Ο «Παρατηρητής της Γειτονιάς» εξιχνίασε την απαγωγή των δύο 11χρονων στην Κύπρο

Ο άνθρωπος που οδήγησε στην εξιχνίαση της απαγωγής των δύο 11χρονων μαθητών στη Κύπρο, τιμήθηκε από τον Δήμο Λάρνακας, για τον καθοριστικό ρόλο του, ενώ και η κυπριακή Αστυνομία, θα τον τιμήσει σε ειδική τελετή, μαζί με άλλους, για την βοήθεια τους στην εξιχνίαση εγκλημάτων.

Η αστυνόμευση στη Κύπρο δεν αποτελεί αποκλειστική ευθύνη της Αστυνομίας, η οποία βασίζεται μεν στο δίκτυο των δικών της πηγών πληροφόρησης, αλλά και σε μια τεράστια ομάδα ανθρώπων που λειτουργούν ως τα μάτια και τα αυτιά της σε κάθε γειτονιά, σε κάθε χωριό, σε κάθε πόλη. Πρόκειται για τους «Παρατηρητές της Γειτονιάς», που σε μία χώρα του ενός περίπου εκατομμυρίου ανθρώπων, ανέρχονται στους 105.000.

Δεν πρόκειται για κάποιους ειδικούς πράκτορες, η επίδοξους «Σέρλοκ Χολμς». Είναι η νοικοκυρά που ρίχνει μια ματιά στο δρόμο ενώ μαγειρεύει, είναι ο διαχειριστής της πολυκατοικίας, που ξέρει τα χούγια των ενοίκων, ο περιπτεράς που ξέρει (κυριολεκτικά) τι καπνό φουμάρει ο καθένας και ο οδοκαθαριστής που χαιρετάει τα χαράματα αυτούς που βγάζουν βόλτα τον σκύλο τους. Δεν πρόκειται για ανθρώπους που κάνουν έρευνες και φαντασιώνονται πως θα πιάσουν στα πράσα τον Τζακ τον αντεροβγάλτη.

Καθημερινοί πολίτες που κάνουν τη δουλειά τους, και έχουν μια εικόνα της καθημερινότητας στη περιοχή που ζουν. Αν η ρουτίνα «σπάσει», απλώς το αντιλαμβάνονται. Μπορεί όμως αυτή η απλή αντίληψη των πραγμάτων να αποδειχθεί πολύτιμη, όταν αρχίσουν να καταγράφονται διαρρήξεις, κλοπές αυτοκινήτων, και αδικήματα που διαταράσσουν την ομαλή συμβίωση των ανθρώπων.


Επιφυλακτικότητα

Όταν πριν από μερικά χρόνια το υπουργείο δικαιοσύνης και δημόσιας τάξης, ανακοίνωσε την έναρξη δημιουργίας δικτύου πολιτών που θα εντάσσονταν στο πρόγραμμα «Παρατηρητής της Γειτονίας», υπήρξε προβληματισμός, ο οποίος δεν θα μπορούσε να πει κάποιος ότι δεν ήταν εύλογος. «Θα κάνουμε ομάδες ρουφιάνων που θα καρφώνουν τους γείτονες;», «Θα κατασκοπεύουμε ο ένας τον άλλον;», «Θα βάλουμε τα μάτια του κράτους στη προσωπική μας ζωή;».

Όλα αυτά απαντήθηκαν επαρκώς με την λειτουργία του θεσμού, ο οποίος άρχισε να κερδίζει την εμπιστοσύνη των πολιτών και αποδείχθηκε πως δεν κατέστη ο «Big Brother» της ζωής τους. Παράλληλα με τον «Αστυνομικό της Γειτονιάς», που γίνεται μέρος της ζωής των ανθρώπων που ζουν, εργάζονται και διακινούνται σε συγκεκριμένες περιοχές των πόλεων και των χωριών, οι «Παρατηρητές» συμπληρώνουν τα κενά ασφάλειας, αφού εκ των πραγμάτων η Αστυνομία δεν μπορεί να είναι πανταχού παρούσα, 24 ώρες το 24ωρο σε κάθε γωνιά του νησιού. Η επιφυλακτικότητα της πρώτης περιόδου, έγινε αποδοχή και μετατράπηκε σε εμπιστοσύνη, λόγω της αποτελεσματικότητας του θεσμού που επεκτείνεται συνεχώς.


«Τους τσακώσαμε»

Τα παραδείγματα της χρησιμότητας των «Παρατηρητών της Γειτονιάς», κάθε άλλο παρά λίγα είναι και αποτυπώνονται στα ποσοστά εξιχνίασης εγκλημάτων και αδικημάτων, τα οποία παρουσιάζουν αξιοσημείωτη βελτίωση. Δεν πρόκειται για υποκατάσταση της Αστυνομίας, αλλά για ενίσχυση των «εργαλείων» που χρησιμοποιεί για να λύσει από μικρούς μέχρι μεγάλους και πολύπλοκους γρίφους.

