Έφυγε από τη ζωή η αρχαιολόγος, Μαρία Κοσμά, σε ηλικία 45 ετών. Όσοι τη γνώρισαν κάνουν λόγο για μία αφοσιωμένη αρχαιολόγο, μία μαχητική γυναίκα, η οποία έμελλε να χάσει την πιο δύσκολη μάχη της ζωής της. Οι συνάδελφοι της, τονίζουν το ήθος και την αξιοπρέπεια με την οποία πάλεψε τα δύο τελευταία χρόνια, με την επάρατη νόσο. Στο υπουργείο Πολιτισμού, εργάσθηκε με πάθος και αγάπη για την προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομίας.
«Η Μαρία υπήρξε στήριγμα των φίλων και των συναδέλφων της για όλα τα χρόνια της κοινής μας πορείας. Ήταν άνθρωπος, με την ουμανιστική ερμηνεία του όρου», είπε στο protothema.gr, o αρχαιολόγος Γιάννης Χαιρετάκης.
«Θα θυμόμαστε την Μαρία Κοσμά με αγάπη για τη φιλία που μας προσέφερε, για τη συναδελφικότητα και με βαθειά εκτίμηση για το ήθος της», αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων.
Η Μαρία Κοσμά κηδεύτηκε το Σάββατο στην Αρκίτσα.
Η Μαρία Κοσμά, σπούδασε αρχαιολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Αποφοίτησε το 1992 από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών με κατεύθυνση στην Αρχαιολογία. Οι μεταπτυχιακές της σπουδές στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και με κατεύθυνση στην Κλασική Αρχαιολογία (στο πρόγραμμα: Ο Αρχαίος Μεσογειακός Κόσμος: Ιστορία και Αρχαιολογία) είχαν θέμα τα πήλινα προσωπεία από το Ιερό της Άρτεμης Ορθείας στη Σπάρτη «Πήλινα τελετουργικά προσωπεία. Μια προσπάθεια ερμηνευτικής προσέγγισης».
Το 2006, ύστερα από επιτυχία στον γραπτό διαγωνισμό κατά το 2004, τοποθετήθηκε ως μόνιμη αρχαιολόγος στην ΙΑ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Εύβοιας, όπου υπηρέτησε μέχρι τον Οκτώβριο του 2014. Στη συνέχεια τοποθετήθηκε προϊσταμένη στο Τμήμα Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιολογικών Χώρων, Μνημείων, Αρχαιογνωστικής Έρευνας και Μουσείων στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Βοιωτίας. Από το 2012 υπήρξε συνδιευθύντρια της ανασκαφικής έρευνας στην Πλακαρή Καρύστου, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Vu του Άμστερνταμ.
Το διοικητικό, ερευνητικό και επιστημονικό της έργο είναι πολύπλευρο. Κατά την υπηρεσία της στην ΙΑ΄ ΕΠΚΑ, είχε ως περιοχή ευθύνης αρχικά την Καρυστία και από τα τέλη του 2011 τη Χαλκίδα και τη Σκύρο, υπήρξε υπεύθυνη για τη λειτουργία τεσσάρων μουσείων (Χαλκίδας, Ερέτριας, Καρύστου και Σκύρου), ενώ μερίμνησε για την κήρυξη και αναοριοθέτηση κηρύξεων αρχαιολογικών χώρων στην Καρυστία και τη Χαλκίδα.
Σημαντικό υπήρξε το ανασκαφικό της έργο, μέσα από τη διενέργεια σωστικών ανασκαφών στις περιοχές αρμοδιότητας. Ως πιο σημαντικές κρίνονται η ανακάλυψη μέρους τους τείχους της αρχαίας Χαλκίδας (2012-2014) και του νεκροταφείου της 3ης χιλιετίας στα Νέα Στύρα (2009-2013).
Την τελευταία τριετία είχε αναλάβει εκ μέρους της ΙΑ΄ΕΠΚΑ, σχεδόν αποκλειστικά, τη συγγραφή των κειμένων και των λημμάτων για Εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό με ευρήματα που προέρχονταν από την Εύβοια, όπως «Πριγκίπισσες της Μεσογείου στην αυγή της Ιστορίας» (Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, 2012-2013) και «Assyria to Iberia at the Dawn of the Classical Age» (Metropolitan Museum of Art, New York, 2014).
Συμμετείχε, επίσης, σε διεθνή επιστημονικά συνέδρια με πλήθος ανακοινώσεων, oι βασικότερες εκ των οποίων αφορούν στα πήλινα προσωπεία από το Ιερό της Άρτεμης Ορθείας στη Σπάρτη και σε ειδικά ευρήματα από σωστικές ανασκαφές που διενήργησε:
«“Διαβάσεις”» μέσω των πήλινων προσωπείων του ιερού της Άρτεμης Ορθείας στη Σπάρτη, στο 3ο Διεθνές Συνέδριο Θρησκευτικά τοπία της Πελοποννήσου από τους Προϊστορικούς έως τους Μεταβυζαντινούς χρόνους, Σπάρτη 30.3- 1.4.2012.
«Οικιακή λατρεία στην ύστερη ελληνιστική Σάμο», στο Α. Γιαννικούρη (επιμ.) Κοροπλαστική και μικροτεχνία στον αιγαικό χώρο από τους γεωμετρικούς χρόνους έως και τη ρωμαϊκή περίοδο, Διεθνές Συνέδριο στη μνήμη της Ηούς Ζερβουδάκη, Αθήνα 2014, 247-260.
«Η τοπογραφία της αρχαίας Χαλκίδας υπό το πρίσμα της πρόσφατης έρευνας», στο Στ. Οικονόμου (επιμ.) Αρχαιολογικές Συμβολές, Τόμος Γ: Βοιωτία και Εύβοια, Εφορείες Αρχαιοτήτων Βοιωτίας και Εύβοιας. Αθήνα, Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, 2015, 209-220.
Η σημαντική συμβολή της στην προώθηση της επιστημονικής γνώσης έγκειται στην ανακάλυψη των μνημειακών τάφων στα Νέα Στύρα της Εύβοιας, που αποτέλεσαν και εφαλτήριο για μια σειρά ανακοινώσεων, καθιστώντας σαφές ότι η θέση αποτελεί ένα σημαντικό κέντρο της Πρώιμης Χαλκοκρατίας στην Εύβοια.
