Γιώργος Δ. Ανδρέου

Από την άλλη, οργιάζει η φημολογία για την επεξεργασία – εν κρυπτώ και παραβύστω – νέου σχεδίου διοικητικής διαίρεσης με το βαρύγδουπο όνομα «Κλεισθένης», που, χωρίς να υπολογίζεται το πολιτικό κόστος, θα ανατρέπει άρδην τον Καλλικράτη, μειώνοντας, με συνενώσεις, στο 50% τους υφιστάμενους Δήμους. Με τη δικαιολογία ότι αποτελεί ευρωπαϊκή οδηγία.

Προφανής αντίφαση που δείχνει, ει μη τι άλλο, άγνοια και λαθεμένη εκτίμηση των απόψεων της κοινωνίας.

(Αληθώς, για όσους ζουν πραγματικά, και δεν νομίζουν ότι ζουν, στην χώρα αυτή και ειδικά στην επαρχία, είναι πως η κοινωνική αντίδραση στον Καλλικράτη θα δείχνει πολιτικό χάδι μπροστά στην αντίδραση στον «Κλεισθένη»).

Τροχοπέδη το λεγόμενο πολιτικό κόστος, από κυβερνητικές πράξεις και παραλείψεις. Ο Φόβος – ενίοτε σε βαθμό τρόμου - για τις αρνητικές πολιτικές επιπτώσεις από επιλογές και αποφάσεις. Μητέρα πολιτικής ατολμίας, δειλίας, στασιμότητας, οπισθοδρόμησης, πολιτικής καθίζησης εν τέλει. Όπως όλες οι πολιτικές παράμετροι άλλοτε υπερεκτιμάται κι άλλοτε υποτιμάται. Η αξιολόγηση των επιπτώσεων και του εύρους του πολιτικού κόστους, σπάνια γίνεται νηφάλια, ψυχρά, αντικειμενικά. Συναρτάται κατά κανόνα :

Με τη γενικότερη πολιτική κοσμοθεωρία των προσώπων που προτείνουν ή αποφασίζουν. Από τον χαρακτήρα, την τόλμη, το υπόβαθρο, τη διαδρομή, τις επιδράσεις, τις επιδιώξεις και κυρίως τη φιλοδοξία τους σε συνάρτηση με την ιστορία.

Με τον πολιτικό χρόνο, τη - δημοσκοπικά - θετική πορεία της κυβερνητικής παράταξης και την εξ αυτής αλαζονεία, ή την αρνητική, καθοδική πορεία και τον εξ αυτής πανικό.

Με τις αντιλήψεις, τις προτεραιότητες και τις ανάγκες της κοινωνίας - ευρύτερα - για κάθε συγκεκριμένο θέμα , και ειδικά του, θετικά διακείμενου προς την κυβερνητική παράταξη, τμήματός της.

Αμέτρητα τα παραδείγματα στην πολιτική διαδρομή της χώρας από την υποτίμηση ή την υπερεκτίμηση του πολιτικού κόστους.
Ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών, πολιτική θυσία στο βωμό ικανοποίησης επιθυμιών συγκεκριμένων αξιωματούχων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ανόητης αναδοχής πολιτικού κόστους, άγνοια των απόψεων της ευρύτερης κοινωνίας και ειδικότερα της βάσης της κυβερνητικής παράταξης.

Στην πραγματική ζωή τα πάντα κρίνονται στην πράξη. Τίποτα δεν είναι τέλειο κ. Λιβάνιε. Πέρασαν ήδη 15 χρόνια, ο Καλλικράτης δοκιμάστηκε, φάνηκαν - ορατά και δια γυμνού οφθαλμού - και τα θετικά και τα αρνητικά του. Είναι σωστό δίκαιο και επιβεβλημένο η πολιτεία να παρέμβει διορθωτικά, ειδικά πριν αποφασίσει να ανατρέψει εκ νέου το θεσμικό πλαίσιο σε βάθος. Να διαγνώσει και να διορθώσει λάθη, προβλήματα, δυσλειτουργίες.

Ο Καλλικράτης είχε τρεις (3) κυρίως αστοχίες, αποτέλεσμα πολιτικής ατολμίας, κομματικών παρεμβάσεων και ιδεοληψίας. Αστοχίες που επιβάλλεται να διορθωθούν πριν επιχειρηθεί οποιαδήποτε άλλη αλλαγή:

Δόθηκε πολύ περιορισμένη νομική και οικονομική αυτοτέλεια και εξουσίες στις τοπικές Κοινότητες και τα τοπικά Συμβούλια - με παντοδυναμία της έδρας - που οδήγησαν σε μαρασμό και στασιμότητα όχι μόνο τα πολύ μικρά χωριά αλλά και πολλά οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά εύρωστα κεφαλοχώρια και κωμοπόλεις.

