Η διάσημη χορεύτρια της Martha Graham Dance Company μιλάει για τις επετειακές παραστάσεις που θα δούμε σε λίγες ημέρες στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, με την ευκαιρία των 100 χρόνων από την ίδρυση της ομάδας σύγχρονου χορού που πήρε το όνομά της από τη θρυλική Αμερικανίδα χορογράφο
Συνέντευξη στον Γιώργο Παπαϊωάννου
Ναι, διαθέτει αέρινη παρουσία. Ναι, ο κυματισμός που εκπέμπει το σώμα της είναι τόσο απαλός που βυθίζει τους θεατές στον μακρύ δρόμο της ιστορίας μιας γυναίκας η οποία σημάδεψε τον χορό στον 20ό αιώνα: της Μάρθα Γκράχαμ. Κι όμως, παρ’ όλη αυτή την αρμονία, οι κινήσεις της τραντάζουν πολύ περισσότερα από τις πέντε αισθήσεις όσων την έχουν απολαύσει. Η πρώτη μπαλαρίνα της Martha Graham Dance Company, η Κινέζα Σιν Γινγκ, μιλάει για την ιστορική παράσταση που θα δοθεί για τέσσερις ημέρες στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στο πλαίσιο της παγκόσμιας περιοδείας που τιμά τη θρυλική χορεύτρια.
GALA: Η παράσταση «The First and the Future» αντιπροσωπεύει έναν διάλογο μεταξύ του παρελθόντος και του παρόντος της ομάδας. Πώς βιώνετε προσωπικά αυτή τη συνάντηση μεταξύ των πρώιμων έργων της Μάρθα Γκράχαμ και των σύγχρονων δημιουργιών; ΣΙΝ ΓΙΝΓΚ: Είναι συναρπαστικό και ταυτόχρονα ταπεινωτικό να στέκεσαι ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον. Κάθε φορά που συνεργαζόμαστε με σύγχρονους καλλιτέχνες και μετά επιστρέφουμε στον κόσμο της Γκράχαμ νιώθουμε σαν ο χρόνος να αναδιπλώνεται. Το σώμα μου γίνεται η τομή όπου συναντά το αδύνατο. Η Γκράχαμ είπε ότι «οι χορευτές είναι οι αθλητές του Θεού» και τελικά κατάλαβα τι εννοούσε: είναι αυτό το σπάνιο μείγμα δύναμης και σκοπού. Αυτό που με εκπλήσσει είναι το πώς μια τεχνική ενός αιώνα συνεχίζει να διαμορφώνει την προσέγγισή μου στα νέα έργα, μου δίνει μια διαφορετική οπτική γωνία για να εισέλθω σε σύγχρονες δημιουργίες - όχι ως αντίφαση, αλλά ως συνέχεια.
Η Μάρθα Γκράχαμ με τη Λάιζα Μινέλι σε πάρτυ στη Νέα Υόρκη (1975)
«Εψαχνα για μια γλώσσα που θα μπορούσε να μιλήσει σε μένα και για μένα. Και η Γκράχαμ ήταν αυτή η γλώσσα»
G.: Η Μάρθα Γκράχαμ ήταν μια εμβληματική προσωπικότητα που άλλαξε για πάντα την αισθητική του σύγχρονου χορού. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι η περίφημη τεχνική Γκράχαμ παραμένει ζωντανή και επίκαιρη έναν αιώνα μετά την ίδρυση της ομάδας; Σ.Γ.: Η τεχνική της Γκράχαμ αφορά την αλήθεια, την αλήθεια του ανθρώπινου σώματος. Κάθε φορά που χορεύω νιώθω αυτή την αλήθεια να κινείται μέσα μου. Γι’ αυτό δεν γερνάει ποτέ. Αυξάνεται μαζί μας, με κάθε γενιά που μπαίνει σε αυτήν, βρίσκοντας νέο νόημα μέσα στον ίδιο παλμό. Εναν αιώνα αργότερα αυτή η γλώσσα εξακολουθεί να μιλάει άμεσα στην παρούσα στιγμή. Ο κόσμος αλλάζει, αλλά το σώμα εξακολουθεί να συστέλλεται και να απελευθερώνεται, εξακολουθεί να αναζητά σύνδεση και ελευθερία. Γι’ αυτό το έργο της Γκράχαμ συνεχίζει να συγκινεί: μας υπενθυμίζει, μέσω του σώματος, τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος.
G.: Ως κορυφαία χορεύτρια, ποια είναι η προσωπική σας σχέση με τη φιλοσοφία και το στυλ της; Τι σημαίνει για εσάς να μιλάτε μέσα από το σώμα χρησιμοποιώντας τη γλώσσα της; Σ.Γ.: Ερωτεύτηκα την Γκράχαμ πριν καν μπορέσω να μιλήσω πλήρως τα αγγλικά. Ισως αυτό ήταν ένα δώρο, επειδή έμαθα τη γλώσσα της μέσα από το σώμα, όχι μέσα από τις λέξεις. Παρακολουθούσα στενά τους δασκάλους μου, κάθε ανάσα, κάθε σπείρα, κάθε τρέμουλο, και αυτό έγινε ο δρόμος μου προς την αλήθεια. Εψαχνα για μια γλώσσα που θα μπορούσε να μιλήσει σε μένα και για μένα. Και η Γκράχαμ ήταν αυτή η γλώσσα. Λέω την ιστορία της μέσα από το σώμα μου και με βοηθά να πω τη δική μου.
Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ, Μάρθα Γκράχαμ, Ρούντολφ Νουρέγιεφ και Μάγια Πλιτσέσκαγια (1987)
G.: Η ομάδα Martha Graham Dance Company γιορτάζει την 100ή επέτειό της. Πώς νιώθετε που συμμετέχετε σε αυτό το ορόσημο και ποια θεωρείτε τη μεγαλύτερη κληρονομιά της ομάδας στον κόσμο του χορού; Σ.Γ.: Αισθάνομαι τιμή, ευγνωμοσύνη και γεμάτη ευθύνη. Το να ζω αυτή τη στιγμή είναι ένα προνόμιο - να είμαι μέρος ενός αιώνα φωνών που ξεκίνησαν με το όραμα μιας γυναίκας και συνεχίζουν να εξελίσσονται μέσα από εμάς. Δεν πρόκειται μόνο για το ποια ήταν η Μάρθα Γκράχαμ ως καλλιτέχνις, αλλά και για τη ζωντανή κληρονομιά που άφησε πίσω της. Εχει εξελιχθεί στην εποχή μας, έχει ενσωματωθεί στον τρόπο που κινούμαστε, σκεφτόμαστε και δημιουργούμε. Για μένα, αυτό είναι το μεγαλύτερο δώρο της: μας έδωσε μια γλώσσα που συνεχίζει να επεκτείνεται, γενιά με τη γενιά.
Στο χορευτικό δράμα El Penitente (1940)
G.: Η παράσταση περιλαμβάνει ιστορικά έργα αλλά και νέες δημιουργίες. Πώς προσεγγίζετε ερμηνευτικά τη μετάβαση από τα κλασικά κομμάτια της Γκράχαμ στις σύγχρονες χορογραφίες; Σ.Γ.: Σκέφτομαι ότι είμαι χορεύτρια κατά 51% και άνθρωπος κατά 49%. Ο χορευτής μέσα μου έχει πειθαρχία, ακρίβεια και τη δομή της τεχνικής. Ο άνθρωπος έχει συναίσθημα, περιέργεια και ρίσκο. Οταν χορεύω ένα κλασικό έργο της Γκράχαμ, μπαίνω σε έναν γλυπτό κόσμο - κάθε χειρονομία έχει βάρος, κάθε σιωπή αναπνέει ιστορία. Σε ένα σύγχρονο έργο αφήνω τις ίδιες αρχές να βρουν νέες μορφές.
G.: Η Τζάνετ Aϊλμπερ, καλλιτεχνική διευθύντρια της εταιρείας, συνεχίζει το όραμα της Γκράχαμ, εμπνευσμένη από το πνεύμα και τη μέθοδό της. Πώς είναι η συνεργασία σας μαζί της και τι έχετε κερδίσει από την καθοδήγησή της; Σ.Γ.: Για μένα, η Τζάνετ είναι η «Μάρθα» μου. Είναι μέντορας με τον ίδιο τρόπο που ήταν η Μάρθα για εκείνη.
Κάλβιν Κλάιν, Μάρθα Γκράχαμ, Μαντόνα και Κάθλιν Τέρνερ (1990)
«Το σωμα κουβαλάει μνήμη, θάρρος και αντίφαση. Κρύβει τόσο πληγή όσο και θαυμασμό»
G.: Καθώς το «The First and The Future» παρουσιάζεται στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, ποια είναι η σχέση σας με το ελληνικό κοινό και τι ελπίζετε να νιώσουν οι θεατές; Σ.Γ.: Εμαθα για πρώτη φορά για την ελληνική μυθολογία μέσω της Μάρθα Γκράχαμ. Μεγάλωσα στην Κίνα, όπου η κινεζική μυθολογία ήταν ένα μεγάλο μέρος της παιδικής μου ηλικίας. Λόγω του έργου της Γκράχαμ, άρχισα να ερευνώ μόνη μου ελληνικές ιστορίες και με μάγεψαν απόλυτα. Η Γκράχαμ μού πρόσφερε μια διαφορετική οπτική, έναν τρόπο να εισέλθω σε αυτούς τους μύθους μέσα από το σώμα. Τότε αναρωτιόμουν πώς θα μπορούσαν αυτές οι ιστορίες να ιδωθούν μέσα από ένα κινεζικό πρίσμα. Ενας από τους αγαπημένους μου ρόλους είναι η Μήδεια στο «Σπήλαιο της καρδιάς». Ενσαρκώνει τη δύναμη του συναισθήματος όταν αυτό υψώνεται πέρα από τη λογική και μεταμορφώνεται. Ελπίζω το ελληνικό κοινό να νιώσει αυτή την ένταση και να την αναγνωρίσει ως κάτι τόσο αρχαίο όσο και παγκόσμιο - το συναίσθημα ως μεταμόρφωση.
[Melissa Sherwood]
G.: Αν μπορούσατε να συνοψίσετε σε μία φράση το μήνυμα που φέρνει η τέχνη της Μάρθα Γκράχαμ στο σήμερα, ποια θα ήταν αυτή; Σ.Γ.: Το βάθος της ανθρωπότητας είναι ο χορός. Η τέχνη της Γκράχαμ μάς υπενθυμίζει ότι η κίνηση είναι η γλώσσα της ίδιας της ύπαρξης. Το σώμα κουβαλάει μνήμη, θάρρος και αντίφαση· κρύβει τόσο πληγή όσο και θαυμασμό. Σε κάθε συστολή υπάρχει αντίσταση, σε κάθε απελευθέρωση η δυνατότητα να υπάρχεις. Μας διδάσκει ότι το να ζεις σημαίνει να κινείσαι μέσα από το άγνωστο με ειλικρίνεια και να αφήνεις αυτή την κίνηση να αποκτήσει νόημα ◆
info
«The First and The Future», 20-23/11, Αίθουσα «Αλεξάνδρα Τριάντη», Μέγαρο Μουσικής Αθηνών