Εκατοντάδες διαρρήξεις, ληστείες, εμπρησμοί, βομβιστικές επιθέσεις, ξυλοδαρμοί, αλλά και υποθέσεις με εκκρεμή εντάλματα σύλληψης εξιχνιάστηκαν χάρη στη παρατηρητικότητα πολιτών, «Παρατηρητών της Γειτονιάς».

Σε υπόθεση κλοπής αυτοκινήτου που κυκλοφορούσε χωρίς πινακίδες, ανακόπηκε από την αστυνομία όταν πρόσεξε τα χαρακτηριστικά του μια γυναίκα που είναι «Παρατηρητής». Απλώς της έκανε εντύπωση πως μπορούσε να κυκλοφορεί αυτοκίνητο χωρίς πινακίδες και συγκράτησε τα χαρακτηριστικά του οδηγού, το χρώμα και τον τύπο του αυτοκινήτου. Σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο ιδιοκτήτης δεν ήταν γνωστός στη γειτονία, δημιούργησε υποψίες τις οποίες διαβίβασε στην αστυνομία.

Χάρη στους «Παρατηρητές» εξιχνιάστηκαν εκατοντάδες διαρρήξεις και κλοπές και επιστράφηκαν στους νόμιμους ιδιοκτήτες χρήματα και αντικείμενα αρκετών εκατομμυρίων ευρώ.

Στο χωριό Σωτήρα, στην ελεύθερη περιοχή Αμμοχώστου, ένας απατεώνας ξεγέλασε υπερήλικη γυναίκα, με το πρόσχημα ότι ο γιος της κτύπησε σε τροχαίο και χρειαζόταν επέμβαση στο πόδι, με αποτέλεσμα να της αποσπάσει ότι χρήματα και ό,τι χρυσαφικά είχε. Όταν διαπιστώθηκε ότι την ξεγέλασε και διαδόθηκε το περιστατικό στη γειτονιά μέσω μηνύματος (sms) που αποστέλλεται στους «Παρατηρητές», ένας εξ αυτών που καθόταν στο καφενείο του χωριού, θυμήθηκε ένα αυτοκίνητο που είδε έξω από το σπίτι της γριούλας και έδωσε την περιγραφή στην αστυνομία. Σε μία ώρα ο απατεώνας είχε συλληφθεί.

Σε χωριό της Λάρνακας ένας 14χρονος μαθητής, βοήθησε να εξιχνιαστούν αρκετές υποθέσεις εμπρησμών σε αυτοκίνητα, έχοντας συγκρατήσει τους αριθμούς πινακίδας αυτοκινήτου, το οποίο δεν ανήκε σε κάποιον γείτονα και τους έκανε εντύπωση ότι περιφερόταν σε περίεργες ώρες στο χωριό.



Απλά τα πράγματα

Για να ενταχθεί κάποιος στο πρόγραμμα του «Παρατηρητή της Γειτονιάς» απευθύνεται στη τοπική αρχή (Δήμος, Κοινότητα) ή στον Αστυνομικό της Γειτονιάς. Δίνει τα στοιχεία του (διεύθυνση, τηλέφωνο, email) και του εξηγείται τι πρέπει να κάνει όταν διαπιστώσει κάτι παράξενο ή ύποπτο. Παράλληλα, αν συμβεί κάτι στη περιοχή που ζει, ενημερώνεται με ένα μήνυμα στο κινητό του, για να έχει υπόψη του τι πρέπει να προσέχει. Όταν συμβεί κάποιο περιστατικό σε κάποια περιοχή ενημερώνεται η τοπική κοινοτική αρχή, η οποία με τη σειρά της αποστέλλει μήνυμα στα κινητά των εγγεγραμμένων παρατηρητών για να βρίσκονται σε εγρήγορση. Τα μηνύματα δεν είναι αυτά που αναρτώνται στην ιστοσελίδα του Γραφείου Τύπου της αστυνομίας, αλλά περιλαμβάνουν συγκεκριμένα στοιχεία για το κάθε περιστατικό. Παράλληλα οι αστυνομικοί της γειτονιάς οργανώνουν συγκεντρώσεις στις γειτονιές και ενημερώνουν κατ΄ ιδίαν τους πολίτες για τα μέτρα προστασίας που ενδείκνυται να λαμβάνουν. Είναι αξιοσημείωτο ότι με την εφαρμογή του θεσμού του «Παρατηρητή της Γειτονιάς», δεν έχει αυξηθεί μόνο η εξιχνίαση εγκλημάτων, αλλά έχει μειωθεί και η εγκληματικότητα, αφού οι επίδοξοι παραπτωματίες, είναι πιο επιφυλακτικοί. Ο υπουργός Δικαιοσύνης Ιωνάς Νικολάου είχε δηλώσει πως η συμβολή της κοινοτικής αστυνόμευσης έχει πετύχει μείωση στο κοινό έγκλημα κατά 46,5% στις περιοχές όπου ισχύουν οι θεσμοί του αστυνομικού και του «Παρατηρητή της Γειτονιάς».

