Νομοσχέδιο για τα ΜΜΕ: «Παράθυρο» σύγκλισης από το κόμμα Λεβέντη - Ένσταση αντισυνταγματικότητας από Βενιζέλο

Πεδία συγκλίσεων μεταξύ της κυβερνητικής πλειοψηφίας και της Ένωσης Κεντρώων για τις προωθούμενες διατάξεις του νομοσχεδίου, που επιχειρεί να αναδιατάξει το ραδιοτηλεοπτικό τοπίο, κατέγραψε η διαδικασία επί της ένστασης για τη συνταγματικότητα που κατέθεσε η Δημοκρατική Συμπαράταξη.

Είναι, δε, ενδεικτικό ότι ο εισηγητής του κόμματος, Γιώργος Καρράς, επισήμανε ότι «πρέπει να μπει τάξη στο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο και αποτελεί μια αρχή η ψήφιση του νομοσχεδίου, ακόμα και αν έχει ατέλειες».

Πάντως, η ένσταση συνταγματικότητας καταψηφίστηκε από τις Κοινοβουλευτικές Ομάδες ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ, Ποταμιού, ΚΚΕ και Ένωσης Κεντρώων.  

Εκ μέρους της κυβέρνησης, ο κ. Γιώργος Κατρούγκαλος υποστήριξε ότι προβάλλονται συνταγματικά επιχειρήματα, προκειμένου να καλυφθεί το έλλειμμα επιχειρημάτων της αντιπολίτευσης, αλλά και η πρόθεσή της «να υπερασπιστεί τη σημερινή ανομία και ασυδοσία».

Υποστήριξε ότι το νομοσχέδιο προβλέπει διαφανείς διαδικασίες για τις μετοχές των τηλεοπτικών εταιρειών, ενώ πρόσθεσε: «Η άποψη για ελεύθερο αριθμό αδειών, που θα τον καθορίσει η αγορά, είναι ακραία νεοφιλελεύθερη άποψη. Οι συχνότητες είναι δημόσιο αγαθό. Γιατί να το αφήσουμε στη διαφθορά; Γιατί να μην πληρώσουν; Αν χαρίζαμε τις άδειες, θα δίναμε κομμάτι του εθνικού πλούτου».

Σημείωσε, τέλος, ότι, «όταν δεν είναι ρυθμισμένο το ραδιοτηλεοπτικό τοπίο, δεν εκφράζεται η λαϊκή βούληση. Είδαμε τι έγινε στο δημοψήφισμα».

Ένσταση αντισυνταγματικότητας από Βενιζέλο

Ανταπαντώντας, ο κ. Ευάγγελος Βενιζέλος επισήμανε πως «δεν αρκούν οι διατάξεις του εμπορικού δικαίου για τη διαφάνεια στο μετοχολόγιο των εταιρειών. Υπάρχουν διεθνείς ελεγκτικές εταιρείες, που μπορούν να σου πουν ποιος έχει τον έλεγχο, ποια τα συμφέροντα και ποια τα χρηματοδοτικά μέσα. Τροποποιήστε τη διάταξη, ώστε για κάθε υποψήφιο να υπάρχει έκθεση, που να αποτυπώνει αυτή την κατάσταση, για να ξέρει το ΕΣΡ, η Επιτροπή Θεσμών της Βουλής και ο λαός»

Νωρίτερα, ο κ. Βενιζέλος, αναπτύσσοντας την ένσταση, υποστήριξε ότι μια σειρά άρθρων και διατάξεων του νομοσχέδιου προσκρούουν στο Σύνταγμα, ενώ παράλληλα επισήμανε ότι οι προωθούμενες διατάξεις, αντί να αντιμετωπίσουν τη διαπλοκή, επιχειρούν να εκθρέψουν «τη νεοδιαπλοκή».

«Το νομοσχέδιο είναι ψευδεπίγραφο και, ενώ εκπέμπει την ιαχή "μπροστά να φάμε τη διαπλοκή", στην ουσία διαμορφώνει τις προϋποθέσεις για να δημιουργηθούν νέα τζάκια στο χώρο της ενημέρωσης, που στηρίζονται σε άγνωστα επιχειρηματικά συμφέροντα και συναλλάσσονται με την κυβέρνηση χωρίς δυνατότητα ελέγχου» είπε ο κ. Βενιζέλος, για να αναφέρει σε άλλο σημείο: «Θα περίμενε κανείς -μετά τα όσα προανήγγειλε ο πρωθυπουργός- να εισαχθεί ένα δρακόντειο νομοσχέδιο που εφαρμόζει το Σύνταγμα με άτεγκτο τρόπο και θεσπίζει κανόνες διαφάνειας, διασφαλίζει στην πράξη την απαγόρευση συγκέντρωσης, για να χτυπηθεί η διαπλοκή. Ενώ όμως αναμέναμε ένα νομοσχέδιο που θα κάνει πάταγο, μας παρουσιάστηκε ένα "όχημα" διευκόλυνσης της αδιαφάνειας και της διαπλοκής».

