Μπάμπης Κούτρας

Και να ήθελε, ο χρονισμός των εξελίξεων δεν το επιτρέπει. Ο ΘΧΣ, ο οποίος καθορίζει τα ανώτατα δυνητικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας χωρίς να αποτελεί οριοθέτηση της ΑΟΖ, εμφανίστηκε ακριβώς όταν περιμέναμε τις NAVTEX για την επιστροφή των ερευνητικών πλοίων νοτίως της Κάσου. Τα δύο γεγονότα επηρεάζουν καθοριστικά τα εθνικά μας συμφέροντα. Μόνο που το θέμα του καλωδίου με την Κύπρο κρίνεται στο πεδίο, ενώ ο ΘΧΣ προς το παρόν στα χαρτιά. Η Ελλάδα κατέθεσε τον δικό της στην Ευρωπαϊκή Eνωση (με 11ετή καθυστέρηση και αφού μας απείλησε με πρόστιμο), ενώ η Τουρκία θα παρουσιάσει τον δικό της στον ΟΗΕ ή όπου αλλού νομίζει ότι κατοχυρώνει τις αξιώσεις της μέχρι τη μέση του Αιγαίου και ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο, από την Κρήτη μέχρι την Κύπρο. Οι δύο χάρτες μπορεί στο μέλλον να αποτελέσουν τη βάση της διαπραγμάτευσης ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία ή και την αφετηρία νέων εντάσεων.

Είναι προφανές ότι η κυβέρνηση επέλεξε να «μαζέψει» το καλώδιο, πρoτού το απλώσει αναζητώντας «καταλληλότερο χρόνο». Παραμένει άγνωστο τι προκάλεσε την τελευταία στιγμή τους δισταγμούς της κυβέρνησης που οδήγησαν στην αναβολή. Δεν μπορεί, όμως, παρά να σχετίζεται με την επίσκεψη Μητσοτάκη στο Ισραήλ και του Νετανιάχου στον Τραμπ, τις απειλές του Ερντογάν και τελικά την τηλεφωνική επικοινωνία του Ελληνα με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό. Η λογική λέει ότι ο Μητσοτάκης έκρινε ότι η γενικότερη συγκυρία δεν ευνοεί την προώθηση του σχεδίου και δεν ήθελε να ρισκάρει ένα θερμό επεισόδιο με την Τουρκία. Ταυτόχρονα, έδωσε στη δημοσιότητα τον ΘΧΣ, που αποτελεί μεν σαφή προώθηση του σχεδιασμού της χώρας, αλλά προς το παρόν δεν πυροδοτεί ένταση στα Ελληνοτουρκικά, όπως φάνηκε και από την ήπια αντίδραση της Αγκυρας. Κατανοητοί οι χειρισμοί της κυβέρνησης, μόνο που προκύπτουν τρία κρίσιμα ερωτήματα.

Πρώτον, γιατί δεν είχε την πρόνοια της «αυτοσυγκράτησης» στο θέμα του καλωδίου, αφού δεν ήταν σίγουρη για την επιτυχία του εγχειρήματος; Υπήρξαν διαβεβαιώσεις τρίτων που δεν τηρήθηκαν ή αποδείχθηκαν λανθασμένες οι δικές της εκτιμήσεις; Προτού τα πράγματα οδηγηθούν σε εθνικό αδιέξοδο, η κυβέρνηση θα μπορούσε να μετριάσει τις προσδοκίες αντί να τις ενθαρρύνει στο παρασκήνιο.

