Φώφη Γιωτάκη

Χάθηκαν 57 άνθρωποι που πήγαιναν στη δουλειά τους, στο πανεπιστήμιο, στο σπίτι τους. Έχουν περάσει δύο χρόνια και πλέον, αλλά αυτό το χρονικό διάστημα, όπως φαίνεται, δεν αρκεί για να αποκαλυφθούν πλήρως όλες οι διαστάσεις της τραγωδίας και να προσδιοριστεί η λίστα των υπεύθυνων. Η έρευνα είναι σε εξέλιξη και κόσμος αυτό που αναμένει είναι να γίνει μια δίκαιη δίκη και να αποδοθούν ευθύνες εκεί που πρέπει, έστω και με καθυστέρηση.

Ο κάθε πολίτης που συμμετείχε στα ογκώδη συλλαλητήρια του Φεβρουαρίου, δεν το έκανε γιατί είχε έτοιμη στο τσεπάκι του τη λίστα των υπευθύνων, αλλά γιατί ένιωσε μαζί με τη θλίψη μετά από το εθνικό πένθος ότι θα μπορούσε να είναι ένας από τους 57, να είναι το παιδί του ή κάποιο άλλο αγαπημένο του πρόσωπο στα Τέμπη. Το έκανε διότι συνειδητοποίησε ότι είναι πολλά αυτά που πρέπει να αλλάξουν στη χώρα για να νιώσει ασφαλής και περήφανος για τη λειτουργία του κράτους- το έκανε ια να μάθει κάποια στιγμή που τελειώνει η ατομική και αρχίζει η συλλογική ευθύνη. Και το έκανε, αναμένοντας βέβαια τις αποφάσεις της δικαιοσύνης, για να δει να αναλαμβάνουν με πράξεις οι πολιτικοί τις ευθύνες τους. Χωρίς πολλά- πολλά λόγια, με πράξεις και πρωτοβουλίες.

Το τελευταίο διάστημα, όσο πλησιάζει η ώρα να ανοίξουν τα χαρτιά τους όλα τα κόμματα γύρω από τη δικογραφία που έφτασε στη βουλή και αφορά στον Κώστα Αχιλλέα Καραμανλή, η δημόσια συζήτηση και αντιπαράθεση παραπέμπει συχνά σε ένα πολιτικό και νομικό αχταρμά, ακόμη κι αν εξελίσσεται στη βάση των καλών προθέσεων. Οι κυβερνητικοί συγκρούονται σφοδρότατα με τα στελέχη άλλων κομμάτων, μπαίνουν στη μέση οι ειδικοί νομικοί επιστήμονες και οι πρώτοι απευθύνονται στους πολίτες με νομικούς πολύ συχνά δυσνόητους όρους. Οι πολιτικές δυνάμεις λαμβάνουν θέσεις μάχης προς την τελική ευθεία και ενώ ξεκινά ένας νέος κύκλος κοινοβουλευτικών διεργασιών, όχι απαραίτητα με τρόπο που οι πολίτες γίνονται σοφότεροι αποκτώντας μπροστά στα μάτια τους τη «μεγάλη εικόνα». Και αυτό ίσως δεν προσθέτει, αφαιρεί από το χιλιοειπωμένο από πολλούς «όλα στο φως».

Το ΠΑΣΟΚ κατέθεσε πρώτο την πρότασή του βάζοντας στο κάδρο οκτώ, δύο πρώην υπουργούς και έξι υφυπουργούς. Ο τίτλος του κατηγορητηρίου κακουργηματικού χαρακτήρα λέει διατάραξη της ασφάλειας των (σιδηροδρομικών) συγκοινωνιών και το σκεπτικό στη διατυπωμένη πρόταση αναζητεί πιθανές ευθύνες στη θητεία Καραμανλή αλλά και πιο πίσω, στην περίοδο Σπίρτζη, έστω και αν έχει παραγραφεί το αδίκημα. Για το ΠΑΣΟΚ και η λέξη «παράλειψη» κρύβει στον πυρήνα της, ευθύνη. Μένει να αποδειχτεί πόσο «λογικό» ήταν το σκεπτικό- σε κάθε περίπτωση έδειξε τον τρόπο με τον οποίο θα επιδιώξει να κινηθούν οι διαδικασίες, που προβλέπουν οι νόμοι και το Σύνταγμα. Και φυσικά θα επιχειρήσει, όπως συνήθως κάνουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης, να αποκτήσει πολιτικά κέρδη παρά ζημίες από τη «γραμμή» επίθεσης που υιοθετεί. Η κοινή γνώμη έχει εδώ και μήνες αναδείξει άλλωστε, τις προτεραιότητες που θέτει, στο σκηνικό διερεύνησης της τραγωδίας των Τεμπών και βάσει αυτών και των άλλων ζητημάτων που απασχολούν καθημερινά τη ζωή τους θα κρίνουν την πολιτική, όταν φτάσει η ώρα της κάλπης. Και αυτό ισχύει για όλα τα κόμματα.

