί Varvara Roza που στεγάζεται στην Duke Street, τον περίφημο λονδρέζικο δρόμο με τις γκαλερί.
Η Μπριτ Μπούτρος Γκάλι θα παρουσιάσει το φθινόπωρο την πρώτη ατομική της έκθεση στη Μεγάλη Βρετανία, στην ελληνική γκαλερί Varvara Roza στο Λονδίνο
«Είμαι γεμάτη ανυπομονησία γι’ αυτή την έκθεση», μου λέει με ενθουσιασμό. «Εχω πολύ περισσότερα επίπεδα στη δουλειά μου απ’ ό,τι είχα παλιά. Είναι ενδιαφέρον, επειδή η πρώιμη δουλειά μου ήταν πολύ πιο ήρεμη, και πολύ πιο γαλήνια και κατά μία έννοια ονειρική. Η ενέργεια που έρχεται μέσα από τη δουλειά αυτή τη στιγμή είναι πολύ πιο ισχυρή. Αλλά νομίζω ότι η ενέργεια που έρχεται αντανακλά την εποχή που ζούμε, επειδή ζούμε σε τόσο τρελές εποχές» ◆