Αγνοήθηκαν, με βάση κομματικούς συσχετισμούς, επιδιώξεις, και επιρροές βασικές προδιαγραφές, ο οικονομικός προσανατολισμός και κυρίως οι αναπτυξιακές προοπτικές πρώην Δήμων και Κοινοτήτων και συνενώθηκαν – ειδικά σε μικρούς Δήμους - κωμοπόλεις και χωριά με εντελώς διαφορετική εδαφική, κοινωνική, οικονομική και πολιτισμική οντότητα, οι κάτοικοι των οποίων δεν μπόρεσαν να κατανοήσουν τις ανάγκες και τις προοπτικές αλλήλων, να συμβιώσουν και να αναπτύσσονται ισότιμα και δίκαια. Κωμοπόλεις ορεινές, αμιγώς τουριστικές με οικονομική αυτοτέλεια και επάρκεια ενώθηκαν με βιομηχανικούς και παραλιακούς οικισμούς. Αντίστροφα παραλιακοί αμιγώς τουριστικοί προορισμοί, με οικονομική αυτοτέλεια προσαρτήθηκαν σε αμιγώς αγροτικούς Δήμους της ενδοχώρας.
Η συνένωση Δήμων και Κοινοτήτων περιορίστηκε με την εξόχως πολιτική - κομματική - επιλογή ότι δεν πρέπει να αλλάξει η υφιστάμενη διοικητική διαίρεση της χώρας σε νομούς. Να μην θιγούν οι πολιτικοί συσχετισμοί δεκαετιών.

Η Διοικητική διαίρεση της χώρας δεν αποβλέπει μόνο στον περιορισμό των λειτουργικών εξόδων. Έχει εξόχως αναπτυξιακό χαρακτήρα. Είναι εργαλείο, μοχλός για την αποκέντρωση και την περιφερειακή ανάπτυξη. Η δημιουργία άψυχων δορυφόρων γύρω από την έδρα των νέων Δήμων, αποδυναμώνει και υποβαθμίζει χωριά και κωμοπόλεις, οδηγεί σε νέας μορφή περιφερειακής αστυφιλίας.

Πάμπολλα τα παραδείγματα δυσλειτουργιών, ανισοτήτων, λαθών που εμποδίζουν εμφανώς την πρόοδο και την ανάπτυξη ολόκληρων περιοχών και της χώρας εν τέλει.

Στη Βοιωτία για παράδειγμα που βρέθηκα το Πάσχα. Σημαντικές κωμοπόλεις εύρωστες από κάθε άποψη, Χαιρώνεια, Δαύλεια, Κυριάκι, μαραζώνουν ως Τοπικές Ενότητες της Λιβαδειάς. Η Αράχωβα πασίγνωστος αμιγώς ορεινός τουριστικός προορισμός, τεράστιο BRAND NAME, με οικονομική και κοινωνική αυτοτέλεια. εκτείνεται στην θάλασσα, χάνοντας τα προνόμια της ορεινότητας, τοπική ενότητα του Δήμου Διστόμου Αράχωβας Αντίκυρας με έδρα το Δίστομο. Εντάχθηκε αδικαιολόγητα στην αμιγώς βιομηχανική περιοχή του Αλουμινίου της Ελλάδος. Λόγοι και συσχετισμοί πολιτικοί και κομματικοί το 2010, δεν επέτρεψαν ούτε την αυτοτέλειά της ως ορεινό Τουριστικό Δήμο, ούτε τη συνένωσή της με τους ομοίως τουριστικούς Δελφούς γιατί είναι Φωκίδα, ούτε με τα χωριά γύρω από τον Παρνασσό, το μεγαλύτερο χιονοδρομικό κέντρο της χώρας, από το οποίο ζουν και αναπτύσσονται, γιατί ανήκουν σε 3 νομούς. Πολλά τα αντίστοιχα παραδείγματα σε όλη τη χώρα.

(Στον ίδιο Νομό Βοιωτίας, αν πρυτανεύσει η λογική του υπό επεξεργασία «Κλεισθένη» με την δημιουργία δύο (2) μόνο Δήμων -Λιβαδειά και Θήβα, θα μαραζώσουν από ασφυξία ο Ορχομενός, η Αλίαρτος, το Σχηματάρι – μικρές αναπτυγμένες πόλεις έδρες Δήμων).

Οι τοπικές κοινωνίες βιώνουν το πρόβλημα και ζητούν την παρέμβαση του κράτους για την επίλυσή του.

Η άρνηση της πολιτείας να αγγίξει τον Καλλικράτη , λόγω πολιτικού κόστους , είναι λάθος εκτίμηση των προθέσεων της κοινωνίας. Τις παρεμβάσεις δεν τις θέλουν μόνο οι κάτοικοι των πόλεων που ζητούν αυτονομία και αυτοτέλεια, τις θέλουν και οι κάτοικοι της έδρας. Μόνο πολιτικό όφελος θα έχει η σημειακή επανεξέταση και διόρθωση των δυσλειτουργιών του Καλλικράτη, χωρίς εννοείται συνολική ανατροπή. Με την επιβεβλημένη ανεξαρτητοποίηση κωμοπόλεων ειδικού χαρακτήρα – ειδικά τουριστικών και ορεινών - ως αυτοτελών Δήμων , με αναγκαία προϋπόθεση ότι έχουν αποδεδειγμένη οικονομική βιωσιμότητα. Μόνο ευεργετικές συνέπειες μπορεί να έχει για τις περιοχές και τη χώρα γενικότερα μια τέτοια διορθωτική προσέγγιση.

Αν, αντίθετα, επιλεγεί η περαιτέρω κατάργηση Δήμων με ενσωμάτωση και άλλων πόλεων και κωμοπόλεων σε μεγάλους υδροκέφαλους Δήμους που θα λειτουργούν με το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο , οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές και το πολιτικό κόστος αξεπέραστο, κ. πρωθυπουργέ.