Κατά καιρούς γίνονται συγκεντρώσεις των «Παρατηρητών» και ενημερώνονται από άτομο που ορίζεται ως Συντονιστής, για τυχόν εξελίξεις στο θεσμό. Αυτά που θα πρέπει αν προσέχουν οι «Παρατηρητές» είναι κυρίως οι μη συνηθισμένες κινήσεις, η περίεργη συμπεριφορά ανθρώπων και τα αυτοκίνητα που έχουν κάποια ασυνήθιστα χαρακτηριστικά.


Τι ζητάνε οι Δήμοι και η Αστυνομία

Εκείνο που ζητείται από τους εθελοντές, μέσω της εφαρμογής του προγράμματος, είναι να συνεργαστούν με το Δήμο τους και την Κοινοτική Αστυνόμευση κυρίως για τα ακόλουθα:

· Αναφορά παρατηρήσεων φυσικών καταστροφών οι οποίες χρήζουν άμεσης δράσης από τους αρμόδιους φορείς

· Εντοπισμό και Παρατήρηση οποιωνδήποτε αντικοινωνικών, παραβατικών και εγκληματικών συμπεριφορών που παρατηρούνται στην περιοχή όπου διαμένουν ή/και δραστηριοποιούνται με οποιοδήποτε τρόπο, καθώς και κοινωνικών ή άλλων συναφών προβλημάτων.

· Υποβολή εισηγήσεων και απόψεων προς τους συνεργαζόμενους φορείς σε σχέση με τις παρατηρήσεις που θα εντοπίζονται και αναφέρονται.

Έχει δημιουργηθεί ένα Σύστημα Διαχείρισης Πληροφοριών όπου ο Αστυνομικός ο οποίος έχει την πληροφορία, την αξιολογεί, κάνει κατά την κρίση και εμπειρία του τις προβλεπόμενες ενέργειες, και ταυτόχρονα τη μεταφέρει στη Λειτουργό των Δημοτικών Ομάδων και Κοινωνικής Στήριξης. Στο σημείο αυτό αξιολογείται μεταξύ τους, κατά πόσο θα πρέπει να ενημερωθούν οι εθελοντές για το εκάστοτε περιστατικό. Εάν κριθεί αναγκαία η ενημέρωση τους, ο Συντονιστής ενημερώνει με γραπτό μήνυμα τους επηρεαζόμενους εθελοντές του προγράμματος για το περιστατικό, δίνοντας τις ανάλογες οδηγίες και κατευθύνσεις.


Οι πολίτες είναι η Αστυνομία και η Αστυνομία οι πολίτες

Στην περίπτωση με τους δύο 11χρονους μαθητές, ο αρχηγός της κυπριακής Αστυνομίας Ζαχαρίας Χρυσοστόμου δήλωσε πως η Αστυνομία και τα στελέχη της, «επέδειξαν άρτια επαγγελματική συμπεριφορά αξιοποιώντας κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο κάθε πληροφορία που διαβιβαζόταν».

Ωστόσο, σημείωσε, «εξαιρετικά σημαντική ήταν και η άμεση κινητοποίηση και συνεργασία των συμπολιτών μας, η οποία – θα πρέπει να το τονίσω για μια ακόμα φορά – διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στο τελικό, θετικό αποτέλεσμα». Όλα αυτά, είπε ο κ. Χρυσοστόμου, «επιβεβαιώνουν τον υψηλό βαθμό εμπιστοσύνης με τον οποίο περιβάλλουν την Αστυνομία, ως θεσμό, οι πολίτες και η ευρύτερη κοινωνία». «Μπροστά στα πολύπλοκα προβλήματα, προκλήσεις και απειλές που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες κοινωνίες, μία είναι η απάντηση: Η συνεργασία πολιτών – Αστυνομίας», τόνισε. Επεσήμανε «ότι η συνεργασία των πολιτών είναι ζωτικής σημασίας και η εμπιστοσύνη πολύτιμη αξία για τη δημόσια τάξη και ασφάλεια».

