Oliver Stone: «Αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα είναι θλιβερό!»

Αίθουσες όχι ασφυκτικά γεμάτες 
–αλλά με κοινό που επανερχόταν και παρακολουθούσε εκστασιασμένο–, παρουσία του δημιουργού σε κάθε προβολή, και συζήτηση με το τέλος του κάθε επεισοδίου, έντονοι διάλογοι, ηχηροί μονόλογοι, μελέτη με βάθος αλλά απλοποιημένη από την ακαδημαϊκότητα ώστε να είναι κατανοητή στο κοινό, ιστορικά πισωγυρίσματα με στόχο την τεκμηρίωση. Ο Stone «δοκιμάζει» τις αντιδράσεις του κοινού στη μεγάλη οθόνη, πριν εκτεθούν τα επεισόδια της νέας του δουλειάς στη μικρή. Μιλάει για τις αλήθειες, τα ψέματα και τις σκοτεινές σελίδες της αμερικανικής ιστορίας που δεν διδάσκουν στα σχολεία...



Σε καθημερινή βάση βρισκόσασταν στις προβολές και συνομιλούσατε με το κοινό και στην πρεμιέρα των ντοκιμαντέρ σας αλλά και στην προβολή του Μεγάλου Αλεξάνδρου με το νέο του μοντάζ.
Ναι, κάθε μέρα, πριν και στο τέλος της προβολής, ήθελα να βρίσκομαι ανάμεσα στους θεατές και να βλέπω τις αντιδράσεις τους. Μέσα από τις αντιδράσεις τους μπορώ να καταλάβω αν τελικά τα κατάφερα με το εγχείρημά μου ή όχι. Όσα αναφέρουμε στα ντοκιμαντέρ είναι ιστορικά τεκμηριωμένα και βασίζονται σε γεγονότα και όχι σε υποθέσεις. Συνεργάστηκα με ιστορικούς, για να είμαι βέβαιος ότι δεν θα ξεφύγω. Τα ίδια τα γεγονότα όμως αποτελούν μέρος μαθησιακής ύλης σε πανεπιστήμια και κολέγια. Εμείς απλοποιούμε τις πληροφορίες προσθέτοντας τις εικόνες, αυτό όμως δεν μειώνει τη σημασία της πληροφορίας που περιλαμβάνει κάθε επεισόδιο του ντοκιμαντέρ. Η αμερικανική αυτοκρατορία του σήμερα στρέφει το βλέμμα της στο παρελθόν και σχολιάζει, για παράδειγμα, αν τα αποτελέσματα του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου ήταν συμβατά με την αρχική πρόθεση των Αμερικανών, που ήταν αφορμή για να καταλήξουμε στις δοκιμές της ατομικής βόμβας. Η φόρμα όμως αυτών που διεκδικούσαμε ήταν η ενίσχυση και επαναδόμηση αυτού που εκ των υστέρων ονομάσαμε αμερικανική αυτοκρατορία. Γίναμε κράτος εθνικής προστασίας το 1947, οι Σοβιετικοί ήταν οι υποτιθέμενοι εχθροί μας και όταν και αυτοί διαλύθηκαν το 1991, δεν παρεκκλίναμε της μέχρι τότε συμπεριφοράς μας, αλλά συνεχίσαμε να επεκτεινόμαστε ως διεθνής προστασία για όλο τον κόσμο. Τώρα, αν δεις αυτά τα γεγονότα ως προς τις συνέπειες και ως προς το τι έγινε με τις παρεμβάσεις των ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική, την Ασία, την Ευρώπη, είναι απίστευτο το τι πράξεις επιτελέστηκαν, ώστε να χτιστεί μια αυτοκρατορία πολλαπλών επιπέδων, χωρίς δείγμα τήρησης των κανόνων ηθικής.

Το ντοκιμαντέρ αυτό αναφέρεται κάπου στην Ελλάδα;
Η Ελλάδα έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην αμερικανική ιστορία. Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο ελληνικός εμφύλιος αποτέλεσε μεγάλο αμερικανικό ζήτημα και εμείς –φυσικά– επιλέξαμε να υποστηρίξουμε τα βρετανικά συμφέροντα. Ποτέ μας δεν υποστηρίξαμε την ελληνική αντίσταση, που στηρίχτηκε στους κομουνιστές επαναστάτες. Πήραμε τη μεριά των Βρετανών, οι οποίοι θέλουν να πάρουν την Ελλάδα πίσω στην αυτοκρατορία τους, μια βρόμικη υπόθεση που είναι σχεδόν άγνωστο ιστορικό γεγονός για τους Αμερικανούς, και μάλιστα ονομάστηκε «Ο πόλεμος του Τσόρτσιλ». Αποφάσισα να αναφερθώ και σε αυτό, επειδή ήταν ένα κομβικό γεγονός, που οδήγησε τον Τρούμαν να ζητήσει οικονομική ενίσχυση από το αμερικανικό Κογκρέσο, προκειμένου να ανακατευτεί στον πόλεμο στέλνοντας Αμερικανούς συμβούλους. Αυτό είναι το προοίμιο του πολέμου του Βιετνάμ. Καθιστά την Αμερική μια αυτοκρατορία που χρησιμοποιεί τη Σοβιετική Ένωση στο ρόλο του εχθρού. Αν και είναι γνωστό σε όλους ότι η Ελλάδα δεν είχε καμία σχέση με τη Σοβιετική Ένωση, ο Στάλιν το ανακάλεσε και αυτή είναι μία από τις χιλιάδες ιστορίες που αναφέρω στα ντοκιμαντέρ μου.