«Αρχή ανδρα δείκνυσι» συνέχισε ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, για να επισημάνει προς τους παριστάμενους υπουργούς: «Ο υπουργός, ο πρωθυπουργός και συνολικά η κυβέρνηση, βρίσκονται τώρα αντιμέτωποι με τα ερωτήματα που έθεταν οι ίδιοι τα προηγούμενα χρόνια. Οι παλιοί, οι κακοί έχουν υποχωρήσει. Τώρα όμως είναι η νέα κυβέρνηση που φέρνει νομοσχέδιο που ενθαρρύνει τα συμφέροντα».

Επί των συνταγματικών ζητημάτων ο κ. Βενιζέλος είπε ότι:

- Το άρθρο 4 του νομοσχέδιου προσκρούει στο άρθρο 14 του Συντάγματος, «γιατί μέσω δήθεν ονομαστικοποίησης των μετοχών εισάγονται τόσες εξαιρέσεις, ώστε οποιαδήποτε εταιρεία μπορεί να έχει τον έλεγχο των ΜΜΕ, χωρίς να ξέρουμε ποια πρόσωπα είναι από πίσω.  Παραπέμπει μεν στο βασικό μέτοχο, αλλάζοντας όμως τις προϋποθέσεις. Εχουμε ονομαστικές μετοχές, αλλά χωρίς οντότητες. Αν δεν ξέρουμε τα πρόσωπα, πώς θα ξέρουμε τις προϋποθέσεις και τα ασυμβίβαστα; Στην εποχή μας μπορούμε να μιλάμε για τον κανόνα της ονομαστικοποίησης, όταν διεθνώς δεν προσφέρει τίποτα; Να μπει ρήτρα, ώστε το ΕΣΡ να χρησιμοποιεί διεθνείς πρακτικές για τη σύνταξη έκθεσης που θα καταγράφει πρόσωπα και χρηματοδοτικά μέσα των υποψηφίων ή των κατόχων. Το ζήτημα είναι το ποιος ελέγχει, αλλά ακούμε για εξωχώριες εταιρείες. Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα»

- Το άρθρο 2 προβλέπει περιορισμένο αριθμό αδειών που τον καθορίζει ο υπουργός. Προσκρούει στους κανόνες περι νομοθετικής εξουσιοδότησης. Για ένα τόσο σημαντικό θέμα απαιτείται κανονιστικό Προεδρικό Διάταγμα. Αυτό είναι κραυγαλέο. Επί της ουσίας ο χάρτης συχνοτήτων και αριθμός αδειών πρέπει να συνδέεται με την ψηφιακή και όχι αναλογική πραγματικότητα. Η ρύθμιση πρέπει να προσφέρει το μεγαλύτερο δυνατό αριθμό αδειών. Γιατί μας φοβίζουν οι πολλές άδειες; Η αγορά θα κρίνει πόσες θα επιβιώσουν. Όμως, δεν μπορείς να περιορίζεις εξ αρχής. Μπορεί να θέλουν να εκφραστούν κοινωνικές οντότητες.

- Περιορίζονται οι εξουσίες του ΕΣΡ. Το Σύνταγμα όμως παραπέμπει απευθείας στο ΕΣΡ και όχι στον υπουργό.

- Το νομοσχέδιο προβλέπει καθορισμό τιμήματος με δημοπρασία ανά άδεια. Αυτό όμως παραβιάζει τον κανόνα έλεγχου και την πολυφωνία. Γιατί δημοπρασία ανά άδεια και όχι συνολικά; Όταν το τίμημα υπερβαίνει την οικονομική λογική και το μέγεθος της διαφήμισης, για ποιο λόγο ένας επιχειρηματίας να δράσει ενάντια στο προσδοκώμενο όφελος; Για κάποιους αδιαφανείς λόγους.

- Οι υφιστάμενες επιχειρήσεις είναι γνωστές, έχουν προσωπικό, φορολογικές και ασφαλιστικές υποχρεώσεις προς το Δημόσιο και το Δημόσιο έχει συμφέρον να εισπράξει. Υπάρχουν δάνεια που εκκρεμούν. Στο νομοσχέδιο δεν υπάρχει πρόβλεψη τι γίνεται με τις υφιστάμενες επιχειρήσεις από πλευράς εργαζομένων, ασφαλιστικών ταμείων και αξιώσεων Δημοσίου και τραπεζών που ανήκουν στο Δημόσιο. Παραβιάζει και το κράτος δίκαιου και την αρχή της αναλογικότητας. Είναι μηχανισμός συνεχούς εκβιασμού και πίεσης, ώσπου να έρθουν τα συμφέροντα που ετοιμάζονται και οργανώνονται -που τα ξέρει η κυβέρνηση, αλλά αγνοεί η Βουλή και η κοινωνία.