Είναι γι' αυτό, πρόσθεσε ο Αρχηγός της Κυπριακής Αστυνομίας, που έχουμε δώσει έμφαση στο θεσμό του παρατηρητή της γειτονιάς, που σήμερα αριθμεί περίπου 105.000 μέλη. Υπενθύμισε παράλληλα ότι μέχρι πριν 4 χρόνια υπήρχαν μόνο 13.000 μέλη παρατηρητές της γειτονιάς.

«Ένας θεσμός που αποδεικνύεται καθημερινά πέρα για πέρα ωφέλιμος, αφού και στην προκειμένη περίπτωση η πληροφορία που οδήγησε στη σύλληψη του δράστη και την ανεύρεση των δύο παιδιών προήλθε από παρατηρητή της γειτονιάς», είπε.

Πρόσθεσε πως «αυτή την πολύτιμη αξία υπογραμμίζω και πάλι, τονίζοντας ότι ο κόσμος είναι η Αστυνομία και η Αστυνομία είναι ο κόσμος».


Ο απαγωγέας παραδέχθηκε

Χθες ο 35χρονος Γιώργος Νικολάου που συνελήφθη για την απαγωγή των 11χρονων οδηγήθηκε στο Δικαστήριο, το οποίο διέταξε την κράτηση του για 8 μέρες ώστε να ολοκληρωθεί η ανάκριση. Αν χρειαστεί θα υπάρξει ανανέωση του διατάγματος για ακόμη 8 ημέρες και στη συνέχεια θα του απαγγελθούν κατηγορίες για να προχωρήσει η δίκη.

Ο 35χρονος παραδέχθηκε ότι έκανε την απαγωγή και ισχυρίστηκε ότι ήθελε να ζητήσει λύτρα. Ωστόσο οι ισχυρισμοί του δεν πείθουν καθώς δεν ήξερε τις οικονομικές δυνατότητες των οικογενειών των παιδιών, αφού η απαγωγή έγινε στα τυφλά. Επίσης δεν τους ζήτησε καν τα ονόματα και τα τηλέφωνα των γονιών τους. Εκτός από την ανάκριση του 35χρονου, για καταθέσεις έχουν κληθεί διάφορα άτομα το οικογενειακού και φιλικού του περιβάλλοντος, για να υπάρχει συνολική εικόνα για το ποιος είναι αυτός ο άνθρωπος που ουδέποτε απασχόλησε την αστυνομία.

Τα παιδιά είναι καλά στην υγεία τους και οι εξετάσεις στις οποίες υποβλήθηκαν επιβεβαίωσαν ότι δεν φέρουν εξωτερικές κακώσεις. Στο διαμέρισμα του 35χρονου βρέθηκαν ίχνη από ηρεμιστικά φάρμακα, τα οποία φαίνεται να χορήγησε μαζί με λεμονάδα στα δύο παιδιά ώστε να μπορέσει να τα κρατήσει σε κατάσταση που δεν θα επέτρεπε να αντιδράσουν.


Ψύχραιμος στα ψέματα

Όταν οι αστυνομικοί χτύπησαν την πόρτα του διαμερίσματος του, άνοιξε ο ίδιος ρωτώντας; «Παρακαλώ τι θέλετε;». Όταν ενημερώθηκε για την έρευνα που θα γινόταν στο διαμέρισμα του, διερωτήθηκε γιατί θεωρείται ύποπτος αφού σύμφωνα με τις περιγραφές ο απαγωγέας ήταν 50 – 56 ετών. Ο Γιώργος Νικολάου είπε πως στο διαμέρισμα βρισκόταν με έναν φίλο του ενώ μετά τους είπε να κάνουν ησυχία γιατί στο υπνοδωμάτιο κοιμόταν μια ξαδέλφη του.

Οι αστυνομικοί σε ένα από τα υπνοδωμάτια βρήκαν τα δύο παιδιά ξαπλωμένα στο κρεβάτι με τα ρούχα τους και σκεπασμένα με σεντόνι. Το ένα από αυτά μόνο μπόρεσε να πει μια – δυο κουβέντες. Ήταν και τα δύο ζαλισμένα και αμέσως μεταφέρθηκαν στο Νοσοκομείο.

Στο διαμέρισμα του 35χρονου βρέθηκε και ένα ταμπελάκι που έγραφε: «Δάσκαλος Δημοτικού Σχολείου Καμάρων». Το είχε φτιάξει και το είχε τυπώσει ο ίδιος και αυτό το στοιχείο αποδεικνύει οργάνωση της απαγωγής. Μπορεί να είχε λάβει μέτρα όπως, η μεταμφίεση για να φαίνεται μεγαλύτερος σε ηλικία, αλλά η παρατηρητικότητα του ανθρώπου που έδωσε τις πληροφορίες στην Αστυνομία, οδήγησε στον εντοπισμό του πολύ γρήγορα.