Ποια είναι η άποψή σας για τη σημερινή θέση και κατάσταση της Ελλάδας;
Η Γερμανία ζητά το αίμα της πίσω, λοιπόν, ετεροχρονισμένα, επειδή ίσως δεν είναι εύκολο να χωνέψει τα αποτελέσματα της ιστορίας. Οι περιορισμοί της τρόικα σε συνάρτηση με τις πολιτικές αποφάσεις εντός των τειχών της χώρας έχουν φέρει στο προσκήνιο τη φτώχεια, κυριολεκτικά αλλά και μεταφορικά, αν αναλογιστείτε ότι έχουν κλείσει τη δημόσια τηλεόραση και το ΕΚΕΒΙ εν μία νυκτί. Με στενοχωρεί ιδιαίτερα αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα. Είναι θλιβερό!

Πάμε στον Αλέξανδρο. Έχετε ήδη κάνει άλλα δύο μοντάζ για να φτάσετε σε αυτό, το τρίτο, που σήμερα, δέκα χρόνια μετά την πρεμιέρα, θεωρείτε ιδανικό αποτέλεσμα. Ποια είναι τα συναισθήματά σας για αυτή σας τη «μάχη», τώρα που ολοκληρώθηκε;
Αισθάνομαι πιο σίγουρος από ποτέ που τελικά κατάφερα να επιτύχω αυτό που είχα αρχικά στο μυαλό μου. Τώρα έφτιαξα την ταινία που πραγματικά ήθελα. Με τις τότε συγκυρίες, μου ήταν δύσκολο να καταλήξω στο αποτέλεσμα που επιθυμούσα. Η συμφωνία που είχα κάνει με δέσμευε να παραδώσω την ταινία μια συγκεκριμένη ημερομηνία και μου απαγόρευε να υπερβώ τις τρεις ώρες τελικής διάρκειας. Αυτή η ταινία που παρέδωσα στο κοινό του San Sebastian είναι μαζί με το διάλειμμα τρεις ώρες και είκοσι έξι λεπτά. Ήταν λοιπόν μια «υπέρβαση συμβολαίου», όμως είμαι χαρούμενος με αυτό τον Αλέξανδρο, που μου πήρε δέκα χρόνια δουλειάς για να τον ολοκληρώσω όπως ήθελα και με ικανοποιεί. Τώρα, αν με ρωτάς αν η ταινία μου είναι άψογη, θα σου απαντήσω πως δεν είναι, αλλά είναι η ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου με τον τρόπο που επιθυμούσα να την αφηγηθώ. Βασίστηκε στο πρωτότυπο σενάριο που έγραψα και ευθύνομαι που δεν κατάφερα να την ολοκληρώσω συντομότερα.

Το κίνητρό σας για να κάνετε μια ταινία βασισμένη στη ζωή και το έργο του Μεγάλου Αλεξάνδρου ποιο ήταν;
Ο Μέγας Αλέξανδρος είναι το καλύτερο παράδειγμα που μπορείς να δώσεις σε κάποιον, για να εξηγήσεις τι σημαίνει οραματισμός εκτός ορίων. Η ιστορία του είναι ένα μάθημα για τη νέα γενιά, γιατί λέει ότι ένας νέος μπορεί να αποκτήσει δύναμη, μπορεί να κάνει αλλαγές, να δει τον κόσμο ως σύνολο και να αλλάξει τα κακώς κείμενα. Αρκετοί ιστορικοί τού έχουν προσάψει ότι απέτυχε στη ζωή του. Πώς μπορείς να μιλάς για τον Μεγάλο Αλέξανδρο και να ακολουθεί η λέξη «αποτυχία»; Ακόμα και οι αποτυχίες του ξεπερνούν τις επιτυχίες άλλων σημαντικών προσωπικοτήτων της ιστορίας.

Γιατί πιστεύετε ότι η προσωπικότητα του Μεγάλου Αλεξάνδρου έχει κριθεί τόσο αυστηρά από κάποιους ιστορικούς;
Η αρνητική κριτική πάει χέρι με χέρι με τη θετική κριτική από άλλους ιστορικούς. Ακόμα και στην ταινία αποφεύγουμε να τον γοητεύσουμε ή να δείξουμε μόνο τις πτυχές που θα σχημάτιζαν αγιογραφία ενός προσώπου, του οποίου η προσωπικότητα χαίρει διαφορετικών ερμηνειών. Αν, όμως, δούμε τα πράγματα και από τις δύο μεριές και ζυγίσουμε τα θετικά με τα αρνητικά, έχουμε ένα σπουδαίο άντρα!

Πώς σχολιάζετε τη σκέψη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να έρθει σε τελική λύση το ελληνοσκοπιανό ζήτημα με την ονομασία «Νέα Μακεδονία»;
Δεν γνωρίζω επακριβώς τα ιστορικά στοιχεία που αποδεικνύουν κάτι τέτοιο. Εκείνο που ξέρω, όμως, είναι ότι οι σύγχρονοι Μακεδόνες δεν έχουν καμία σχέση με τους αρχαίους. Η Μακεδονία ήταν μια υπερδύναμη και λόγω αυτού ήταν έντονη η αντιπαράθεσή της με την υπόλοιπη Ελλάδα – κάτι αντίστοιχο με τη σχέση Άγγλων και Ιρλανδών. Ο Αλέξανδρος θαύμαζε τους άλλους Έλληνες, τους σεβόταν, τους χρησιμοποίησε όποτε τους χρειάστηκε, αλλά ποτέ δεν τους εμπιστεύτηκε.

Διαβάστε περισσότερα στο PEOPLE που κυκλοφορεί μαζί με το ΘΕΜΑ.