Φάμελλος κατά... τζακιών της διαπλοκής

Στην κυβερνητική ρητορική περί πάταξης της διαπλοκής «πάτησε» ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, Σωκράτης Φάμελλος, για να αντικρούσει την ένσταση για τη συνταγματικότητα των προωθούμενων διατάξεων του νομοσχεδίου.

Ο κ. Φάμελλος υποστήριξε ότι τα τηλεοπτικά κανάλια επι 15 χρόνια αφέθηκαν να χειραγωγούν την κοινωνία. «Η πολιτική ηγεσία έκανε το χατίρι στα συμφέροντα, δίνοντάς τους άδεια για κανάλια και στη συνέχεια τα συμφέροντα έκαναν το χατίρι στην πολιτική ηγεσία, ξεπληρώνοντάς την» είπε ο κ. Φάμελλος, για να προσθέσει: «Η μονοπώληση των ΜΜΕ φαλκιδεύει τη λειτουργία του πολιτεύματος».

Επίσης, σημείωσε ότι το νέο νομοσχέδιο επιχειρεί να αντιμετωπίσει «τα τζάκια της διαπλοκής και την αδιαφάνεια», ενώ υποστήριξε ότι δεν περιορίζεται ο ρόλος του ΕΣΡ.

Τέλος, είπε «για τις υφιστάμενες επιχειρήσεις, που αφέθηκαν 25 χρόνια να παραβιάζουν το Σύνταγμα και τη Δημοκρατία, αυτό που κάνει το νομοσχέδιο, είναι να τους δίνει το δικαίωμα να μετέχουν στη διαδικασία».

Οι θέσεις των λοιπών κομμάτων

Από την πλευρά της ΝΔ, ο κ. Κώστας Τζαβάρας εξήγησε ότι τα ζητήματα Συνταγματικότητας δεν αντιμετωπίζονται με θέματα «ιδεολογικής και πολιτικής ταυτότητας».

Πρόσθεσε ότι ο έλεγχος για το αν πληρούνται οι όροι προσφοράς του αγαθού ενημέρωσης γίνεται από την ανεξάρτητη αρχή και όχι από τον υπουργό, ενώ υποστήριξε ότι είναι «αντισυνταγματική η εξουσιοδότηση σε υπουργό να ορίζει τον αριθμό και την τιμή εκκίνησης της άδειας. Η εξουσιοδότηση δεν αφορά λεπτομερειακό θέμα και δεν αντέχει στον έλεγχο συνταγματικής προσέγγισης».

«Αν αφήσουμε κατά μέρος τα παχιά λόγια για διαπλοκή και υποταγή, θα πρέπει να ψηφίσουμε νόμο που θα έχει κριτήρια εξυπηρέτησης της αρχής νομιμότητας που λείπει παντελώς από το νομοσχέδιο» σημείωσε.

Ο κ. Ανδρέας Λοβέρδος (Δημοκρατική Συμπαράταξη) κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι «τσακίζει τα μέσα για τη διαφάνεια, όπως είναι οι ανεξάρτητες αρχές. Ο υπουργός αποφασίζει για τη δημοπρασία και τον αριθμό. Υποκλέπτουν αρμοδιότητες του ΕΣΡ. Γιατί είναι εγγυητής ο εκάστοτε υπουργός; Γιατί είναι αυτός και όχι το ΕΣΡ;».

Επίσης, έθεσε ζήτημα αδιαφάνειας για τη διάταξη των μετοχών, ενώ σημείωσε ότι ο πραγματικός σκοπός της κυβέρνησης είναι «να κρατήσετε τα ΜΜΕ σε ομηρία. Το νομοσχέδιο για να εφαρμοστεί θέλει δύο χρόνια, αλλά έως τότε θα κάνετε τα δικά σας κουμάντα».

Από την πλευρά του ΚΚΕ, ο κ. Θανάσης Παφίλης χαρακτήρισε τα ζητήματα συνταγματικότητας ως «ψευτοδιλήμματα».

Ο κ. Σπύρος Δανέλλης είπε ότι οι διατάξεις διαπνέονται από «νεοκαθεστωτική αντίληψη με ολοκληρωτικά στοιχεία», σημειώνοντας ωστόσο ότι «δεν υπάρχει πρόδηλη αντισυνταγματικότητα».

Ο ίδιος επισήμανε προς την κυβέρνηση πως υπάρχουν οι προϋποθέσεις για ευρύτερες συναινέσεις για τη συγκρότηση νόμιμης λειτουργίας του ΕΣΡ και την κάλεσε να αναλάβει άμεσα τις σχετικές πρωτοβουλίες.

Εκ μέρους των ΑΝΕΛ, ο κ. Βασίλης Κόκκαλης «επέστρεψε» την ένσταση, υποστηρίζοντας ότι αντισυνταγματικά ήταν τα σχετικά νομοσχέδια των προηγούμενων κυβερνήσεων.