Δεύτερον, η αναβολή των εργασιών για το καλώδιο μπορεί να δημιουργήσει παραδοχές και τετελεσμένα «τύπου Ιμίων» που θα θέσουν μεσοπρόθεσμα σε αμφισβήτηση τα κυριαρχικά μας δικαιώματα;

Τρίτον, γιατί επενδύονται τόσο μεγάλα ποσά σε εξοπλισμούς; Ισοδυναμεί με ειρωνεία η χώρα να προετοιμάζεται για ένα νέο πρόγραμμα 28 δισ. ευρώ την επόμενη δεκαετία, να έχει διαθέσει ως τώρα αλλά 12 δισ. και την κρίσιμη στιγμή να μην μπορούν οι Ενοπλες Δυνάμεις να αναλάβουν τον ρόλο που τους αναλογεί στην υπεράσπιση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Με ένα τόσο θηριώδες εξοπλιστικό πρόγραμμα, η χώρα πρέπει να είναι έτοιμη να υπερασπιστεί τα εθνικά της συμφέροντα μέσω της ισχύος των όπλων στο πεδίο, όταν το απαιτήσει η κατάσταση. Αλλά και πριν φτάσει στο θερμό επεισόδιο υποτίθεται ότι μαζί με τα όπλα «αγοράζει» τη διπλωματική και πολιτική στήριξη από τους πωλητές - ΗΠΑ, Γαλλία και Ισραήλ. Οσο κι αν ακούγεται κυνικό, «πληρώνουμε» τους συμμάχους μας για να μας στηρίξουν στις κρίσιμες στιγμές, ενισχυμένοι ασφαλώς από τη νομιμότητα που διασφαλίζει το Διεθνές Δίκαιο.

Σε αυτό το πλαίσιο, το πρόσφατο πέρασμα του γαλλικού αεροπλανοφόρου «Σαρλ ντε Γκολ» από τις ελληνικές θάλασσες προκάλεσε ερμηνείες σύμφωνα με τις οποίες στόχος ήταν να ενισχύσει την Ελλάδα και να αποστείλει μήνυμα προς την Τουρκία σχετικά με τις απειλές επί του καλωδίου. Τελικά, η πραγματική του αποστολή μάλλον σχετίζεται με την αγορά των Exocet και της 4ης Belh@rra παρά με το θέμα της Τουρκίας. Αυτή η εξέλιξη, μαζί με την αποτυχία του ραντεβού Νετανιάχου - Τραμπ, έδειξε ότι τα δισεκατομμύρια που διατίθενται για αμυντικούς εξοπλισμούς αποτελούν ένα σημαντικό διαπραγματευτικό εργαλείο στα χέρια της χώρας, το οποίο απαιτεί καλύτερη αξιοποίηση.

Η κυβέρνηση αυτό μπορούσε, τόσο έκανε. Σίγουρα δεν ικανοποιεί όσους χρόνια τώρα, εντός κι εκτός κυβέρνησης, προβληματίζονται από την τακτική του «κατευνασμού» της Αγκυρας και επιζητούν πιο άκαμπτες γραμμές. Ολοι αυτοί, όμως, πρέπει κάποια στιγμή να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να εξηγήσουν τι διαφορετικό θα έκαναν για να αντιμετωπιστεί η επιθετική στάση της Τουρκίας. Δεν είναι εθνικά χρήσιμο να σφετερίζονται τις αγωνίες ενός μεγάλου μέρους της κοινής γνώμης για τις παγίδες που κρύβουν τα «ήρεμα νερά» στο Αιγαίο προκειμένου να εξαπολύσουν κριτική στον Μητσοτάκη. Με αυτόν τον τρόπο εγκαταλείπουν την πολιτική έκφραση της πλειοψηφίας του λαού που υιοθετεί τις εθνικές θέσεις σε κομματικά ρετάλια από το κάτω ράφι. Ή θα αναλάβουν τις ευθύνες τους ή θα σιωπήσουν. «Τζάμπα μαγκιές» δεν γίνονται αποδεκτές. Τουλάχιστον η αριστερή αντιπολίτευση δεν έκρυψε πότε ότι κινείται στη γραμμή του συμβιβασμού με την Τουρκία και αυτό, αν μη τι άλλο, είναι πιο έντιμο.