Η κυβερνητική παράταξη δηλώνει ότι συνεχίζει να εξετάζει το σύνολο της δικογραφίας κι ότι θα ανακοινώσει μέσα στις επόμενες μέρες ή ώρες τη θέση της- αφού καταθέσει κοινή πρόταση ο ΣΥΡΙΖΑ και η Νέα Αριστερά. Το πιθανότερο σενάριο είναι η Νέα Δημοκρατία να καταθέσει δική της πρόταση για τη σύσταση προανακριτικής επιτροπής που αφορά πλημμέλημα και να ακολουθήσει το «μοντέλο Τριαντόπουλου» και για τον κ. Καραμανλή. Δεν θα προσφύγει, όπως επιμένουν οι πληροφορίες, στο Γνωμοδοτικό Συμβούλιο, αλλά θα πάρει καθαρή θέση, όταν κρίνει ότι ολοκλήρωσε το «σκανάρισμα» της δικογραφίας. Κατηγορεί το ΠΑΣΟΚ ότι ακολουθεί «δόγμα Πολάκη» και το «σύνθημα» να μπουν «όλοι στη φυλακή- πράγμα που δείχνει μεταξύ άλλων ότι η δική της πρόταση θα εστιάσει, εκτός απροόπτου και ενδεχομένως, σε ένα και μόνο πρόσωπο. Υποστηρίζει ότι τα κόμματα ης αντιπολίτευσης μπλέχτηκαν σε ένα σκηνικό συνωμοσιολογίας και σπεύδει να αποδομήσει λέξη-λέξη το κατηγορητήριο του ΠΑΣΟΚ χαρακτηρίζοντάς το νομικά ατεκμηρίωτο. Και αυτό θα αποδεχθεί, στο πεδίο της νομικής και της πολιτικής, αν είναι έτσι, όταν φτάσει η ώρα.

Το σίγουρο είναι ότι τα Τέμπη δεν είναι ένα θέμα που σηκώνει κεφαλαιοποίηση- ούτε και πολλές αναφορές σε αυτό το ενδεχόμενο χωρίς την επίκληση κατασταλαγμένης άποψης. Κανείς δεν πιστεύει ότι κάποιος πολιτικός, υπουργός, υφυπουργός ή ο βοηθός του ξύπνησε ένα πρωί και είπε να πάει να χαλάσει τα σιδηροδρομικά δίκτυα- γι αυτό και η συγκεκριμένη φράση που επικαλούνται κυβερνητικοί για να επιχειρηματολογήσουν εναντίον των πολιτικών τους αντιπάλων, κάθε άλλο παρά πείθει ή απαντά στα ερωτήματα των πολιτών. Είναι προφανές ότι οι πολίτες δεν περιμένουν «νομικές» απαντήσεις από τους πολιτικούς. Περιμένουν ειλικρινή διάθεση και αλήθειες, όσο πικρές κι αν είναι, για να πειστούν ότι την «επόμενη μέρα» δεν θα ζήσουν νέα «Τέμπη» κι ότι θα ζήσουν σε ένα πιο καθαρό κι ασφαλές τοπίο τη ζωή και την προοπτική των παιδιών τους. Χωρίς κραυγές, μόνο αλήθειες. Ο κάθε διαφορετικός ρόλος περιγράφει την ευθύνη, είτε στο πολιτικό, είτε στο νομικό πεδίο. Και η δημιουργία κλίματος σύγχυσης είναι κάτι που πρέπει να αποτραπεί- ας ρωτήσουν τους πολίτες που κατέβηκαν στα συλλαλητήρια. Διαφορετικά, όσοι εθελοτυφλούν ή αναζητούν πρόσκαιρα οφέλη, θα βρεθούν αγκαλιά με τις ακραίες φωνές.